Арипова Шахло Рауфовнанинг
фалсафа доктори(Phd) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Регенерацияланган толалардан пневмомеханик усулда ип олиш технологиясини такомиллаштириш” 05.06.02-“Тўқимачилик материаллари технологияси ва хомашёга дастлабки ишлов бериш”(техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: B2024.3.PhD/T5000
Илмий раҳбар: Матисмаилов Сайпила Лалашбаевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти, DSc.03/30.12.2019.T.08.01.
Расмий оппонентлар: Ханхаджаева Нилуфар Рахимовна, техника фанлари доктори, профессор; Эгамбердиев Фазлиддин Отақулович, техника фанлари фалсафа доктори PhD, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган тўқимачилик саноат институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Регенерацияланган толалардан пневмомеханик усулда ип олиш технологиясини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
толаларни тозалаш самарадорлигини, ускуна унумдорлигини ошириш ва толанинг шикастланишини камайтиришга қаратилган чиқиндиларни регенерациялаш машинасининг такомиллаштирилган конструксияси ишлаб чиқилган;
динамик таъсирларда ип тебранишларининг сўндирилишини таъминлайдиган пневмомеханик йигириш машиналари ип ўтувчи зичлагичининг такомиллаштирилган конструкцияси ишлаб чиқилган;
ип ўтувчи зичлагич конструктив параметрлари ипнинг киришдаги ва чиқишдаги ҳаракати ҳамда таранглик кучлари таъсирини ифодоловчи тенгламалар олинган;
ипнинг физик-механик хоссаларини ип ўтувчи зичлагичнинг конструктив хусусиятларига боғлиқлиги ва унинг аҳамиятлилиги бир омилли дисперсион таҳлили ёрдамида аниқланган;
пневмомеханик йигириш машинасида такомиллаштирилган конструкцияли ип ўтувчи зичлагични қўллаб машина асосий ишчи органларининг рационал парамертлари кўп омилли регрессион моделлар асосида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Такомиллаштирилган ип ўтувчи мосламани ва тола тиклаш ускунасини қўллаб пневмомеханик йигириш машинасида ип шаклланиш жараёнини оптималлаш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
пневмомеханик йигириш машинасининг такомиллаштирилган конструкцияли ип ўтувчи зичлагич қурилмаси учун (№ FAP 01970, 20.05.2022 йил, 13.12.2021 йил, № FAP 01971, 20.05.2022 йил), такомиллаштирилган толали материал чиқиндиларини регенерациялаш машинаси учун (№ FAP 01966, 20.05.2022 йил) Ўзбекистон Республикасининг фойдали моделга патентлар олинган. Натижада, толали чиқиндиларни қўллаб пневмомеханик усулда сифатли ип ишлаб чиқиш ва ип ассортиментларини кенгайтириш имконияти яратилган;
пневмомеханик йигириш машинасида такомиллаштирилган конструкцияли ип ўтувчи зичлагични қўллаб машина асосий ишчи органлари рационал парамертлари “Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмаси таркибига кирувчи “TEXTILE FINANCE KHOREZM” МЧЖ ва “GREAT COTTON EXPORT” МЧЖ корхоналарида ишлаб чиқаришга жорий этилган (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмасининг 2024 йил 30 апрелдаги № 03/25-891 сонли маълумотномаси). Натижада, пневмомеханик йигириш машинасида фойдали вақт коэффициенти 0,968 дан 0,971 гача ошди, битта машинанинг амалий унумдорлиги 9,18 кг/соатга ошди, ипдаги тукдорлик кўрсаткичи 16 % га камайишига эришилган.