Хайдарова Малика Джамшитовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этиш механизмлари”, 13.00.01 – Педагогика назарийаси. Педагогик таълимотлар тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Ped.4889.
Илмий раҳбар: Маъмуров Баҳодир Бахшуллоевич педагогика фанлари доктори., профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Бердимуратова Алима Карлибаевна, фалсафа фанлар доктори, профессори; Тажбенова Сауле Сарсенгалиевна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этиш механизмини такомиллаштириш ва тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни татбиқ этиш механизмлари ўқувчиларга ижодий интеллектуал сифатларни ривожлантиришга қаратилган индивидуал ижодий-вариатив топшириқларни киритиш ҳамда иш мустақил фаолийатига доир педагогик вазифалар мазмуни ва моҳиятини индивидуал ўрганиш шакллари динамикасини ўсиб бориш тартибида такомиллаштирилган;
бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни татбиқ этишга таъсир этувчи педагогик-психологик омиллар кичик мактаб йошидаги ўқувчиларнинг психо-физиологик жиҳатлари, экстремал вазийатларда индивидуал сифатларини намойон этиш, ўз-ўзини обектив баҳолаш лайоқати, индивидуал фаолийат кўникмалари уйғунлигини изчил таъминлаш асосида далилланди;
Бошланғич таълим жараёнига индивидуал ёндашувни татбиқ этишнинг методик таъминоти (репродуктив, қисман изланиш, креативлик босқичлари мазмуни) индивидуал ёндашув даражасини аниқлашга йўналтирилган педагогиc параметрларнинг прагностик хусусиятларига эркинлик бериш асосида аниқлаштирилган;
бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни татбиқ этиш жараёни самарадорлигини баҳолаш кўрсаткичлари ва мезонларини такомиллаштиришга (муаммоли, лойиҳавий, ҳамкорлик, пегагогик қонуниятлар) оид илмий амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этиш механизмини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар:
бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этишга йўналтирилган индивидуал ижодий-вариатив топшириқларни киритиш ҳамда ўқувчиларнинг билиш фаолийатини ривожлантиришга доир таклиф ва тавсийалари бошланғич таълим йўналиш талабалари учун нашр этилган “Технологическое образование и методика его обучения” номли дарслик мазмунига сингдирилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-уил 4-мартдаги 55-сон бууруғи; 570267-сон рухсатномаси) Натижада, бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этиш механизми ўқувчиларга ижодий-интеллектуал сифатларни ривожлантиришга қаратилган индивидуал ижодий-вариатив топшириқларни киритиш асосида такомиллаштирилган;
кичик мактаб йошидаги ўқувчиларнинг ўз-ўзини обектив баҳолаш лайоқати психо-физиологик хусусийатлари, экстремал вазийатларда индивидуал ёндашиш, индивидуал фаолийат кўникмалари барқарорлигини изчил таъминлашга доир таклифлар ва ўқувчиларнинг турли шаклдаги индивидуал топшириқларни интенсив бажариш ҳамда бошланғич синф ўқувчисининг билиш кўникмасини динамик ривожлантиришга оид таклифлар “Технология таълими ва уни ўқитиш методикаси” номли ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-уил 4-мартдаги 55-сон бууруғи; 55236-сон рухсатномаси) Натижада, бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этиш моделининг ўзаро таъсирчан коллоборатив компонентлари мазмуни аниқлаштирилган;
бошланғич синф ўқувчиларининг индивидуал ижтимоий кўникмасини босқичма-босқич ривожлантириш, ҳайотий ва ижтимоий-маданий тажрибаларни мазмунан қулайлаштириш ҳамда индивидуал имконийатларини кенгайтириб берувчи субектив муаммоларни ҳиссий тушунишга доир тавсийалар “Технологическое образование и методика его обучения” номли дарслик мазмунига сингдирилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-уил 4-мартдаги 55-сон бууруғи; 570267-сон рухсатномаси) Натижада, бошланғич таълим жарайонига индивидуал йондашувни тадбиқ этиш самарадорлигини белгилаш мезонлари ва баҳолаш кўрсаткичлари такомиллаштирилган.