Sayt test rejimida ishlamoqda

Чориев Одил Иргашевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Фавипиравирнинг янги супрамолекуляр комплекслари олиниши, тузилиши ва биологик фаоллиги», 02.00.10–Биоорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/К505.
Илмий раҳбар: Ашуров Жамшид Менгнорович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Биоорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Биоорганик кимё институти, DSc.02/30.12.2019.К/В.37.01.
Расмий оппонентлар: Шомуротов Шавкат Абдуғаниевич, кимё фанлари доктори, ката илмий ходим; Даминова Шахло Шариповна. кимё фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент фармацевтика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: фавипиравирнинг фаол бирикмалар билан сувда яхши эрийдиган ва кам заҳарли супрамолекуляр комплекс бирикмаларни ҳосил қилиш ва фазовий тузилишини ҳамда янги олинган комплекс бирикмаларнинг биологик фаоллигини фавипиравирга нисбатан қиёсий аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
биринчи маротаба фавипиравир иштирокида 7 та янги супрамолекуляр комплекс бирикмалар синтез қилинган, шулардан 2 та cо-кристалл, 4 та органик ва 1 та металл тузлари олинган ҳамда уларнинг молекуляр, кристалл тузилишлари замонавий усуллар ёрдамида тўлиқ исботланган; 
рентген тузилиш таҳлил натижаларига кўра, фавипиравир супрамолекуляр комплексларида депротонланиб анион шаклда бўлиши ҳамда  На+ иони билан бузилган октаедр тузилишда полимер типида туз ҳосил қилиши аниқланган;
илк бор ФАВ∙ЛАМ∙Ҳ2О cо-кристали таркибида фавипиравирнинг Веро-Б ҳужайраларида ситотоксик таъсирининг кам эканлиги аниқланган;
илк бор ФАВ∙ЛАМ∙Ҳ2О cо-кристалининг варусларга қарши юқори фаиллик намоён қилиши ва фавипиравирга нисбатан Сарс-CоВ-2 вирусининг ОРФ3а ва Н генларига қарши юқори фаолликка эга эканлиги исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Фавипиравир асосида супрамолекуляр комплекс бирикмаларнинг олиниши, тузилиши ва биологик фаоллиги бўйича олинган илмий натижалар асосида:
олинган 5 та янги кимёвий бирикманинг кристалл тузилиши аниқланиб Буюк Британиядаги Кембриж кристаллографик маълумотлар базасига киритилган (Тҳе Cамбридге Струcтурал Датабасе, ҳттпс://www.ccдc.cам.аc.ук/солутионс/cсд-сйстем/cомпоненц/cсд/) СCДC депозит рақами; 2108797, 2108798, 2114607, 2182244, 2264550). Натижада, базага киритилган кимёвий бирикмалар ўхшаш бирикмаларни синтез қилишда, тузилишини тавсифлашда тақдим этилган маълумотлардан фойдаланиш имконини берган;
ҳосил қилинган комплекс бирикмалардан “Истиқболли биологик фаол бирикмаларнинг фармако-токсикологик хусусиятларини ўрганиш» мавзусидаги давлат бюджетидан молиялаштирилган фундаментал лойиҳада комплекс бирикмаларнинг фармако-токсикологик хусусиятларини аниқлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2024 йил 13-июн 4/1255-1320-сонли маълумотномаси). Натижада, вирусларга қарши таъсирга эга фавипиравирнинг турли фаол бирикмалар билан янги супрамолекуляр комплекс бирикмаларини синтез қилиш, уларнинг тузилиши ва биологик фаоллигини аниқлаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish