Мадалиев Муродил Эркинжон ўғлининг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кўп фазали турбулент оқимларнинг математик моделини ишлаб чиқиш”, 01.02.05 – Суюқлик ва газ механикаси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.DSc/Т688.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Маликов Зафар Маматқулович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: ЎзР ФА М.Т.Ўрозбоев номидаги Механика ва иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Механика ва иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти, DSc.02/30.12.2019.Т/FM.61.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Далабоев Умриддин физика- математика фанлари доктори, профессор. Равшанов Нормахмат техника фанлари доктори, профессор, Бурнашев Владимир Фидратович физика-математика фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мураккаб геометрик шаклга эга жисмларнинг турбулент оқимини моделлаштириш учун икки суюқлик модели модификацияларини ишлаб чиқиш ва верификация қилиш, икки суюқлик модели учун динамик адаптив ҳисоблаш тўрини ишлаб чиқиш, икки суюқликли ёндашувига асосланган кўп фазали турбулент оқимларнинг математик моделни ишлаб чиқиш, шунингдек Cомсол Мултипҳйсиcс дастурида икки суюқликли турбулентлик моделини валидация қилишдан иборат.
III. Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
квадрат кесимли цилиндр атрофидаги турбулент беқарор оқимни икки суюқликли турбулентлик модели доирасида, масса ва импулсни сақланиш қонунларини ҳисобга олган ҳолда, О.Рейнолдснинг турбулентлик назаряси асосида математик модел ишлаб чиқилган;
икки суюқликли турбулентлик моделининг тенгламаларини барқарорлаштириш учун, Галеркин стабилизациялаш усулига асосланган ҳолда, модел доирасида сонли усул ишлаб чиқилган ҳамда Cомсол Мултипҳйсиcс дастурида унинг интеграцияси амалга оширилган;
турбулент бир фазали оқимларни мавжуд икки суюқликли ёндашув бўйича моделлаштириш асосида, икки ва кўп фазали турбулент оқимларнинг математик модели қат'ий физик сақланиш қонунятларини ҳисобга олиб ишлаб чиқилган;
моно ва полидисперс зарралар учун икки суюқлик ёндашуви асосида сепаратордаги икки фазали айланма оқимнинг аеро-гидродинамика қонунятлари асосида математик модели ишлаб чиқилган.
ишлаб чиқилган икки фазали икки суюқликли турбулентлик моделининг фазалараро таъсирини ҳисобга олган ҳолда Cомсол Мултипҳйсиcс дастурига интеграция қилиниши асосида марказдан қочма сепараторнинг турли физик-механик параметрларини аниқлаш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Cомсол Мултипҳйсиcс дастурига киритилган икки фазали икки суюқлик математик модели, алгоритмлар ва дастурий маҳсулотлар асосида:
марказдан қочма ўтказувчан-ҳаво сепаратори учун патенти олинган (2022 йил 30 декабрдаги ИАП07253-сонли ихтиро учун патент);
марказдан қочма сепаратор қурилмаси чангтутгич сифатида Фарғона вилоят Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бошқармасига жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2022-йил 9-сентябрдаги 04-02/7-1789-сонли гувоҳномаси). Натижада чангтутгичнинг самарадорлиги 80% дан 95% гача ошиши таъминланган;
марказдан қочма сепаратор гидроциклон сифатида Сирдарё-Сўх ирригация тизимлари ҳавза бошқармасига жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2024-йил 27-июндаги 3/17-2326-сонли гувоҳномаси). Натижада гидроциклон самарадорлиги 5-10% га ошган ва 1 микрондан 0,1 см гача бўлган заррачаларнинг 95% гача ушлаш имкониятини берган.