Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдураҳманова Муновар Абдураҳмановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): “Озбекистон миллий иқтисодиёти трансформацияси шароитида илмий-ишлаб чиқариш соҳасини ривожлантириш”, 08.00.02 – “Макроиқтисодиёт”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2. DSc/Iqt362 .
Диссегтация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият юритаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.01.2021.I.16.03.
Расмий оппонентлар сифатида: и.ф.д., академик  Гуломов Саидаҳрор Саидакбарович, и.ф.д. Насирходжаева Дилафруз Сабитҳановна, и.ф.д., профессор Нодир Жумаев Ҳосиятович.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улугбек номли Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Ўзбекистон миллий иқтисодиёти трансформацияси шароитида илмий-ишлаб чиқариш соҳасини ривожлантириш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ислаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “Илмий –ишлаб чиқариш соҳаси” тушунчасининг иқтисодий масзмуни янги технологиялар, инновацион маҳсулотлар ва самарали ишлаб-чиқариш усулларини яратиш хамда уларни иқтисодиёт тармоқларига тадбиқ қилиш мақсадида илмий тадқиқотлар ва ишланмалар натижаларини тўгридан тўгри ишлаб чиқариш жараёнига жорий этилишини таъминловчи соҳани  унинг макроиқтисодий жиҳатларини тизимлаштириш асосида такомиллаштирилган;
илмий-техника тараққиётининг амал қилиш мезонлари, уларнинг макроиқтисодий корсаткичлар билан боглиқлиги, “фон инфляцияси”га қарши таъсирини ҳар томонлама таҳлили асосида илмий-ишлаб чиқариш соҳасида таълимни ишлаб чиқариш билан интеграциясини уйғунлаштирувчи “таянч кафедралар”ни шакллантириш орқали уни юмшатишнинг мақбул варианти таклиф қилинган;
Илмий-ишлаб чиқариш соҳаси бўлинмаларининг иқтисодий ўсиш омиллари билан алоқаси аниқлаш орқали ташкилий жиҳатдан миллий иқтисодиёт ўсиши билан боглашда ресурслар бўйича таминланганлик (РТ = 0,35), кадрлар салоҳияти (ХМ = 0,25), илмийлик (И = 0,12) молиявий таминланганлик (МТ = 0,28) миллий иқтисодиётни ўсиши билан ташкилий боглиқлиги асосланган;
Ўзбекистон Республикасида  фан, техника ва инновацияларнинг ривожланишини  рагбатлантирувчи  “илмий-ишлаб чиқариш соҳасини қоллаб-қувватлашнинг махсус молиялштириш механизми” хар бир жабҳанинг хусусияти ва ривожланганлик даражасидан келиб чиққан холда қўшимча молиявий оқимларни тизимли равишда улашга асосланган услубий ёндошувга кўра такомиллаштирилган;
О'збекистоннинг иқтисодий ривожланиш истиқболларини аниқлаш ва бу жараёнга илмий-ишлсб чиқариш соҳасининг ҳиссасини бахолаш имконини берадиган ялпи ички махсулот (ЯИМ) ва унга тасир этувчи омилларнинг эконометрик модели асосида инновацион махсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмининг 2030 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган ва прогноз қийматлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ўзбекистонда илмий-ишлаб чиқариш соҳасининг инвестиция механизмини такомиллаштиришнинг макроиқтисодий жиҳатлари бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
услубий ёндошувга кўра “Илмий – ишлаб чиқариш соҳаси” тушунчасининг иқтисодий мазмунини янги технологиялар, инновацион махсулотлар ва самарали ишлаб-чиқариш усулларини яратиш ҳамда уларни иқтисодиёт тармоқларига тадбиқ қилиш мақсадида илмий тадқиқотлар ва ишланмалар натижаларини тўгридан –тўгри ишлаб чиқариш жараёнига жорий этилишини таминловчи соҳани йнинг макроиқтисодий жиҳатларини тизимлаштириш асосида такомоллаштиришга оид назарий ва услубий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари, ёш олимлар ва илмий ҳодимлар учун тавсия этилган “Зеркалъно-консентрируюшие системи для солнечних установок и их эффективност” номли илмий қўлланма тайёрлашда  фойдаланилган(Мирзо Улугбек номли Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги Яримўтказгичлар физикаси ва микроелектроника илмий тадқиқот институти  Илмий Кенгаши 05.08.2022 йил ИСБН:978-9943-8297-4-9 “Университет” Ташкент, 2022) Мазкур илмий таклифнинг амалиётга тадбиқ этилиши натижасида талаба ва ёш олимларда илмий тадқиқотлар ва ишланмалар натижаларини тўгридан-тўгри ишлаб чиқаришга жорий этилишини таминловчи соҳани унинг макроиқтисодий жиҳатларини тизимлаштириш асосида такомиллаштирилган “Илмий-ишлаб чиқариш соҳаси” тушунчаси юзасидан назарий билимларни амалиёт билан боглаган холда кенгайтириш имкони яратилган;      
Фан-теҳника тараққиётининг амал қилиш мезонлари, уларни макроиқтисодий кўрсаткичлар билан боглиқлиги, “фон инфляцияси”га қарши тасирининг ҳар томонлама таҳлили асосида илмий-ишлаб чиқариш соҳасида талимни ишлаб чиқариш билан интеграциясини  уйғунлаштирувчи “таянч кафедралар”ни шакллантириш орқали уни юмшатишнинг мақбул варианти Ўзбекистон Фанлар Академияси Материалшунослик институте ва физика техника институте, Ион плазма ва лазер технологиялари институте томонидан ушбу илмий-тадқиқот институтлари фаолиятига жорий этилган [Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг Инновацион ривожланиш агентлигининг 06.08.2024 йилдаги 01-03/2681-сонли гувоҳномаси): Мазкур илмий таклифлар Республика  Президентининг Фармойишига киритилган. Ўзбекистоннинг 2022 йил 28 январдаги “2022-2026 йилларда янги О1збекистонни ривожлантириш стратегияси тўгрисида”ги ПФ-60-сон Қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган. Натижада давлат ҳусусий шериклик асосида энергетика, транспорт, соглиқни сақлаш, талим, экология, коммунал хўжалик ва бошқа cоҳаларда 14 миллиард АҚШ доллари миқдорида сармоя киритиш режалаштирилган. Ушбу таклифларнинг амалиётга жорий этилиши натижасида илмий-техника тараққиётининг макроиқтисодий кўрсаткичлар билан боглиқлиги асосида “фон инфляцияси”ни юмшатишнинг мақбул варианти орқали олинадиган натижаларнинг аниқлигини таминлаш имкони яратилган;
илмий-ишлаб чиқариш соҳаси бўлинмаларининг иқтисодий ўсиш омиллари билан алоқаси аниқлаш орқали ташкилий жиҳатдан миллий иқтисодиёт  ўсиши билан боглашда ресурслар бўйича таминланганлик (РТ = 0,35), ходимларни малакаси (ХМ = 0,25), илмийлик (И = 0,12) молиявий таминланганлик (МТ = 0,28) омиллари ўртасидаги мақбул нисбатга эришиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Механика ва иншоотлар сейсмик мустахкамлиги институти томонидан институте фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон республикаси Фанлар академиясининг 2024 йил 14 августдаги 2/1255-1822-сонли гувоҳномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ресурслар бўйича таминланганлик, ҳодимларнинг малакаси, илмийлик ва молиявий таминланганлик омилларининг тасирини тартибга солиш имкони яратилган;
Ўзбекистон Республикасида фан, техника ва инновацияларнинг ривожланишини рагбатлантирувчи “Илмий- ишлаб чиқариш соҳасини қўллаб-қувватлашнинг махсус молиялаштириш меҳанизми” ҳар бир жабҳанинг ҳусусияти ва ривожланганлик даражасидан келиб чиққан ҳолда  қўшимча молиявий оқимларни тизимли равишда улашга асосланган услубий ёндошувга кўра такомиллаштириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси қошидаги Илмий техника маркази ва тажриба ишлаб чиқариш конструкторлик бюроси томонидан Илмий техника маркази Тажриба ишлаб чиқариш конструкторлик бюросининг иш фаолиятига жорий этилган (Ўсбекистон Республикаси Фанлар академияси қошидаги Илмий техника маркази Тажриба ишлаб чиқариш конструкторлик бюросининг 07.06.2023 йил 01-40-сонли гувохномаси). Ушбу таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 12 октябрдаги “Муқобил энергетика, электротехника ва электроника саноатини ривожлантиришни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш тўгрисида, микроелектроника, яримўтказгичлар физикаси соҳасидаги илмий тадқиқотлар самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўгрисида"ги 639-сонли Қарорни ишлаб чиқишда фойдаланилган. Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Ўзбекистон Республикасида фан, техника ва инновацияларнинг ривожланишини рағбатлантиришда қўшимча молиявий оқимларни тизимли равишда улаш самарадорлигини ошириш имкони яратилган;
Ўзбекистоннинг иқтисодий ривожланиш истиқболларини аниқлаш  ва бу жараёнга илмий-ишлаб чиқариш соҳасининг ҳиссасини баҳолаш имконини берадиган ялпи ички маҳсулот (ЙИМ) ва унга тасир этувчи омилларнинг эконометрик модели асосида  иновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмининг 2030 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари “ФОТОН” ишлаб чиқариш ташкилоти томонидан тижоратлаштиришни тезлаштириш мақсадида корхонанинг фаолиятига жорий этилган ((“ЎЗЕЛТЕҲСАНОАТ” уюшмасининг 2024 йил 20 августдаги 04-3/1404-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Оқзбекистоннинг йзоқ муддатли истиқболдаги ялпи ички махсулот (ЯИМ) ва унга тасир этувчи омиллар ҳамда инновацион маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми ўртасидаги мувофиқликни тартибга солиш имкони яратилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish