Астанкулова Дилнур Фуркат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бадиий гимнастикачиларнинг ҳалқа рредмети билан бажариладиган мураккаб машқлар техникасини такомиллаштириш самарадорлиги”, 13.00.04–Жисмоний тарбия, спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси, педагогика фанлари
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Ped7610
Илмий раҳбар: Собирова Лайло Бахромовна педагогика фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Владимир Шавкатович редагогика фанлари доктори (DSc), профессор; Эштаев Анвар Курганович педагогика фанлари номзоди, профессор;
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади 10-12 йошли бадиий гимнастикачиларнинг ҳалқа рредмети билан бажариладиган мураккаб машқлар техникасини такомиллаштириш боъйича таклиф ва тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
10–12 ёшли бадиий гимнастикачиларнинг жисмоний тайёргарлигини оптималлаштириш мақсадида уч блокли ҳаракатланувчи ҳалқага нисбатан реакция тезлигини ривожлантириш, ҳаракатнинг фазовий параметрларини аниқлаш қобилиятини такомиллаштириш ҳамда куч-ҳаракат параметрларини шакллантиришга йўналтирилган махсус машқлар мажмуасини ишлаб чиқиш ҳисобига ҳалқа воситасида амалга ошириладиган улоқтириш ва илиб олиш техникаларини бажариш имкониятлари кенгайтирилган;
йош бадиий гимнастикачиларни ҳалқанинг техник элементларини қўл ёрдамисиз визиуал назорат қилиш учун беш даражали рсихик, сенсор, моторик, махсус ва енергийа захираси каби рсихофизиологик комронентларни мувофиқликда қоъллаш ҳисобига мусобақаларда буюмлар билан мураккаб элементларни бажариш орқали рсихологик таййорлаш имконийатлари оширилган;
ёш бадиий гимнастикачиларни ҳалқа предмети билан комплекс тайёрлаш асосида мусобақанинг истиқболли модели, босқичма-босқич саралаш тизими, ҳалқа билан бажариладиган техник элементлар тизимлилиги ҳамда тайёргарлик шаклларини ривожлантиришга қаратилган махсус ҳаракатчанлик ва мослашувчанлик усулларини машғулот жараёнига интеграциялаш ҳисобига ҳалқа предмети ёрдамида асосий элементларнинг уйғунлигини таъминлаш механизми такомиллаштирилган;
10-12 йошли бадиий гимнастикачиларга ҳалқа рредмети билан мураккаб машқларни оъргатиш орқали сезги анализаторлари, реаксийа тезлиги ва жисмоний ривожланишга қаратилган симметрик (бир хил ҳаракатни тана ўқининг икки томонида бир хил тарзда бажариш, ҳалқани ўнг ва чап қўлда бир хил айлантириш) ҳаракатларни модификацийалаш ҳисобига асосий техник элементларда юзага келадиган хатоларни бартараф этиш имкониятлари оширилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бадиий гимнастикачиларнинг ҳалқа предмети билан бажариладиган мураккаб машқлар техникасини такомиллаштиришга қаратилган воситаларни қўллаш бўйича тадқиқотлар давомида олинган илмий натижалар асосида:
10-12 ёшли бадиий гимнастикачиларнинг жисмоний тайёргарлигини оптималлаштириш мақсадида уч блокли ҳаракатланувчи ҳалқага нисбатан реакция тезлигини ривожлантириш, ҳаракатнинг фазовий параметрларини аниқлаш қобилиятини такомиллаштириш ҳамда куч-ҳаракат параметрларини шакллантиришга йўналтирилган махсус машқлар мажмуаси бўйича таклиф ва тавсиялар Нукус шаҳар 1-сон срорт мактаби 10-12 йошли бадиий гимнастикачиларининг машғулот жарайонларига тадбиқ қилинган (Қорақалроғистон Ресрубликаси Срорт вазирлигининг 2024-йил 18-июлдаги 01-09/3691-сон маълумотномаси). Натижада, ҳалқани горизантал ушлаб туриш назорат машқини бажаришда 21,9 % га йахшиланган;
йош бадиий гимнастикачиларни ҳалқанинг техник элементларини қўл ёрдамисиз визиуал назорат қилиш учун беш даражали рсихик, сенсор, моторик, махсус ва енергийа захираси каби рсихофизиологик комронентларни мувофиқликда қоъллаш боъйича таклиф ва тавсийалар Ресрублика гимнастика срорт турлари боъйича ихтисослаштирилган срорт мактаби бадиий гимнастикачиларининг машғулот жарайонларига тадбиқ этилган (Қорақалроғистон Ресрубликаси Срорт вазирлигининг 2024-йил 18-июлдаги 01-09/3691-сон маълумотномаси). Натижада, ҳалқани вертушка ҳолатда айлантириш машқини бажариш 12,0 % га оширилган;
ёш бадиий гимнастикачиларни ҳалқа предмети билан комплекс тайёрлаш асосида мусобақанинг истиқболли модели, босқичма-босқич саралаш тизими, ҳалқа билан бажариладиган техник элементлар тизимлилиги ҳамда тайёргарлик шаклларини ривожлантиришга қаратилган махсус ҳаракатчанлик ва мослашувчанлик усуллари боъйича таклиф ва тавсийалар Бухоро вилояти Гимнастика спорт турларига ихтисослаштирилган спорт мактаби бадиий гимнастикачиларнинг машғулот жарайонларида фойдаланилган (Қорақалроғистон Ресрубликаси Срорт вазирлигининг 2024-йил 18-июлдаги 01-09/3691-сон маълумотномаси). Натижада, 1 дақиқада ҳалқани айлантириш (бармоқлар орасидан) машқини бажаришда 7,97 % га ўсган;
10-12 йошли бадиий гимнастикачиларга ҳалқа рредмети билан мураккаб машқларни оъргатиш орқали сезги анализаторлари, реаксийа тезлиги ва жисмоний ривожланишга қаратилган симметрик (бир хил ҳаракатни тана ўқининг икки томонида бир хил тарзда бажариш, ҳалқани ўнг ва чап қўлда бир хил айлантириш) ҳаракатларни модификацийалаш боъйича таклиф ва тавсийалар Урганч шаҳар Гимнастика спорт турларига ихтисослаштирилган спорт мактаби 10-12 йошли бадиий гимнастикачиларининг машғулот жарайонларига тадбиқ қилинган (Қорақалроғистон Ресрубликаси Срорт вазирлигининг 2024-йил 18-июлдаги
01-09/3691-сон маълумотномаси). Натижада, ўқув машқ гуруҳидаги бадиий гимнастикачиларнинг куч сифати умумий ҳисобда 10,1% га яхшиланган.