Ишметова Шахида Хасановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Ташқи савдода халқаро меҳнат тақсимотининг ҳуқуқий тартибга солиниши” 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Илмий раҳбар: Рустамбеков Исламбек Рустамбекович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Мусаев Бекзод Турсунбоевич, юридик фанлар доктори, профессор; Мухитдинов Жахонгир Фахриддинович, юридик фанлар бўйича фалсафа (PhD).
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади халқаро меҳнат тақсимоти шароитида халқаро савдо-иқтисодий муносабатларни ҳар томонлама, илмий-назарий таҳлил қилиш, халқаро савдо-иқтисодий муносабатларни ҳуқуқий тартибга солишнинг мавжуд муаммоларини аниқлаш, халқаро меҳнат тақсимотини ҳуқуқий тартибга солиш тизимини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ташқи иқтисодий алоқаларда халқаро меҳнат тақсимотини тартибга солиш доирасида мониторинг ва назорат, хусусан, жамоатчилик назоратини жорий этиш ва миллий манфаатларни таъминлаш муҳим омил бўлаётгани асосланди;
замонавий технологияларни жорий этишни тартибга солишнинг мақсадга мувофиқлиги ва роботлаштириш, сунъий интеллект, кибермаконда автоматлаштириш ва бошқа энг янги технологияларнинг ижтимоий-иқтисодий соҳаларда, шу жумладан ташқи иқтисодий фаолиятдаги истиқболларни асослаб берилди;
халқаро меҳнат тақсимотининг ҳар томонлама тартибга солиниши жаҳон глобал рақобатбардошлик рейтингида мамлакатимиз ўрнини яхшиланишида муҳим омил эканлиги асослаб берилди;
рақамли иқтисодиётда муносабатларни тартибга солишнинг янги ҳуқуқий тузилмаларини киритган ҳолда фуқаролик, меҳнат ва низолар қонунчилигини такомиллаштириш зарурлиги асосланди;
рақобат тўғрисидаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш ва тайёр маҳсулотни халқаро сотиш бўйича намунавий шартномалар билан ҳуқуқни қўллаш амалиётини жорий этиш зарурлиги асослаб берилди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот иши бўйича олинган илмий натижалардан қуйидагиларда фойдаланилган:
импорт ва экспорт, ташқи иқтисодий алоқаларда мониторинг ва назорат тушунчаларини шакллантириш ҳамда жамоатчилик назоратини жорий этиш, шунингдек, миллий манфаатларни таъминлаш бўйича таклифлардан Вазирлар Маҳкамасининг 2020-йил 14-майдаги “Ўзбекистон Республикасида ташқи савдо операциялари мониторингини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 283-сон қарори билан тасдиқланган “Ташқи савдо операциялари амалга оширилиши мониторингини олиб бориш ва назорат қилиш тартиби тўғрисидаги низом”ни ишлаб чиқишда фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2022-йил 24-мартдаги 06/04-02-01-32/746-сонли амалга ошириш тўғрисидаги далолатномаси). Мазкур таклифнинг амалга оширилиши Ўзбекистон Республикасида халқаро савдо-иқтисодий муносабатларни тартибга солишни такомиллаштириш ва бундай муносабатлар доирасида мониторингни амалга оширишнинг ҳуқуқий механизмларини жорий этишга хизмат қилади;
халқаро меҳнат миграциясини тартибга солиш, меҳнат мигрантларининг ҳуқуқий мақомини белгилаш, халқаро меҳнат тақсимоти соҳасида халқаро стандартларни жорий этиш бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикасининг “Ташқи меҳнат миграцияси тўғрисида”ги Қонунини такомиллаштириш зарурати тўғрисидаги қарорни қабул қилишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Халқаро муносабатлар, ташқи иқтисодий алоқалар, хорижий инвестициялар ва туризм масалалари қўмитасининг 2022-йил 2-августдаги 000840-сонли қарори). Мазкур таклифнинг амалга оширилиши халқаро меҳнат миграциясини тартибга солишни такомиллаштириш ва Ўзбекистон Республикасида меҳнат тақсимотининг халқаро стандартларини жорий этишга хизмат қилди;
робототехника, сунʼий интеллект, кибермаконда автоматлаштириш ва бошқа энг янги технологиялар каби замонавий технологияларни ижтимоий-иқтисодий соҳаларга, шу жумладан, ташқи иқтисодий фаолиятга жорий этишни тартибга солиш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017-йил 24-июлдаги “Ўзбекистон Республикасида лойиҳа бошқаруви тизимини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ–5120-сонли Фармонига ўзгартишлар киритишни назарда тутувчи Ўзбекистон Республикаси Президентининг
2022-йил 27-апрелдаги ПФ–121-сонли қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2022-йил 14-октябрдаги 8/1-5/6628-сонли амалга ошириш тўғрисидаги далолатномаси). Мазкур таклифнинг амалда татбиқ этилиши Ўзбекистон Республикасининг ижтимоий-иқтисодий соҳаларига замонавий технологияларни жорий этиш доирасида ҳуқуқий режим ўрнатиш ва масʼулиятни белгилаш имконини берди.
халқаро меҳнат тақсимотини ҳар томонлама тартибга солиш, рейтингга кириш стратегиясини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш ҳамда асосий кўрсаткичларни аниқлаш мамлакатимизнинг жаҳон мамлакатлари рақобатбардошлигининг глобал рейтингида ўрнини оширишнинг муҳим омили эканлиги ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020-йил 2-июндаги “Ўзбекистон Республикасининг халқаро рейтинг ва индекслардаги ўрнини яхшилаш, шунингдек, бу борадаги давлат органлари ва ташкилотларида улар билан тизимли ишлаш янги механизмни жорий этиш тўғрисида”ги
ПФ–6003-сон Фармонини ишлаб чиқишда фойдаланилди. (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2022-йил 9-августдаги 18/2-5/7324-2-сонли амалга ошириш тўғрисидаги далолатномаси). Мазкур таклифнинг амалга оширилиши асосий вазифаларни белгилаш ва “Жаҳон иқтисодий форумининг Глобал рақобатбардошлик индексида Ўзбекистон Республикасининг ўрнини акс эттириш бўйича чора-тадбирлар режаси”ни қабул қилиш имконини берди;
қонун ҳужжатлари лойиҳаларини тайёрлаш ва уни экспертизадан ўтказишда, жумладан, Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик ва Меҳнат кодекслари лойиҳаларини тайёрлашда рақамли иқтисодиётдаги муносабатларни тартибга солишнинг янги ҳуқуқий тузилмаларини киритган ҳолда фуқаролик, меҳнат ва низоли қонунчиликни такомиллаштириш таклифидан фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2022-йил
14-октябрдаги 8/1-5/6628-сонли амалга ошириш тўғрисидаги далолатномаси). Ушбу таклифнинг амалга оширилиши хорижий ва рақамли элементлар билан мураккаблашган замонавий фуқаролик ва меҳнат муносабатларини тартибга солишнинг ҳуқуқий нормаларини шакллантириш имконини берди.