Мустафаева Нодира Абдужалиловнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Шароф Бошбеков драмаларида лисоний имкониятларнинг социал хосланиши”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Fil3056. 
Илмий раҳбар: Холмурадова Мехриниса Иброхимовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори(PhD), доцент  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, DSc.03/05.05.2023.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Шахобиддинова Шохида Хошимовна, филология фанлари  доктори,  профессор;  Юсубова Раъно Норбоевна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Шароф Бошбеков драматик асарлари матнидаги лисоний имкониятларнинг социал хосланишини ҳамда нутқий вазиятга ижтимоий муҳитнинг таъсирини очиб беришдан иборат.    
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
от ва отлашган сўзларда сон категорияси, жумладан, кўплик шакли нутқий вазиятларда ундов  ва модал сўзлар каби ўз грамматик маъносидан ташқари ижобий ва салбий баҳо муносабатларини ифодалашга хизмат қилиши драмалар тили мисолида очиб берилган;
Шароф Бошбеков драмаларида лисоний воситаларнинг бадиий матнлардаги яширин прагматик имкониятлари, сўзловчи ва тингловчи ўртасидаги мулоқотга нутқий вазият, нутқий шароитнинг таъсири каби экстралингвистик омиллар  аниқланган;  
драмаларда грамматик маънонинг нутқий воқеланишида лисоний воситаларнинг қаҳрамон руҳий ҳолати, воқеликка муносабати, нутқий вазият, замон ва макон таъсирида сўзловчининг ўз ички муносабатларини ифодаловчи морфологик ва синтактик воситалар аниқланган;
Шароф Бошбеков асарларида содда гаплар, киритмалардан, зарур ўринларда шева элементларидан унумли фойдаланиш ўзаро мулоқотнинг самарадорлигини таъминлаши, сўзлар, умуман, матн тили ижтимоий жиҳатдан драмалар матнига мослашиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Шароф Бошбеков драмаларида лисоний имкониятларнинг социал хосланиши юзасидан эришилган илмий натижалар асосида:
от ва отлашган сўзларда сон категорияси, жумладан, кўплик шакли нутқий вазиятларда ундов  ва модал сўзлар каби ўз грамматик маъносидан ташқари ижобий ва салбий баҳо муносабатларини ифодалашга хизмат қилиши хусусидаги илмий хулосалар ва материалларидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ПЗ-202004165-рақамли “Умумий ўрта таълимнинг бошланғич синф ўқувчиларида оғзаки ва ёзма нутқий компетенсияларини ривожлантирувчи электрон платформа яратиш” номли амалий лойиҳасида фойдаланилган. (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 1-ноябрдаги 04/1-3116-сон маълумотномаси). Натижада, электрон платформа драмалар тилидаги фразеологик элементлар, лингвокултурология ва лингвостилистикага оид терминлар ва уларнинг изоҳлари билан бойитилган.
Шароф Бошбеков драмаларида лисоний воситаларнинг бадиий матнлардаги яширин прагматик имкониятлари, сўзловчи ва тингловчи ўртасидаги мулоқотга нутқий вазият, нутқий шароитнинг таъсири каби экстралингвистик омилларга оид хулосаларидан Ўзбекистон Давлат хореография академиясида бажарилган “Ўзбек рақс санʼати терминологияси” мавзусидаги ПЗ-20170930188-рақали тадқиқот лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат хореография академиясининг 2024-йил 24-сентябрдаги 01-04-08/342-сон маълумотномаси). Натижада драмаларнинг лингвистик, социал тадқиқи ўзбек тилининг халқаро нуфузини ошириш, прагмалингвистика, социолингвистика, когнитив тилшунослик каби бир қатор замонавий соҳаларини ривожлантиришга доир хулосаларни ишлаб чиқишга хизмат қилган;  
драмаларда грамматик маънонинг нутқий воқеланишида лисоний воситаларнинг қаҳрамон руҳий ҳолати, воқеликка муносабати, нутқий вазият, замон ва макон таъсирида сўзловчининг ўз ички муносабатларини ифодаловчи морфологик ва синтактик воситалар хусусидаги натижалардан Ўзбекистон давлат хореография академиясида бажарилган “Хореография санʼати орқали имконияти чекланган болаларнинг жамиятдаги фаоллигини ошириш”  мавзусидаги С-2020003161-рақамли тадқиқот лойиҳасини бажаришда фойдаланилган. (Ўзбекистон давлат хореография академиясининг 2024-йил 24-сентябрдаги 01-04-08/343-сон маълумотномаси) Натижада, лисоний воситаларнинг прагматик имкониятлари, сўзловчи ва тингловчи ўртасидаги мулоқотга нутқий вазият, нутқий шароитнинг таъсири, вербал ва новербал воситаларнинг прагматик имкониятларини аниқлаш бўйича тавсияларни ишлаб чиқиш, тайёрланган глоссарийни бойитишга эришилган.
Шароф Бошбеков асарларида содда гаплар, киритмалардан, зарур ўринларда шева элементларидан унумли фойдаланиш ўзаро мулоқотнинг самарадорлигини таъминлаши, сўзлар, умуман, матн тили ижтимоий жиҳатдан драмалар матнига мослашиши хусусидаги натижаларидан Ўзбекистон телерадиокомпанияси “Ёшлар” телеканалининг “Ёшлар билан”, “Маданий ҳаёт”, “Аслият” каби кўрсатувларининг ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон телерадиокомпанияси “Ёшлар” телеканалининг 2024-йил 08-октябрдаги 14-02-171-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу телекўрсатув ва радиоешиттиришлар учун тайёрланган  материалларнинг мазмун-моҳияти мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.