Кадиров Бехзод Баходировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон бадиий кинематографида визуал ифода воситалари (ёруғлик компоненти мисолида)”, 17.00.03 – Кино санъати. Телевидение (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/San275.
Илмий раҳбар: Каримова Нигора Ганиевна, санъатшунослик фанлари доктори, профессор . 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Санъатшунослик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Санъатшунослик институти, DSc.02/30.12.2019. San.51.01. 
Расмий оппонентлар: Хамидова Марфуа Азизовна, санъатшунослик фанлари доктори, профессор; Азизова Омина Бахромовна, санъатшунослик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент ахборот технологиялари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон бадиий кинематографида визуал ифода воситалари ривожида ёруғлик компонентининг ўрнини аниқлашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек бадиий киносида ёруғлик компонентининг ривожида кинотасвирнинг эстетик ва визуал жиҳатлардан ижобий таъсирига кўра, умумлашган экспозиция, ички монтажли кадр, кадр ички контрасти даражаси, рапидли тасвир, ёруғлик ва оптик филтрлар каби кинооператорлик воситалари етакчилик қилгани далилланган;
сўнгги юз йилда кинотехнологиялар тараққиёти фонида ёруғлик компоненти кино рассомлари, кинооператорлар учун асосий ижодий лаборатория сифатида хизмат қилгани сабабли филм бадиий эстетикасини бойитишда визуал тафаккурни шакллантириш муҳим аҳамият касб этгани исботланган;
Марказий Осиё минтақасига хос бўлган табиий ёруғлик бошқа минтақалардан қуёш нури кескин бурчак остида аксланиши ва унинг диффузияли ёйилишидаги фарқи сабабли Ўзбекистон заминида суратга олинган филмларнинг кадр композициясида кинотасвир муҳитидаги нур ва соя мутаносиблиги, ёруғликнинг изчиллиги, тусларнинг аксланиши ва жилоси сингари кинооптик тасвир услублари бирламчи восита бўлгани аниқланган;
ХХ аср охирида рақамли технология ва компютер дастурлари филм яратиш жараёнида реал дунёдан мустақил, янги виртуал муҳитли тасвир пайдо қилиши ва ҲД рақамли форматдаги кинотасвирга 3 ўлчамли замонавий технологиялар кириб келиши натижасида миллий операторлик мактабининг виртуал киномуҳитни яратишдаги тасвирни акс эттирувчи анъана ва услублари такомиллашгани, кинотасвирдаги ифодавийликка ва самарадорликка ижобий таъсир этгани очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек бадиий филмлари визуал ифода воситалари ривожида ёруғликнинг ўрнини тадқиқ этиш доирасида олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек бадиий киносида ёруғлик компонентининг ривожида кинотасвирнинг эстетик ва визуал жиҳатлардан ижобий таъсирига кўра, умумлашган экспозиция, ички монтажли кадр, кадр ички контрасти даражаси, рапидли тасвир, ёруғлик ва оптик филтрлар каби кинооператорлик воситалари етакчилик қилгани далиллангани ҳамда ХХ аср охирида рақамли технология ва компютер дастурлари филм яратиш жараёнида реал дунёдан мустақил, янги виртуал муҳитли тасвир пайдо қилиши ва ҲД рақамли форматдаги кинотасвирга 3 ўлчамли замонавий технологиялар кириб келиши натижасида миллий операторлик мактабининг виртуал киномуҳитни яратишдаги тасвирни акс эттирувчи анъана ва услублари такомиллашгани, кинотасвирдаги ифодавийликка ва самарадорликка ижобий таъсир этгани бўйича хулосалардан 2022-йил 23-февралдаги Ўзбекистон тарихи давлат музейида “Ўзбек бадиий филмлар визуал ифодаси тарихий босқичи, визуал ифода элементлари” мавзусида сара филмлар кадрлари фотолавҳаларидан фотокўргазма ташкил этишда кенг фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2023-йил 10-январдаги 3/1255-52-сон маълумотномаси). Натижада ёруғлик ва соя, умумлашган экспозиция, ички монтажли кадр, кадр ички контрасти даражаси, рапидли тасвир, ёруғлик ва оптик филтрларга оид визуал ифода воситалари, 3 ўлчамли замонавий технологиялар кириб келиши натижасида кинопортретни ёритишда унинг ўрни, моҳияти ва алоҳида хусусиятлари ҳақида кенг аудиторияни хабардор қилиш имкониятини берган;
сўнгги юз йилда кинотехнологиялар тараққиёти фонида ёруғлик компоненти кино рассомлари, кинооператорлар учун асосий ижодий лаборатория сифатида хизмат қилгани сабабли филм бадиий эстетикасини бойитишда визуал тафаккурни шакллантириш муҳим аҳамият касб этгани исботлангани ҳақидаги хулосалардан 2018 йили суратга олинган “Ягона осмон остида”, 2019 йили ишланган “Менинг Ватаним… Она тупроғим” ҳужжатли филмларининг ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (“Ҳужжатли ва хроникал филмлар киностудияси”нинг 2020-йил 14-декабрдаги 01-15/117-сон маълумотномаси). Натижада ҳужжатли филмлар ёш авлоднинг эстетикаси, маънавияти ва миллий ғурурини янада оширишга хизмат қилган;
Марказий Осиё минтақасига хос бўлган табиий ёруғлик бошқа минтақалардан қуёш нури кескин бурчак остида аксланиши ва унинг диффузияли ёйилишидаги фарқи сабабли Ўзбекистон заминида суратга олинган филмларнинг кадр композициясида кинотасвир муҳитидаги нур ва соя мутаносиблиги, ёруғликнинг изчиллиги, тусларнинг аксланиши ва жилоси сингари кинооптик тасвир услублари бирламчи восита бўлгани аниқлангани ҳақидаги хулосалардан 2021-йил Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон  тарихи” телеканалининг “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2021-йил 16-февралдаги 02-40/232-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувда бадиий филмлар ифода воситалари, хусусан, ёруғликнинг кино муҳитга таъсири, кинопортретдаги ёритиш портетураси ҳақидаги маълумотлар томошабинларнинг эстетик дидини ўстириш имконини берган..