Байматова Гулноза Одиловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштириш методикаси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Ped7881.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
Илмий раҳбар: Рузикулова Нигора Шухратовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.03/30.01. 2020. Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Шодиева Матлуба Жўраевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Кенжаева Мухайё Отамуродовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштириш методикаси бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятлари мустақил таълим интенсивлигини таъминлашга қаратилган амалий ҳаракатларни моделлаштириш, компетентлилик парадигмасига кўра фаоллик ва ўзликни англаш самарадорлигини қиёсий тавсифлаш ҳамда касбий ва шахсий ривожланиш интегративлигини таъминлаш асосида аниқлаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш жараёни лойиҳаларни амалга ошириш йўлларини танқидий кўриб чиқиш алгоритмларининг вариативлигини тавсифлаш, шахсий ва жамоавий рефлексив мониторинг имкониятларини мазмунан таҳлил қилиш ҳамда Cритиcал Патҳ Метҳод (CПМ) методи ва лойиҳа методи уйғунлигини бошқарув маданияти меёрларига идентив мослаштириш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштириш модели ижтимоий-маданий ёндашувнинг амалий натижадорлигини таснифлашга йўналтирилган фаолиятга йўналганлик ва ижодий йўналганлик тамойилларига кўра педагогик шарт-шароитларни асослаш ҳамда когнитив, мустақил ва рефлексив фаолиятни ташкил этиш босқичларининг дидактик яхлитлигини таъминлаш, касбий ривожланиш жараёнини амалий фаолият натижалари билан адекват мослаштириш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш самарадорлиги педагогик фаолиятни ташкил этишда эҳтиёжларни таълимий мақсадларга кўра тавсифлаш, иродалилик, онгли муносабатларнинг намоён бўлиши жараёнини оддийдан мураккабга қараб ривожлантириш ҳамда ўзини ўзи англаш, танқидий баҳолаш, назорат қилиш ва рефлексив ривожлантириш мезонларини таҳлилий аниқлаштириш асосида аниқлаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштириш методикаси юзасидан натижалар асосида:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятлари мустақил таълим интенсивлигини таъминлашга қаратилган амалий ҳаракатларни моделлаштириш, компетентлилик парадигмасига кўра фаоллик ва ўзликни англаш самарадорлигини қиёсий тавсифлаш ҳамда касбий ва шахсий ривожланиш интегративлигини таъминлаш асосида аниқлаштиришга оид маълумотлар Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган ПЗ-2017927124 рақамли “Таълим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолиятни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7586/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш жараёнини такомиллаштиришга шароит яратилган.
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш жараёни лойиҳаларни амалга ошириш йўлларини танқидий кўриб чиқиш алгоритмларининг вариативлигини тавсифлаш, шахсий ва жамоавий рефлексив мониторинг имкониятларини мазмунан таҳлил қилиш ҳамда Cритиcал Патҳ Метҳод (CПМ) методи ва лойиҳа методи уйғунлигини бошқарув маданияти меёрларига идентив мослаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган ПЗ-20170923121 рақамли “Шахс тарбиясида миллий хусусиятларни тадқиқ этишнинг методологик асосларини такомиллаштириш” номли грант доирасида белгиланган вазифаларни амалда бажаришда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7586/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштириш моделини такомиллаштириш самарадорлиги ошган.
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштириш модели ижтимоий-маданий ёндашувнинг амалий натижадорлигини таснифлашга йўналтирилган фаолиятга йўналганлик ва ижодий йўналганлик тамойилларига кўра педагогик шарт-шароитларни асослаш ҳамда когнитив, мустақил ва рефлексив фаолиятни ташкил этиш босқичларининг дидактик яхлитлигини таъминлаш, касбий ривожланиш жараёнини амалий фаолият натижалари билан адекват мослаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган ПЗ-2017927124 рақамли “Таълим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолиятни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7586/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш компетенсияларини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятларини аниқлаштириш мазмуни бойитилган.
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш самарадорлиги педагогик фаолиятни ташкил этишда эҳтиёжларни таълимий мақсадларга кўра тавсифлаш, иродалилик, онгли муносабатларнинг намоён бўлиши жараёнини оддийдан мураккабга қараб ривожлантириш ҳамда ўзини ўзи англаш, танқидий баҳолаш, назорат қилиш ва рефлексив ривожлантириш мезонларини таҳлилий аниқлаштириш асосида аниқлаштиришга оид таклифлар Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган ПЗ-20170923121 рақамли “Шахс тарбиясида миллий хусусиятларни тадқиқ этишнинг методологик асосларини такомиллаштириш” номли грант доирасида белгиланган вазифаларни амалда бажаришда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7586/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўзини ўзи ривожлантириш самарадорлигини аниқлаштириш имкони яратилган.