Норқузиева Мадина Шароф қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологияси фанини ўқитиш методикасини такомиллаштириш” 13.00.02– Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (биология)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Ped7498
Илмий раҳбар: педагогика фанлари бўйича (PhD), доцент Рахматов Учкун Эргашевич.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети ҳузуридаги PhD.03/30.12.2019.B.91.01 рақамли Илмий Кенгаш асосидаги бир марталик Илмий Кенгаш
Расмий оппонентлар: Рахимов Атаназар Каримович, педагогика фанлари доктори(DSc), профессор.
Исакулова Нилуфар Жаникуловна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштириш боъйича тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологияси фанини ўқитиш методикасини такомиллаштиришнинг педагогик имкониятлари дидактик тайёргарлик босқичларининг таркибий қисмларини таълимий мақсадлар мазмунига мослаштиришга қаратилган ноанъанавий лаборатория методлари ва топшириқларини киритиш ҳамда назарий ва амалий билимларни дидактик интеграциялашга устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологияси фанини ўқитиш методикасини такомиллаштириш модели назарий ва амалий машғулотларни ташкил этишда ахборот-коммуникатив технологиялари имкониятларидан рационал фойдаланишга устуворлик бериш ҳамда биологик ва методик компонентларини яхлит методик тизимни шакллантиришга йўналтирилган педагогик интеграциясини босқичма-босқич таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологияси фанини ўқитиш методикасини такомиллаштириш самарадорлиги ижтимоий, маънавий, психологик – педагогик мезонларнинг яхлит интегратив хусусиятларини векторли шакллантириш ҳамда касбий педагогик рефлекциянинг мотивасион-мақсадли, когнитив-фаолиятли, шахсий-рефлексив кўрсаткичларини дидактик мақсадларга пропорсионал уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган.
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологияси фанини ўқитиш методикасини такомиллаштириш самарадорлиги талабалар креатив фикрлашларини ошириш, олинган билимлар сифат даражасини оширишни таъминлаш ҳамда ўзини-ўзи ривожлантирувчи мантиқий-муаммоли топшириқларни босқичма-босқич киритиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши
Олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштириш боъйича олинган натижалар асосида:
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштириш педагогик назарийа ва амалийот уйғунлигини таъминлашнинг дидактик имконийатларини баҳолаш, оъқитишнинг визуал-тадқиқий самарадорлигини кенгайтириш ҳамда шахслараро мулоқотга киришиш фаолийатини индивидуаллаштириш жарайонларига устуворлик бериш асосида аниқлаштиришга оид тавсийалар Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган ПЗ-2017927124 рақамли “Таʼлим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолийатни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таʼминлашда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2022-йил 22-июндаги 02-07-1679/04 рақамли далолатномаси). Натижада такомиллаштирилган оъқув дастурлари тузилган ҳамда талабаларнинг умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини шакллантириш, баҳолаш, маълумотларни таҳлил этиш самарадорлигини оширишга имкон йаратилган;
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштириш жарайони мустақил таълим олишга таъсир коърсатувчи ташкилий-коммуникацион омиларини таснифлаш, муаммоли таълим олиш босқичларини адаптив ва репродуктив оъқитишга интеграцийаловчи алгоритимли топшириқларни умумлаштириш асосида такомиллаштиришга оид тавсийалар ПЗ-20170923121 рақамли “Шахс тарбийасида миллий хусусийатларни тадқиқ этишнинг методологик асосларини такомиллаштириш” номли лойиҳа доирасида белгиланган вазифаларни амалда бажаришда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2022-йил 22-июндаги 02-07-1679/04 рақамли далолатномаси). Натижада олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштирилган ҳамда олий таълим тизими оъқув-методик таъминоти бойитилишига имкон йаратилган;
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштириш модели талабаларда медиасаводхонликни ривожлантиришнинг дастурий таъминоти мазмуни ҳамда таълим жарайонини ташкил этишга доир рефлексив ва синергетик йондашувларнинг педагогик трансформацийалашишига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга оид тавсийалар Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган ПЗ-2017927124 рақамли “Таʼлим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолийатни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таʼминлашда фойдаланилган. (Тошкент давлат педагогика университетининг 2022-йил 22-июндаги 02-07-1679/04 рақамли далолатномаси). Натижада, олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини ривожлантирилган ҳамда ахборот компетентлиги даражасини баҳолаш омиллари аниқлаш имкони йаратилган;
олий таълим ташкилотларида умуртқалилар зоологийаси фанини оъқитиш методикасини такомиллаштириш мезонлари касбий компетентлик ва шахсий сифатларни ривожлантириш механизмларини индивидуал ва мустақил таълим субъектларининг манфаатларига адаптив синхронлаштириш асосида такомиллаштиришга оид тавсийалар ПЗ-20170923121 рақамли “Шахс тарбийасида миллий хусусийатларни тадқиқ этишнинг методологик асосларини такомиллаштириш” номли лойиҳа доирасида белгиланган вазифаларни амалда бажаришда фойдаланилган. (Тошкент давлат педагогика университетининг 2022-йил 22-июндаги 02-07-1679/04 рақамли далолатномаси). Натижада таълимни ахборотлаштириш шароитида узлюксиз таълим муассасаларида фаол ахборот алмашиш имконийати ва интерактив технологийалардан ижодий фойдаланиш компетенсийасига эга биолог-мутахассисларни таййорлаш самарадорлигини ошириш имкони йаратилган.