Турдалиева Шаҳло Ҳуснутдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантириш”, 13.00.03 - Махсус PhDагогика (PhDагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/PhD5232.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат PhDагогика университети.
Илмий раҳбар: Абидова Нилуфар Закировна, PhDагогика фанлари доктори (DSc), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат PhDагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Хакимова Мухаббат Файзиевна, PhDагогика фанлари доктори, профессор; Хамидова Муборак Убайдуллаевна, PhDогогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат PhDагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантиришнинг коррексион-PhDагогик имкониятлар индивидуал машғулотлар самарадорлигини оширишга қаратилган ўйинли топшириқларни киритиш, фонематик идрокни ривожлантириш ҳамда коррексион-ривожлантирувчи PhDагогик микромуҳитни яратиш асосида аниқланган;
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантириш модели товуш-ҳарфлар билан танишиш ва ўқилган сўзнинг маъносини англашга йўналтирилган ўқилган сўзларни ўқиш ва идрок этиш босқичларининг мазмуни белгилаш, прагматик шароит яратиш ҳамда индивидуал таълим траекториясига функсионал уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган;
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини дифференциал ёндашув асосида ривожлантириш технологиялари нутқ-эшитув, билиш жараёни, кўрув идроки, моторика, оғзаки нутқ ҳисобга олган ҳолда, нутқ камчиликларини бартараф этишга дифференциал ёндашув асосида такомиллаштирилган;
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмалари ривожлантириш самарадорлиги коррексион-ривожлантирувчи иш йўналишларини аниқлаш, ўқишга оид дастлабки кўникмалар ривожланганлик даражалари, кўрсаткич ва мезонларини босқичма-босқич аниқлаш ҳамда логоPhDик ташхислаш асосида такомиллаштирган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мактабгача ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантириш бўйича олинган натижалар асосида:
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантиришнинг коррексион-PhDагогик имкониятлар индивидуал машғулотлар самарадорлигини оширишга қаратилган ўйинли топшириқларни киритиш, фонематик идрокни ривожлантириш ҳамда коррексион-ривожлантирувчи PhDагогик микромуҳитни яратиш асосида аниқлашга оид таклифлар “Узлюксиз таълим ва махсус PhDагогика” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат PhDагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7557/04 рақамли далолатномаси). Натижада, нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантиришга қаратилган дидактик таъсир имкониятлари кенгайган;
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантириш модели товуш-ҳарфлар билан танишиш ва ўқилган сўзнинг маъносини англашга йўналтирилган ўқилган сўзларни ўқиш ва идрок этиш босқичларининг мазмуни белгилаш, прагматик шароит яратиш ҳамда индивидуал таълим траекториясига функсионал уйғунлаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Узлюксиз таълим ва махсус PhDагогика” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат PhDагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7557/04 рақамли далолатномаси). Натижада, нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантиришнинг дидактик мазмуни бойитилган;
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини дифференциал ёндашув асосида ривожлантириш технологиялари нутқ-эшитув, билиш жараёни, кўрув идроки, моторика, оғзаки нутқ ҳисобга олган ҳолда, нутқ камчиликларини бартараф этишга дифференциал ёндашув асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Узлюксиз таълим ва махсус PhDагогика” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат PhDагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7557/04 рақамли далолатномаси). Натижада нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмаларини ривожлантириш имкони кенгайтирилган;
мактабгача таълим ёшдаги нутқида оғир нуқсонлари бўлган болаларда ўқишга оид дастлабки кўникмалари ривожлантириш самарадорлиги коррексион-ривожлантирувчи иш йўналишларини аниқлаш, ўқишга оид дастлабки кўникмалар ривожланганлик даражалари, кўрсаткич ва мезонларини босқичма-босқич аниқлаш ҳамда логоPhDик ташхислаш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Узлюксиз таълим ва махсус PhDагогика” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат PhDагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7557/04 рақамли далолатномаси). Натижада Натижада, коррексион-ривожлантирувчи таълим мазмуни, шакллари ва методларини такомиллаштиришга хизмат қилган.