Sayt test rejimida ishlamoqda

Қосимова Огулхон Хакимджоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ацетилен асосида фенол ва унинг ҳосилаларини каталитик виниллаш технологияси», 02.00.14 - Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Т5189.
Илмий раҳбар: Мирхамитова Дилором Худойбердиевна, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти ҳузуридаги DSc.03/29.08.2023.К/Т.66.02 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Юсупова Лола Азимовна, техника фанлари доктори, профессор; Охундадаев Абдуғани Комилжон ўғли, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ацетилен асосида фенол ва унинг ҳосилаларини каталитик виниллаш жараёнлари технологиясини ишлаб чиқиш ва олинган моддаларни қўлланиш соҳаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
фенол ва унинг ҳосилаларини ацетилен билан гомоген усулда ДМCО-КОҲ каталитик системасида виниллаш реакцияси орқали винил эфирлари синтез қилиш мумкинлиги исботланган;
юқори асосли системалар иштирокида фенол ва унинг ҳосилалари винил эфирлари синтези жараёнига реакция ҳарорати, катализатор табиати ва миқдори, реакция давомийлиги таъсири аниқланган ва жараён боришининг мақбул шароити топилган;
бошланғич моддалар молекулаларининг электрон тузилиши, молекуляр-динамик хусусиятлари квант-кимёвий усуллар ёрдамида аниқланган ва реакциялар боришининг механизми асосланган;
фенол, о-, м-, п-крезоллар, п-бромфенол, 2,4-дибромфенол, нитрофенол, гидрохинон, о-аминофенолни атмосфера босимида ацетилен иштирокида виниллаш реакцияси натижасида мос равишда винил эфирлар ҳосил бўлиши аниқланган;
синтез қилинган фенол ва м-крезолнинг винил эфири металлар биокоррозияси ингибитори сифатида ва ғўза ўсимлиги дефолианти сифатида ҳамда айрим металл ионларини аниқлашда аналитик реагент сифатида қўллаш имконияти аниқланган;
фенол ва унинг ҳосилаларини ацетилен иштирокида каталитик виниллаш жараёни математик моделлаштирилган ва технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Фенол ва унинг ҳосилаларини гомоген ва гетероген каталитик усулда виниллаш бўйича олинган илмий-амалий натижалар асосида:
синтез қилинган фенолнинг винил эфири дефолиант сифатида “Электрокимёзавод” АЖда амалиётга жорий қилинган (“Электрокимёзавод” ҚК АЖнинг 2024 йил 4 январдаги 03/125-04-сонли маълумотномаси). Натижада, ғўза ўсимлигига нисбатан дефолиантлик самарадорлиги 86,6 % бўлиши ва импорт дефолиантни маҳаллийлаштириш имконини берган.
синтез қилинган крезолларнинг винил эфирлари Муборак газни қайта ишлаш заводида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекнефтгаз АЖ Муборак газни қайта ишлаш заводининг 2024-йил 10-июндаги 521/ГК-06-сонли маълумотномаси). Натижада, газоконденсат сақловчи омборларнинг металл конструксияларини биокоррозияга учратувчи микроорганизмларни 76-88 % нобуд бўлишига эришилган ва “Кватрамин-1001” импорт препаратини маҳаллийлаштириш имконини берган;
синтез қилинган п-бромфенолнинг винил эфири “Олмалиқ кон-металлургия комбинати” АЖда амалиётга жорий қилинган (“Олмалиқ кон-металлургия комбинати” АЖнинг 2024 йил 12 июндаги 0811-сонли маълумотномаси). Натижада, симоб(ИИ) ионларини аниқлашда аналитик реагент сифатида қўллаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish