Холиқов Фарид Йулдошевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўткир холецистит билан диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари бирга келган ҳолатларда диагноз қўйиш ва хирургик тактикани такомиллаштириш” 14.00.27 - Хирургия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Tib3915
Илмий раҳбар: Уроқов Шухрат Тўхтаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор;
Диссертация бажарилган муассаса номи: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/27.09.2024.Tib.93.03
Расмий оппонентлар: Хамдамов Бахтиёр Зарифович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Акбаров Миршавкат Миролимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: А.В.Вишневский номидаги миллий хирургик тадқиқотлар тиббиёт маркази (Россия Федерацияси).
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўткир холецистит билан диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари бирга келган ҳолатларда диагноз қўйиш ва даволаш натижаларини самарадорлигини оширишдан иборат бўлган.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
илк маротаба диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари ва ўткир холецистит билан касалланган беморларда касалликнинг учраш даражаси, клиник кечиши, асосий ва қўшимча касалликка таъсир қилувчи прогностик омиллар ва уларни симултан операция қилиш мумкинлиги аниқланган;
эзофагофиброгастродуоденоскопия, рентгенография текширувлари ва клиник кўринишларни инобатга олган ҳолда лапароскопик холецистэктомия операциясидан олдин ва ундан кейинги даврда диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси ҳолати аниқланган;
клиник инструментал текширувлар ёрдамида диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари, ўткир холецистит билан касалланган беморларда қўшимча ҳамда асосий касалликни ташҳислаш ва даволашда муҳим бўлган диагностик мониторинг ишлаб чиқилган;
ўткир холецистит билан бирга диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги мурожаат қилган беморларда операциялар кетма-кетлиги сақланишда биринчи навбатда холецистэктомия, иккинчи бўлиб инструментларни ультратовуш анжомларига алмаштирган ҳолда фундопликация операциясининг бажарилиши, операциядан кейинги асоратлар учраш даражасига таъсир қилмаслиги ҳамда лапароскопик жарроҳлик усуллари, анъанавий усуллардан фойдаланишдан афзалроқ, тиббий ва иқтисодий нуқтаи назардан кўпроқ мос келиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг илмий-тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга татбиғи бўйича 2024 йил 25 сентябрдаги №06/05 – сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илк маротаба диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари ва ўткир холецистит билан касалланган беморларда касалликнинг учраш даражаси, клиник кечиши, асосий ва қўшимча касалликка таъсир қилувчи прогностик омиллар ва уларни симултан операция қилиш мумкинлиги аниқланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: илк маротаба диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари ва ўткир холецистит билан касалланган беморларда касалликнинг учраш даражаси, клиник кечиши, асосий ва қўшимча касалликка таъсир қилувчи прогностик омиллар ва уларни симултан операция қилиш мумкинлиги аниқланган бўлиб, бу ўз навбатида мазкур касалларни даволаш самарадорлигини ошириш имконини берган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар РШТЁИМ Сирдарё вилояти филиали бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 120-122) ҳамда Бухоро шаҳар касалхонаси бўйича буйруқ (15.07.2024 й.; № 1309-2-42-ТВ-2024; 15.07.2024 й.; № 1314-2-42-ТВ-2024 сонли) билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: илк маротаба диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари ва ўткир холецистит билан касалланган беморларда касалликнинг учраш даражаси, клиник кечиши, асосий ва қўшимча касалликка таъсир қилувчи прогностик омиллар ва уларни симултан операция қилиш, асоратларнинг камайтириш имкониятини берган. Иқтисодий самарадорлиги: илк маротаба диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари ва ўткир холецистит билан касалланган беморларда касалликнинг учраш даражаси, клиник кечиши, асосий ва қўшимча касалликка таъсир қилувчи прогностик омиллар ва уларни симултан операция қилишдан фойдаланиш, асоратларнинг камайтириш имкониятини бериб: беморнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 5 кунгача кунга қисқартириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 850000 сўмга камайтирган (РШТЁИМ БФнинг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 170000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этилган (1 кунга ўртача 100000 сўм дори воситалари сарфланади). Хулоса: диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари ва ўткир холецистит билан касалланган беморларда касалликнинг учраш даражаси, клиник кечиши, асосий ва қўшимча касалликка таъсир қилувчи прогностик омиллар ва уларни симултан операция қилиш мумкинлиги аниқланганлигидан фойдаланиш асоратларнинг камайтириш имкониятини бериб, ушбу беморларни даволаш натижаларига сезиларли ижобий таъсир кўрсатади ҳамда асоратлар ва ўлимни камайтириш имконини беради;
иккинчи илмий янгилик: эзофагофиброгастродуоденоскопия, рентгенография текширувлари ва клиник кўринишларни инобатга олган ҳолда лапароскопик холецистэктомия операциясидан олдин ва ундан кейинги даврда диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси ҳолати аниқланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: эзофагофиброгастродуоденоскопия, рентгенография текширувлари ва клиник кўринишларни инобатга олган ҳолда лапароскопик холецистэктомия операциясидан олдин ва ундан кейинги даврда диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси ҳолати аниқланганлиги, профилактик чора тадбирларни белгилаш имконини берган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар РШТЁИМ Сирдарё вилояти филиали бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 120-122) ҳамда Бухоро шаҳар касалхонаси бўйича буйруқ (15.07.2024 й.; № 1309-2-42-ТВ-2024; 15.07.2024 й.; № 1314-2-42-ТВ-2024 сонли) билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: эзофагофиброгастродуоденоскопия, рентгенография текширувлари ва клиник кўринишларни инобатга олган ҳолда лапароскопик холецистэктомия операциясидан олдин ва ундан кейинги даврда диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси ҳолати аниқланганлиги, ривожланиши мумкин бўлган асоратларнинг камайтириш имкониятини беради. Иқтисодий самарадорлиги: эзофагофиброгастродуоденоскопия, рентгенография текширувлари ва клиник кўринишларни инобатга олган ҳолда лапароскопик холецистэктомия операциясидан олдин ва ундан кейинги даврда диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси ҳолати аниқланганлиги, ривожланиши мумкин бўлган асоратларнинг камайтириш имкониятини бериб: беморнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 5 кунга қисқартириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 850000 сўмга камайтирган (РШТЁИМБФ нинг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 170000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этилган (1 кунга ўртача 100000 сўм дори воситалари сарфланади). Хулоса: эзофагофиброгастродуоденоскопия, рентгенография текширувлари ва клиник кўринишларни инобатга олган ҳолда лапароскопик холецистэктомия операциясидан олдин ва ундан кейинги даврда диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси ҳолати аниқланганлигидан фойдаланиш даволаниш самарасини оширишга даволаш натижаларига сезиларли ижобий таъсир кўрсатиб, асоратларнинг камайтириш имконини беради;
учинчи илмий янгилик: клиник инструментал текширувлар ёрдамида диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари, ўткир холецистит билан касалланган беморларда қўшимча ҳамда асосий касалликни ташҳислаш ва даволашда муҳим бўлган диагностик мониторинг ишлаб чиқилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: клиник инструментал текширувлар ёрдамида диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари, ўткир холецистит билан касалланган беморларда қўшимча ҳамда асосий касалликни ташҳислаш ва даволашда муҳим бўлган диагностик мониторинг ишлаб чиқилган бўлиб, бу ўз навбатида беморларнинг барчасида касалликнинг асоратларини олдини олишда, даволаш натижаларини яхшилашга кўмаклашиб, натижада кузатилиши мумкин бўлган асоратлар, ўлимни камайтириб, шифо жараёнини тезлаштиради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар РШТЁИМ Сирдарё вилояти филиали бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 120-122) ҳамда Бухоро шаҳар касалхонаси бўйича буйруқ (15.07.2024 й.; № 1309-2-42-ТВ-2024; 15.07.2024 й.; № 1314-2-42-ТВ-2024 сонли) билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: клиник инструментал текширувлар ёрдамида диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари, ўткир холецистит билан касалланган беморларда қўшимча ҳамда асосий касалликни ташҳислаш ва даволашда муҳим бўлган диагностик мониторинг ишлаб чиқилган бўлиб, бу ўз навбатида беморларнинг барчасида касалликнинг асоратларини олдини олишда фойдаланиш имконини бериб, беморларни ташхислаш ва даволаш сифатини яхшилайди. Иқтисодий самарадорлиги: клиник инструментал текширувлар ёрдамида диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари, ўткир холецистит билан касалланган беморларда қўшимча ҳамда асосий касалликни ташҳислаш ва даволашда муҳим бўлган диагностик мониторинг ишлаб чиқилган бўлиб, бу ўз беморларнинг барчасида касалликнинг даволашнинг замонавий технологияларидан фойдаланиш, касаллик асоратларини олдини олишга ҳамда беморларни сарфланадиган харажатларини 850000 сўмга камайтиришга эришилди. Хулоса: клиник инструментал текширувлар ёрдамида диафрагманинг қизилўнгач тешиги чурралари, ўткир холецистит билан касалланган беморларда қўшимча ҳамда асосий касалликни ташҳислаш ва даволашда муҳим бўлган диагностик мониторинг ишлаб чиқилганлиги, даволашда кузатилиши мумкин бўлган асоратларни олдини олиш ҳисобига, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 850000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 500000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди;
тўртинчи илмий янгилик: ўткир холецистит билан бирга диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги мурожаат қилган беморларда операциялар кетма-кетлиги сақланишда биринчи навбатда холецистэктомия, иккинчи бўлиб инструментларни ультратовуш анжомларига алмаштирган ҳолда фундопликация операциясининг бажарилиши, операциядан кейинги асоратлар учраш даражасига таъсир қилмаслиги ҳамда лапароскопик жарроҳлик усуллари, анъанавий усуллардан фойдаланишдан афзалроқ, тиббий ва иқтисодий нуқтаи назардан кўпроқ мос келиши исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: ўткир холецистит билан бирга диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги мурожаат қилган беморларда операциялар кетма-кетлиги сақланишда биринчи навбатда холецистэктомия, иккинчи бўлиб инструментларни ультратовуш анжомларига алмаштирган ҳолда фундопликация операциясининг бажарилиши, операциядан кейинги асоратлар учраш даражасига таъсир қилмаслиги ҳамда лапароскопик жарроҳлик усуллари, анъанавий усуллардан фойдаланишдан афзалроқ, тиббий ва иқтисодий нуқтаи назардан кўпроқ мос келиши исботланган бўлиб, шифо жараёнини тезлаштириб асоратлар ва ўлимни камайтирган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар РШТЁИМ Сирдарё вилояти филиали бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 120-122) ҳамда Бухоро шаҳар касалхонаси бўйича буйруқ (15.07.2024 й.; № 1309-2-42-ТВ-2024; 15.07.2024 й.; № 1314-2-42-ТВ-2024 сонли) билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир холецистит билан бирга диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги мурожаат қилган беморларда операциялар кетма-кетлиги сақланишда биринчи навбатда холецистэктомия, иккинчи бўлиб инструментларни ультратовуш анжомларига алмаштирган ҳолда фундопликация операциясининг бажарилишини амалиётга жорий этилиши беморларда асоратларни камайтириш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир холецистит билан бирга диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги мурожаат қилган беморларда операциялар кетма-кетлиги сақланишда биринчи навбатда холецистэктомия, иккинчи бўлиб инструментларни ультратовуш анжомларига алмаштирган ҳолда фундопликация операциясининг бажарилишини амалиётга жорий этилиши даволанишнинг ўртача давомийлигини ҳамда беморнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 5 кунга қисқартириб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 850000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 500000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: ўткир холецистит билан бирга диафрагма қизилўнгач тешиги чурраси, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги мурожаат қилган беморларда операциялар кетма-кетлиги сақланишда биринчи навбатда холецистэктомия, иккинчи бўлиб фундопликация операциясининг бажарилишини амалиётга жорий қилиниши 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 850000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 500000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
