Насирова Ирода Ровшан қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болалар церебрал фалажи реабилитациясида номедикаментоз усулларнинг ҳусусиятлари », 14.00.13-Неврология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Тib2263.
Илмий раҳбар: Маджидова Яқутхон Набиевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Расмий оппонентлар: Туйчибаева Нодира Мираталиевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Мамедбейли Айтен Камал кизи, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Озарбайжон Республикаси).
Етакчи ташкилот номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: болалар церебрал фалажи реабилитациясида микротокли рефлексотерапия усулини қўллаш ёрдамида номедикаментоз реабилитация хусусиятларини баҳолашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
клиник-неврологик ва руҳий-нутқ бузилишларининг биргаликда намоён бўлиши нафақат болалар церебрал фалажининг шаклларига, шунингдек, зарарланиш ўчоғининг марказий нерв системасида локал жойлашуви ва ҳажмига боғлиқлиги исботланган.
болалар церебрал фалажи билан касалланган болаларда микротокли рефлексотерапия усулининг терапевтик потенциалининг ёшга доир, клиник-неврологик, нейрофизиологик ва нейровизуалогик ўзгаришларининг предиктор аҳамиятга эга эканлиги аниқланган.
микротокли рефлексотерапияни базис терапия ва физиотерапия билан биргаликда қўллаш тананинг умумий фаолиятининг янги ҳаракат имкониятларини кегайиши ҳисобига ошишига, мияча функционал фаоллигининг ошиши, пўстлоқ-пўстлоқ ости ўзаро боғлиқлигининг мослашуви, мия ўрта тузилмаларининг патологик фаоллигини барқарорлиги сабабли юзага келиб, кейинчалик янги ҳаракат кўникмаларининг шаклланиши аниқланган.
болалар церебрал фалажи билан касалланган беморлар учун ишлаб чиқилган, хар бир касаллик шакли учун микротокли рефлексотерапия усулини қўллаш қоидалари ва махсус таъсир нуқталарини ўз ичига олган комплекс реабилитация мезони мушаклар тонуси ва моторикани коррекциялашга хизмат қилиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Болалар церебрал фалажи реабилитациясида номедикаментоз усулларнинг хусусиятларини асослаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: клиник-неврологик ва руҳий-нутқ бузилишларининг биргаликда намоён бўлиши нафақат болалар церебрал фалажининг шаклларига, шунингдек, зарарланиш ўчоғининг марказий нерв системасида локал жойлашуви ва ҳажмига боғлиқлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 29 апрелдаги 03/24-сон билан тасдиқланган «Оптимизация реабилитации с применением микротокковой рефлексотерапии при детском церебральном параличе» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Андижон вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 4.07.2023 йилдаги 43-сон ва Хоразм вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 21.06.2023 йилдаги № 108-И буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/18-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: клиник-неврологик ва руҳий-нутқ бузилишларининг биргаликда намоён бўлиши нафақат болалар церебрал фалажининг шаклларига, шунингдек, зарарланиш ўчоғининг марказий нерв системасида локал жойлашуви ва ҳажмига боғлиқлиги беморларга тўғри даво тактикасини танлашга хизмат қилади . Иқтисодий самарадорлиги: клиник-неврологик ва руҳий-нутқ бузилишларининг биргаликда намоён бўлиши нафақат болалар церебрал фалажининг шаклларига, шунингдек, зарарланиш ўчоғининг марказий нерв системасида локал жойлашуви ва ҳажмига боғлиқлиги исботланган, бу эса болада ўз-ўзига хизмат қилиш кўникмасини оширади, битта бола боқувчисига 300000 сўм давлат томонидан нафақа тайинланса, 77 нафар болага 23100000 сўм ортиқча ҳаражатни иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: болалар церебрал фалажи билан касалланган болаларда микротокли рефлексотерапия усулининг терапевтик потенциалининг ёшга доир, клиник-неврологик, нейрофизиологик ва нейровизуалогик ўзгаришларининг предиктор аҳамиятга эга эканлиги аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 29 апрелдаги 03/24-сон билан тасдиқланган «Оптимизация реабилитации с применением микротокковой рефлексотерапии при детском церебральном параличе» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Андижон вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 4.07.2023 йилдаги 43-сон ва Хоразм вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 21.06.2023 йилдаги № 108-И буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/18-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: болалар церебрал фалажи билан касалланган болаларда микротокли рефлексотерапия усулининг терапевтик потенциалининг ёшга доир, клиник-неврологик, нейрофизиологик ва нейровизуалогик ўзгаришларининг предиктор аҳамиятга эга эканлиги, мушак антагонистлар тонуси тикланиши орқали даволаш тактикасини ўрни асослаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: болалар церебрал фалажи билан касалланган болаларда микротокли рефлексотерапия усулининг терапевтик потенциалининг ёшга доир, клиник-неврологик, нейрофизиологик ва нейровизуалогик ўзгаришларининг предиктор аҳамиятга эга эканлиги, ногиронликни камайтиришга олиб келади, натижада, битта болага давлат томонидан ногиронлик пенсияси 800000 сўм ва 77 нафар бола учун 61600000 сўм ортиқча харажатлар иқтисод қилинади.
учинчи илмий янгилик: микротокли рефлексотерапияни базис терапия ва физиотерапия билан биргаликда қўллаш тананинг умумий фаолиятининг янги ҳаракат имкониятларини кегайиши ҳисобига ошишига, мияча функционал фаоллигининг ошиши, пўстлоқ-пўстлоқ ости ўзаро боғлиқлигининг мослашуви, мия ўрта тузилмаларининг патологик фаоллигини барқарорлиги сабабли юзага келиб, кейинчалик янги ҳаракат кўникмаларининг шаклланиши аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 29 апрелдаги 03/24-сон билан тасдиқланган «Оптимизация реабилитации с применением микротоковой рефлексотерапии при детском церебральном параличе» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Андижон вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 4.07.2023 йилдаги 43-сон ва Хоразм вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 21.06.2023 йилдаги № 108-И буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/18-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: микротокли рефлексотерапияни тиббий массаж ва даволовчи жисмоний тарбия билан биргаликда қўллаш организм функционал имкониятларини ошиши, мия ўзак тузилмаларидаги патологик ўзгаришларнинг барқарарлашиши ҳисобига янги харакат кўникмаларини ишлаб чиқариш, пўстлок-пўстлоқ ости муносабатларининг тикланиш, мияча функционал фаоллигини ошиш, қўл-оёқ патологик контрактураларида иштирок этувчи мускул антагонистлар тонуси коррекцияси яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: микротокли рефлексотерапияни базис терапия ва физиотерапия билан биргаликда қўллаш тананинг умумий фаолиятининг янги ҳаракат имкониятларини кегайиши ҳисобига ошишига, мияча функционал фаоллигининг ошиши, пўстлоқ-пўстлоқ ости ўзаро боғлиқлигининг мослашуви, мия ўрта тузилмаларининг патологик фаоллигини барқарорлиги сабабли юзага келиб, кейинчалик янги ҳаракат кўникмаларининг шаклланиши, болаларда руҳий нутқ фаоллигини ошиши, беморлар ётоқ куни сонини 15 кунга тушишига ёрдам беради, бир ётоқ куни 466666 сўм бўлса, бу 77 нафар болага 35933282 сўм иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: болалар церебрал фалажи билан касалланган беморлар учун ишлаб чиқилган, хар бир касаллик шакли учун микротокли рефлексотерапия усулини қўллаш қоидалари ва махсус таъсир нуқталарини ўз ичига олган комплекс реабилитация мезони мушаклар тонуси ва моторикани коррекциялашга хизмат қилиши исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 29 апрелдаги 03/24-сон билан тасдиқланган «Оптимизация реабилитации с применением микротоковой рефлексотерапии при детском церебральном параличе» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Андижон вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 4.07.2023 йилдаги 43-сон ва Хоразм вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 21.06.2023 йилдаги № 108-И буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/18-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: болалар церебрал фалажи билан хасталанган беморларда микротокли рефлексотерапияда комплекс реабилитация тартиби мушаклар тонуси ва моторикани коррекциялаш учун қўллаш қоидалари асосида ташкиллаштирилган комплекс тиббий реабилитацияда МТРТ усулини қўллаш йирик моторикани ривожлантиришга қўшимча таъсир кўрсатмасада, майда нозик харакатларни ривожлантиришни яхшилашга ёрдам бериши, кафт мушак ва бўғимлардаги барча турдаги харакатларнинг сезиларли ва яққол яхшиланишини имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: болалар церебрал фалажи билан касалланган беморлар учун ишлаб чиқилган, хар бир касаллик шакли учун микротокли рефлексотерапия усулини қўллаш қоидалари ва махсус таъсир нуқталарини ўз ичига олган комплекс реабилитация мезони мушаклар тонуси ва моторикани коррекциялаш амалиётга кенг тадбиқ қилиш орқали ўз-ўзига хизмат қилиш кўникмаларини шаклланиши, ҳаёт фаолиятини яхшилашга олиб келди, 1 нафар пациент учун 179950 сўм иқтисодий қилиш натижасида иқтисодий самарадорлик коэффициенти 0,2 га тенглиги кўрсатиб ўтилган.