Раҳимова Шахнозахон Муҳидддин қизининг  
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Мигрен ва зўриқиш бош оғриғидаги абузус бош оғриқларининг клиник-неврологик ва баъзи биокимёвий хусусиятлари», 14.00.13-Неврология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Tib2775.
Илмий раҳбар: Саидвалиев Фаррух Саидакрамович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Расмий оппонентлар: Таджиев Мирхотам Мирхашимович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Хакимова Сохиба Зиядуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Тошкент давлат стоматология институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: бирламчи бош оғриқлари ҳисобланган мигрен ва зўриқиш бош оғриғидан келиб чиққан абузус бош оғриғининг неврологик кечишида жинсий гормонларнинг ўрни ва ташхислаш мезонларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
абузус бош оғриғи клиник-неврологик кечиши бирламчи бош оғриқлари билан солиштирилган хамда мигрен ва зўриқиш бош оғриқларидан келиб чиқиш эҳтимоли дифференциал тартиби асосланган;
абузус бош оғриғи келиб чиқиши ва ривожланишида жинсий гормонлар морфофункционал ахамияти исботланган;
қон зардобида прогестерон миқдори камайиши ва абузус бош оғриғи клиник кечиши ўртасида корреляцион боғлиқлиги ташхисланган хасталикнинг гормон миқдорига боғлиқлиги исботланган;
клиник-неврологик ва биокимёвий хусусиятлар натижаларига кўра абузус бош оғриқларини эрта ташхислаш мезонлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:                    Абузус бош оғриғи ташхиси қўйилган беморларда абузус бош оғриғининг клиник-неврологик кечиши ва баъзи биокимёвий хусусиятларини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: абузус бош оғриғи клиник-неврологик кечиши бирламчи бош оғриқлари билан солиштирилган мигрен ва зўриқиш бош оғриқларидан келиб чиқиш эҳтимоли дифференциал тартиби асослангани бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 24 августда 08-23/109-t сон билан тасдиқланган «Бирламчи бош оғриқларидаги абузус бош оғриқларининг клиник-неврологик хусусиятларини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Зангиота тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 5.09.2023 йилдаги №537 ҳамда Сирдарё вилояти Сирдарё тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 12.09.2023 йилдаги №46 сонли буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 26 августдаги 05/71-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: беморлардаги абузус бош оғриғи клиник-неврологик кечишини ўрганиш орқали абузус бош оғриқларига диагноз қўйишда дифференциал ёндашувга эришилади ва бирламчи бош оғриқларидан абузус бош оғриғи келиб чиқиши сонини камайтириш имкониятини берган. Иқтисодий самарадорлиги: абузус бош оғриқларини клиник-неврологик ва баъзи биокимёвий хусусиятларига кўра эрта ташхислаш мезони бирламчи бош оғриқлардан абузус бош оғриғи келиб чиқишини олдини олиш, қондаги жинсий гормонлар концентрациясини аниқлаш орқали абузус бош оғриғини прогнозлаш имконини бериши натижасида оғриқ қолдирувчи воситаларга эҳтиёжни камайиши, беморларнинг ҳаёт сифатини ва функционал ҳолатини яхшилаш, қўшимча тиббий аралашувлар заруратини камайтириш орқали соғлиқни сақлаш ресусларни тежаш натижасида 2709670 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини бергани исботланган;
иккинчи илмий янгилик: абузус бош оғриғи келиб чиқиши ва ривожланишида жинсий гормонлар морфофункционал аҳамияти ва ўрни исботлангани бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 24 августда 08-23/109-t сон билан тасдиқланган «Бирламчи бош оғриқларидаги абузус бош оғриқларининг клиник-неврологик хусусиятларини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Зангиота тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 5.09.2023 йилдаги №537 ҳамда Сирдарё вилояти Сирдарё тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 12.09.2023 йилдаги №46 сонли буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 26 августдаги 05/71-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: жорий қилиш натижалари абузус бош оғриқларини клиник кечишини баҳолаш ёрдамида аҳоли ўртасида касалликни эрта аниқлашга ва профилактика чора-тадбирларини ўтказиш учун ёрдам беради. Беморлар саломатлигининг қайта тикланиши ҳамда касалликни кучайишини олдини олиб, ҳаёт сифати кўрсаткичларини яхшилаган. Иқтисодий самарадорлиги: абузус бош оғриқларини клиник-неврологик ва баъзи биокимёвий хусусиятларига кўра эрта ташхислаш мезони бирламчи бош оғриқлардан абузус бош оғриғи келиб чиқишини олдини олиш, қондаги жинсий гормонлар концентрациясини аниқлаш орқали абузус бош оғриғини прогнозлаш имконини бериши натижасида оғриқ қолдирувчи воситаларга эҳтиёжни камайиши, беморларнинг ҳаёт сифатини ва функционал ҳолатини яхшилаш, қўшимча тиббий аралашувлар заруратини камайтириш орқали соғлиқни сақлаш ресусларни тежаш натижасида 2709670 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини бергани исботланган;
учинчи илмий янгилик: қон зардобида прогестерон миқдори камайиши ва абузус бош оғриғи клиник кечиши ўртасида корреляцион боғлиқлиги ташхисланган хасталикнинг гормон миқдорига боғлиқлиги исботлангани бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 24 августда 08-23/109-t сон билан тасдиқланган «Бирламчи бош оғриқларидаги абузус бош оғриқларининг клиник-неврологик хусусиятларини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Зангиота тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 5.09.2023 йилдаги №537 ҳамда Сирдарё вилояти Сирдарё тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 12.09.2023 йилдаги №46 сонли буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 26 августдаги 05/71-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилган текшириш усулидан фаойдаланиш касалликни эрта ташхислашга ёрдам беради ва беморлар ҳаёт сифатини яхшилаган. Иқтисодий самарадорлиги: абузус бош оғриқларини клиник-неврологик ва баъзи биокимёвий хусусиятларига кўра эрта ташхислаш мезони бирламчи бош оғриқлардан абузус бош оғриғи келиб чиқишини олдини олиш, қондаги жинсий гормонлар концентрациясини аниқлаш орқали абузус бош оғриғини прогнозлаш имконини бериши натижасида оғриқ қолдирувчи воситаларга эҳтиёжни камайиши, беморларнинг ҳаёт сифатини ва функционал ҳолатини яхшилаш, қўшимча тиббий аралашувлар заруратини камайтириш орқали соғлиқни сақлаш ресусларни тежаш натижасида 2709670 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини бергани исботланган;
тўртинчи илмий янгилик: клиник-неврологик ва биокимёвий хусусиятлар натижаларига кўра абузус бош оғриқларини эрта ташхислаш мезонлари ишлаб чиқилгани бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 24 августда 08-23/109-t сон билан тасдиқланган «Бирламчи бош оғриқларидаги абузус бош оғриқларининг клиник-неврологик хусусиятларини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Зангиота тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 5.09.2023 йилдаги №537 ҳамда Сирдарё вилояти Сирдарё тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 12.09.2023 йилдаги №46 сонли буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 26 августдаги 05/71-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: клиник тадқиқотлар натижаларига кўра беморлар қон зардобида жинсий гормонлар миқдорининг аниқланиши ҳамда касалликнинг ўзига хос хусусиятлари (шкала ва сўровномалар бўйича) текширилиши касаллик клиник кечишини баҳолашда ёрдам берган. Ишлаб чиқилган дифференциал ёндашув мезонлари жуда қулай бўлганлиги сабабли неврология амалиётида кенг кўламда фойдаланиш имкониятини берган. Иқтисодий самарадорлиги: абузус бош оғриқларини клиник-неврологик ва баъзи биокимёвий хусусиятларига кўра эрта ташхислаш мезони бирламчи бош оғриқлардан абузус бош оғриғи келиб чиқишини олдини олиш, қондаги жинсий гормонлар концентрациясини аниқлаш орқали абузус бош оғриғини прогнозлаш имконини бериши натижасида оғриқ қолдирувчи воситаларга эҳтиёжни камайиши, беморларнинг ҳаёт сифатини ва функционал ҳолатини яхшилаш, қўшимча тиббий аралашувлар заруратини камайтириш орқали соғлиқни сақлаш ресусларни тежаш натижасида 2709670 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини бергани исботланган.