Турғунов Миржалол Мирзаҳамдам ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш” 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B 2024.2.PhD /Ped7551
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
Илмий раҳбар: Солиев Илхом Собирович педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, (PhD) доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.11.2021.Ped.05.07.
Расмий оппонентлар: Темиров Набижон Солиевич педагогика фанлари доктори, профессор.
Халиқов Аъзам Абдусаломович педагогика фанлари доктори профессор
Етакчи ташкилот: Чирчиқ давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Педагогик аксиология”ва “Педагогик маҳорат” фанларини ўқитиш орқали бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш когнитив (касбий билимга йўналганлик), педагогик фаолиятга шахсий муносабатни акс эттирувши эмосионал (касбий муносабат ва эҳтиёж) ва педагогик фаолиятда аксиологик муносабатни қарор тортиришнинг хулқ-атвор (касбий кўникмаларга доир) компонентлари таълимий қадриятларнинг интеграцияси асосида очиб берилган;
таълимий қадриятлар асосида касбий компетентликни ривожлантиришда талабаларга таълимий қадриятларни сингдириш, толерантлик тафаккурни ривожлантириш, касбий қадриятларни маънавий фазилатлар (компетенсиялар) тарзида ички англанишига эришиш имкониятлари ҳамда таълим технологиясининг ташкилий-методик компоненти моҳияти аксиологик иерархия (“билим-қадрият-фаолият”) бирлиги ҳамда рефлексив усулларни идентификациялаш асосида очиб берилган.
бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитлари мослашувшан кўникмалар ва умуммаданий, умумкасбий компетенсияларни индивидуал хулқ-атвор моделларини шакллантириш, вазиятга мос шахсий қарор қабул қилиш ва муаммоларга самарали ечим топиш малакаларини таркиб топтириш жараёнларига тизимли қўллаш асосида такомиллаштирилган.
боълажак редагогларнинг таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантиришнинг муаммога (Проблем-Басед Леарнинг (ПБЛ), тадқиқотчиликка (Инқуирй-Басед Леарнинг, ИБЛ), гуруҳ бўлиб ишлашга (Cоллаборативе Леарнинг), амалиётга (Праcтиcал-басед Леарнинг Течнологй) асосланган уондашувларнинг комрлекс таъсири валидлигини қатъиу белгилаш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. боълажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантиришга қаратилган компетенсиялар мажмуи (ижтимоий, шахсий, ахборотли, коммуникатив ва рефлексив) мазмуни, турлари, босқичлари ва дидактик аҳамиятини аниқлашга оид тавсиялар “Умумий педагогика” номли дарслик мазмунига сингдирилган. (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 29-майдаги 194-сон буйруғи асосида берилган 194-279-рақамли нашр рухсатномаси) Натижада педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини педагогик лойиҳалаш компетентлигини ривожлантириш зарурати ва педагогик асосларини тадқиқ этиш самарадорлиги ошган;
педагогика фанларини интегиратив ўқитиш асосида бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини мазмуни, турлари, босқичлари ва дидактик аҳамияти, лойиҳалашнинг мақсад ва вазифаларини рационал аниқлаш кўникмаси ҳамда амалиётга йўналтирилган, якка, аралаш, жамоавий-гуруҳий компонентлар уйғунлигини барқарор таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид хулосалар ПЗ-20170930223 рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” номли лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган. Натижада, бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожлантиришда педагогика фанларининг имкониятларини таҳлил қилиш имкони кенгайтирилган;
боълажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини ривожланганлик даражаларини баҳолаш мезонлари лойиҳалаш компетентлигининг мазмуни, турлари, босқичлари ва дидактик аҳамияти, лойиҳалашнинг мақсад ва вазифаларини рационал аниқлаш кўникмаси ҳамда амалиётга йўналтирилган, якка, аралаш, жамоавий-гуруҳий компонентлар уйғунлигини барқарор таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид ишлаб чиқилган тавсиялар ПЗ-20170930223 рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” номли лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган. Натижада педагогика фанлари асосида бўлажак педагогларни таълимий қадриятлар асосида касбий компетентлигини педагогик лойиҳалаш компетентлигини ривожлантиришнинг методик асосларини такомиллаштиришга эришилган.