Жалолов Аббосхон Равшанхон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Электротехника саноати маҳсулотларининг рақобатбардошлигини ошириш механизмини такомиллаштириш”, 08.00.03 – Саноат иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3.PhD/Iqt4328.
Илмий раҳбар: Хотамов Ибодулло Садуллоевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.07.2022.I.16.05
Расмий оппонентлар: Муратова Шохиста Нигматуллаевна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Турсунхўжаев Сардор Жамолиддин ўғли, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади электротехника саноати маҳсулотларининг рақобатбардошлигини ошириш механизмини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “корхона рақобатбардошлиги” тушунчасининг иқтисодий мазмуни корхонанинг рақобатбардошлигини таъминлаш тизими ва корхонанинг рақобатбардошлигини бошқариш даражаларини таснифлаш, ички ва ташқи муҳит таъсирида унга мослашиш қобилиятини акс эттирувчи ўзгарувчан қиймат сифатида кўриб чиқиш асосида такомиллаштирилган;
электротехника саноати корхоналарида рақобатбардош маҳсулотларни ишлаб чиқариш ҳолатини баҳолаш маҳсулот сифатини ошириш (МС = 0,36), ишлаб чиқариш харажатларини оптималлаштириш (ИЧХ = 0,21), инновацияларни жорий этиш (ИЖЕ = 0,29), маҳсулотнинг бозор улушини таҳлил қилиш (МБУ = 0,14) жараёнлари ўртасидаги мақбул нисбатни таъминлаш орқали такомиллаштирилган;
электротехника саноати корхоналарида рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишда маҳсулот ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш жараёнларини “яшил” лойиҳаларни амалга ошириш орқали намоён бўлувчи экологик йўналтирилган жараёнлар билан мувофиқлаштиришдан фойдаланиш таклифи асосланган;
“Узкабел” АЖ қўшма корхонасида рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмини оширишга мўлжалланган ривожланиш стратегияси асосида 2028 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Электротехника саноати маҳсулотларининг рақобатбардошлигини ошириш механизмини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра “корхона рақобатбардошлиги” тушунчасининг иқтисодий мазмунини корхонанинг рақобатбардошлигини таъминлаш тизими ва корхонанинг рақобатбардошлигини бошқариш даражаларини таснифлаш, ички ва ташқи муҳит таъсирида унга мослашиш қобилиятини акс эттирувчи ўзгарувчан қиймат сифатида кўриб чиқиш асосида такомиллаштириш билан боғлиқ назарий ва услубий маълумотлардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Корхона иқтисодиёти” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат иқтисодиёт университети ректорининг 2022 йил 19 декабрдаги 390-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда корхонанинг рақобатбардошлигини ўзгарувчан қиймат сифатида кўриб чиқиш асосида такомиллаштирилган “корхона рақобатбардошлиги” тушунчаси бўйича назарий билимларни янада кенгайтириш имкони яратилган;
электротехника саноати корхоналарида рақобатбардош маҳсулотларни ишлаб чиқариш ҳолатини баҳолаш маҳсулот сифатини ошириш (МС = 0,36), ишлаб чиқариш харажатларини оптималлаштириш (ИЧХ = 0,21), инновацияларни жорий этиш (ИЖЕ = 0,29), маҳсулотнинг бозор улушини таҳлил қилиш (МБУ = 0,14) жараёнлари ўртасидаги мақбул нисбатни таъминлаш орқали такомиллаштириш таклифи “Ўзелтехсаноат” уюшмаси томонидан амалиётга жорий этилган (“Ўзелтехсаноат” уюшмасининг 2024 йил 22 февралдаги 03-2/281-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этиш натижасида халқаро тажрибаларни жорий этиш, юқори қўшилган қиймат занжирини яратиш, экологик тоза маҳсулотларни ишлаб чиқариш йўналишларида фаолият олиб боришга эришиш имкони яратилган;
электротехника саноати корхоналарида рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишда маҳсулот ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш жараёнларини “яшил” лойиҳаларни амалга ошириш орқали намоён бўлувчи экологик йўналтирилган жараёнлар билан мувофиқлаштиришдан фойдаланиш таклифи “Ўзелтехсаноат” уюшмаси томонидан амалиётга жорий этилган (“Ўзелтехсаноат” уюшмасининг 2024 йил 22 февралдаги 03-2/281-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида мамлакатда яшил инвестицион жозибадорликка қаратилган чора-тадбирларни амалга ошириш имкони яратилган;
“Узкабел” АЖ қўшма корхонасида рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмини оширишга мўлжалланган ривожланиш стратегияси асосида 2028 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари “Ўзелтехсаноат” уюшмаси томонидан амалиётга жорий этилган (“Ўзелтехсаноат” уюшмасининг 2024 йил 22 февралдаги 03-2/281-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида саноат корхонасида рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқаришни кўпайтириш имкони яратилган.