Шохужаева Зебо Сафоевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): 
“Қишлоқ хўжалигида сувдан фойдаланиш иқтисодий самарадорлигини оширишнинг илмий-услубий асослари”, 08.00.04 – “Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти” (иқтисодиёт фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.DSc/Iqt373
Илмий маслаҳатчининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Хушматов Норқул Садуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги соҳасида стратегик ривожланиш ва тадқиқотлар халқаро маркази
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” МТУ, DSc.03/30.01.2020.I.10.03.
Расмий оппонентлар: Муртозаев Олим, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Умаров Сухроб Рустамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Ҳасанов Шавкат Турсунқулович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлиги  
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II.Тадқиқотнинг мақсади қишлоқ хўжалигида сувдан фойдаланиш иқтисодий самарадорлигини оширишнинг илмий-услубий асосларини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сувдан фойдаланишдаги фарқларни инобатга олувчи “ҳудудий тўғриловчи коеффициент”, сув филтрациясини ҳисобга олувчи “технологик коеффициент” ҳамда сув тежаш даражасини ҳисобга олувчи “сув тежамкорлик коеффициент”ларидан фойдаланиш орқали қишлоқ хўжалигида сувдан фойдаланиш иқтисодий самарадорлигини баҳолаш юзасидан услубий тавсиялар ишлаб чиқилган;
сув хўжалиги тизимида кадрлар салоҳиятини юксалтириш, ўзгариб борувчи бозор талаби асосида мутахассислар касбий малакасини ошириш мақсадларига йўналтирилган давлат-хусусий шериклик тамойилидаги “Таълим-меҳнат-касбий ривожланиш маркази” ((Cентер ЭWПД) Эдуcатион-Wорк-Профессионал девелопмент))”ни ташкил этиш механизми асосланган;
сувдан фойдаланиш самарадорлигини оширишда виртуал хизматлар орқали қуйи ва локал бўғинларда сув истеъмолчилари билан ўзаро алоқа ўрнатиш, экин майдонлари бўйича сув тақсимоти ва экин турлари кесимида сувтежамкор технологиялар қўлланилишини мониторинг қилишга хизмат қилувчи электрон платформа ва онлайн бошқариш модели таклиф этилган;
томчилатиб суғориш технологиясининг пахта ҳосилдорлигига таъсирини ЭВиеwс дастури, кўп омилли эмпирик модел ва сувтежамкор технологиялардан фойдаланиш даражасини баҳолаш асосида 2030 йилгача бўлган давр учун прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган;
сув танқислиги ортиб бориши шароитида қишлоқ хўжалигида сув тежамкор технологияларни қўллаш борасида молиявий, ташкилий ва муҳанидислик муаммоларини биргаликда, манфаатли ҳамкорлик асосида ҳал қилишни кўзда тутувчи, сувдан фойдаланиш ягона тизимида (ирригация-мелорация тармоқлари, экин майдонлари контурлари бўйича) ўзаро яхлит жойлашган фермер, деҳқон ва томорқа хўжаликлари иштирокида “Сувдан фойдаланиш кооперативи” ташкил қилиш ва кооперация муносабатларини шакллантириш таклифи асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  
Диссертация иши мавзуси доирасида олинган илмий натижалар асосида:
сувдан фойдаланишдаги фарқларни инобатга олувчи “ҳудудий тўғриловчи коеффициент”, сув филтрациясини ҳисобга олувчи “технологик коеффициент” ҳамда сув тежаш даражасини ҳисобга олувчи “сув тежамкорлик коеффициенти”ларидан фойдаланишни инобатга олган ҳолда қишлоқ хўжалигида сувдан фойдаланиш иқтисодий самарадорлигини баҳолаш юзасидан ишлаб чиқилган услубий тавсиялар Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ташкилотлари томонидан жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий маркази маълумотномаси, №05/06-04-393, 12.08.2024 й.). Ушбу тавсиялар ҳудудлар ва сув истеъмолчилари кесимида сувдан фойдаланиш ҳолатини табақали баҳолаш имконини беради  ва натижада  Қашқадарё вилояти қишлоқ хўжалигида сувдан самарали фойдаланиш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш учун хизмат қилади.
фаолияти сув хўжалиги билан боғлиқ кадрлар салоҳиятини юксалтириш, ўзгариб борувчи бозор талаби асосида мутахассислар касбий малакасини ошириш мақсадларига йўналтирилган давлат-хусусий шериклиги асосидаги “Таълим-меҳнат-касбий ривожланиш маркази”ни (Cентет ЭWПД) Эдуcатион-Wорк-Профессионал девелопмент)” ташкил этиш бўйича таклиф Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этиш учун қабул қилинган. (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий маркази маълумотномаси, №05/06-04-393, 12.08.2024 й.). Ушбу  таклифни амалиётга жорий этиш орқали соҳада кадрлар салоҳияти ошади ва қўйилган талаблар асосида ишга жойлаштириш масаласи ижобий ҳал қилинади; 
он-лайн режимда сув истеъмолчилари экин майдонларига сув сарфи, сув тақсимоти ва экин турлари кесимида тежамкор технологияларнинг қўлланилиш ҳолатини мониторинг қилиш мақсадида яратилган электрон платформадан фойдаланиш бўйича таклиф Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга татбиқ этиш учун қабул қилинган. (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий маркази маълумотномаси, №05/06-04-393, 12.08.2024 й.). Таклифлар сув ресурсларини бошқаришни рақамлаштириш, тегишли виртуал хизматлар билан интеграциялашув орқали истеъмолчиларнинг эҳтиёжларини қондиришга қаратилган комплекс ва тизимли чора-тадбирларни  шакллантиришга имкон беради;
томчилатиб суғориш технологиясининг пахта ҳосилдорлигига таъсирини баҳолаш учун ЭВиеwс дастури асосида кўп омилли эмперик модели тузилиб, унинг ёрдамида сувтежамкор технологиялардан фойдаланишнинг 2030 йилгача бўлган прогнози амалиётга жорий этиш учун қабул қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий маркази маълумотномаси, №05/06-04-393, 12.08.2024 й.). Ушбу модел орқали олинган натижаларга кўра, тежамкор технологиялардан фойдаланилганда 2030 йилга бориб прогноз бўйича деярли 2,0 марта сув ресурсларини тежаш имкони яратилади; 
қишлоқ хўжалигида сувдан тежамли фойдаланишда молиявий, ташкилий ва муҳандислик муаммоларини манфаатли ҳамкорлик асосида ҳал қилишни кўзда тутувчи, ўзаро боғлиқ ирригация-мелорация тармоқлари, экин майдонлари яхлит контурлари доирасида сув истеъмолчиларининг кооперация муносабатларини ташкил этиш бўйича таклифлар вазирлик ташкилотлари томонидан амалиётда фойдаланиш учун қабул қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий маркази маълумотномаси, №05/06-04-393, 12.08.2024 й.). Ушбу таклифнинг  жориш этилиши хўжаликлар кесимида сув сарфи ҳисоб-китобини юритиш ва тежамкор усулларни қўллаш самарадорлигини ўзаро манфаатли ҳамкорлик асосида оширишни таъминлайди.