Темиркулова Наргиза Маминжановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ишлов берилмаган тупроққа такрорий экин уруғларини экадиган сеялка юмшаткичи ва эккичининг параметрларини асослаш” 05.07.01 – Қишлоқ хўжалиги ва мелиорасия машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорасия ишларини механизасиялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2024.2.PhD/Т4730.
Илмий раҳбар: Азизов  Шухрат Шодиевич, қ.х.ф.ф.д., PhD, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса (муассасалар) номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти, PhD.05/30.06.2021.Т.126.02
Расмий оппонентлар: Игамбердиев Аскар Кимсанович техника фанлари доктори, профессор ва Муқимова Давлатхон Каримовна техника фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент тайинланган.
Етакчи ташкилот: «Қишлоқ хўжалиги техникаси ва технологияларини сертификатлаш маркази».
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: оралиқ экинлар ва кузги ғалладан бўшаган ва ишлов берилмаган майдонларга такрорий экинларни экадиган сеялка эккичининг тури ва параметрларини асослаш орқали такрорий экинларни экишда иш сифати ва унумини ошириш ҳамда энергия-ресурстежамкорликни таъминлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ишлов берилмаган тупроққа такрорий экинларни экадиган сеялканинг конструктив схемаси уруғларни кам энергия сарфляган ҳолда белгиланган чуқурликка экилишини ҳисобга олиб ишлаб чиқилган;
зиг-загсимон дискли юмшаткич ҳамда қўш ясси дискли эккич дискларининг параметрлари иш жараёнида учрайдиган ўсимлик қолдиқлари ва бегона ўтлар поялари ҳамда илдизларини кесиб ўтиб кетиши ҳамда уларга тупроқ ёпишмаслиги шартларидан келиб чиқиб асосланган;
зиг-загсимон дискли юмшаткич ҳамда қўш ясси дискли эккичга бериладиган тик юкланиш улар белгиланган чуқурликка ботиб ишлаши шартидан келиб чиқиб аниқланган;
қўш ясси дискли эккич дискларининг диаметри ва дисклар орасидаги бурчак ва унга бериладиган тик юкланишнинг мақбул қийматлари ҳамда агрегат ҳаракат тезлиги унинг агротехник ва энергетик кўрсаткичларини баҳоловчи регрессия тенгламаларини биргаликда ечиш орқали аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ишлов берилмаган тупроққа такрорий экин уруғларини экадиган сеялка юмшаткичи ва эккичининг параметрларини асослаш бўйича ўтказилган тадқиқотларда олинган натижалар асосида:
ишлов берилмаган тупроққа такрорий экинларни экадиган сеялкага дастлабки талаблар ва техник топшириқ ишлаб чиқилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024 йил 23 октябрдаги 05/04-04-534-сон маълумотномаси). Натижада ишлов берилмаган тупроққа такрорий экинларни экадиган сеялка ишлаб чиқиш имкони яратилган;
ишлаб чиқилган эккич билан жиҳозланган ишлов берилмаган тупроққа такрорий экинларни экадиган сеялканинг тажриба нусхаси Тошкент вилояти Янгийўл туманидаги Қовунчи Валижон Агро Файз ва Мухторхўжа набиралари фермер хўжаликларига жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024 йил 23 октябрдаги 05/04-04-534-сон маълумотномаси). Натижада ушбу сеялка 1,45-1,52 м/с тезликда ҳаракатланганда уруғларни экилиш чуқурлиги ўртача 3,8-3,9 cм, уруғларни экиш аниқлиги 92,4-94,3 %, ҳар бир уядаги уруғ сони ўртача 1,03-1,05 дона, уялар орасидаги масофа ўртача 3,7-3,9 cм, эксплуатацион вақтдаги иш унуми 1,31-1,38 ҳа/ҳ, ёнилғи сарфи 5,4-5,8 кг/ҳа ни ташкил этди;
ишлаб чиқилган эккич билан жиҳозланган ишлов берилмаган тупроққа такрорий экинларни экадиган сеялканинг саноат нусхаларини ишлаб чиқиш ва тайёрлаш учун унинг лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар, техник топшириқ ва чизмалар) «БМКБ-Агромаш» АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024 йил 23 октябрдаги 05/04-04-534-сон маълумотномаси). Натижада асосланган параметрларга эга бўлган эккич билан жиҳозланган ишлов берилмаган тупроққа такрорий экинларни экадиган сеялкани саноат усулида ишлаб чиқариш имкони яратилган.