Ҳайдаров Исломжон Ҳатамжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): ““Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш”, 13.00.03 - Махсус педагогика (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/Ped8869
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
Илмий раҳбар: Мамаражабова Зулфия Нарбаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Хакимова Мухаббат Файзиевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Арсланова Мадина Мансуровна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Етакчи ташкилот: Чирчиқ давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади “Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантиришнинг педагогик имкониятлари контекст  мазмунини, семантик моҳиятини оғзаки нутқи воситасида интеграциялаш ҳамда ўқувчиларнинг мантиқий, танқидий фикрлаш ҳамда субектив муносабат билдириш кўникмаларини босқичма-босқич шакллантириш асосида аниқланган;
эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантиришнинг коррексион-педагогик модели интеграция, педосентрик, маданиятшунослик, экологизасия, изчиллик, ўлкашунослик,  экстралингвистик, парадигматик, синтагматик, функсионал, контекстуал тамойилларининг узвий боғлиқлиги ва интегратив элементларини таълим мақсадларига босқичма-босқич оптималлаштириш ҳамда билиш идроки ва ақлий даражасини интенсив фаоллаштириш асосида такомиллаштирилган;
эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш технологиялари операцион, лойиҳалаш, экспериментал, аналогия, статистик усуллар интеграциясининг педагогик мазмунини яхлитлаш ҳамда оғзаки, дактил, имо-ишорали мулоқот фаолиятини шакллантиришга устуворлик бериш ва аналитик-синтетик, семантик, структуравий-лингивистик ўқув топшириқларини оддийдан мураккабга қараб киритиш асосида такомиллаштирилган;
“Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш технологиялари самарадорлиги нутқий фаолиятни  тинглаб-кўриб тушуниш, ўқиб тушуниш, сўзлаш ва ёзма нутқ малакаларини ривожлантирувчи синтез операцияларини қамраб олган ўқув топшириқларини янги ностандарт вазиятларга мослаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ““Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш боʻйича олинган натижалар асосида: 
“Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантиришнинг педагогик имкониятлари контекст  мазмунини, семантик моҳиятини оғзаки нутқи воситасида интеграциялаш ҳамда ўқувчиларнинг мантиқий, танқидий фикрлаш ҳамда субектив муносабат билдириш кўникмаларини босқичма-босқич шакллантириш асосида аниқлаштиришга оид таклифлар “Табиат ўқитиш технологияси” дарслиги  мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 10-апрелдаги 11-05-2230/04 рақамли далолатномаси). Натижада бўлажак сурдопедагогларни “Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш билан боғлиқ касбий фаолиятга самарали тайёрлаш жараёнини такомиллаштириш имкони кенгайтирилган;   
эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантиришнинг коррексион-педагогик модели интеграция, педосентрик, маданиятшунослик, экологизасия, изчиллик, ўлкашунослик,  экстралингвистик, парадигматик, синтагматик, функсионал, контекстуал тамойилларининг узвий боғлиқлиги ва интегратив элементларини таълим мақсадларига босқичма-босқич оптималлаштириш ҳамда билиш идроки ва ақлий даражасини интенсив фаоллаштириш асосида комиллаштирилганга оид тавсиялар “Табиат ўқитиш технологияси” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 10-апрелдаги 11-05-2230/04 рақамли далолатномаси). Натижада “Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш ривожлантиришга шароит яратилган;
эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш технологиялари операцион, лойиҳалаш, экспериментал, аналогия, статистик усуллар интеграциясининг педагогик мазмунини яхлитлаш ҳамда оғзаки, дактил, имо-ишорали мулоқот фаолиятини шакллантиришга устуворлик бериш ва аналитик-синтетик, семантик, структуравий-лингивистик ўқув топшириқларини оддийдан мураккабга қараб киритиш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар “Табиат ўқитиш технологияси”  дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 10-апрелдаги 11-05-2230/04 рақамли далолатномаси). Натижада “Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантирилган;
“Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини ривожлантириш технологиялари самарадорлиги нутқий фаолиятни  тинглаб-кўриб тушуниш, ўқиб тушуниш, сўзлаш ва ёзма нутқ малакаларини ривожлантирувчи синтез операцияларини қамраб олган ўқув топшириқларини янги ностандарт вазиятларга мослаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Табиат ўқитиш технологияси” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 10-апрелдаги 11-05-2230/04 рақамли далолатномаси). Натижада тинглаб-кўриб тушуниш, ўқиб тушуниш, сўзлаш ва ёзма нутқ малакаларини ривожлантиришга устуворлик бериш асосида  “Табиий” фанлар таълимида эшитишда нуқсони бўлган ўқувчиларнинг нутқини  ривожлантириш имкони кенгайтирилган.