Пардаев Умиджон Ураловичнинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўрта муддатли истиқболда давлат бюджети даромадларини прогнозлаштириш ва режалаштириш методологиясини такомиллаштириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.DSc/Iqt221. 
Илмий раҳбар: Олимжонов Одил Олимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети .
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
 Расмий оппонентлар: Хайдаров Низомиддин Хамраевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Абдуллаев Зафар Алиджанович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент, Тўраев Шавкат Шухратович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўрта муддатли истиқболда давлат бюджети даромадларини прогнозлаштириш ва режалаштириш методологиясини такомиллаштиришга қаратилган илмий-услубий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ўрта муддатли истиқболда давлат бюджети даромадларини прогнозлаштиришда мол-мулк ва ер солиғини тўлашдан озод этилган юридик шахслар учун ҳисобланган солиқ миқдорига нисбатан қатʼий 1 фоиз ставка солиқ ундириш таклиф этилган;
қўшилган қиймат солиғи занжирини яратиш мақсадида суғориладиган ер майдони 25 гектардан кўп бўлган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи хўжалик субъектларида айланмасидан қатʼий назар қўшилган қиймат солиғини жорий этиш тавсия этилган;
давлат бюджети даромадлари прогнозининг аниқлигини ошириш мақсадида юридик шахсларнинг кўчмас мулк объектлари кадастр қиймати ва бозор нархи ўртасидаги тафовутларни мақбуллаштиришда энг кам меʼёрларини мутлақ миқдорларда 1 кв.м учун 1,0 – 2,5 млн.сўмгача табақалаштирилган ҳолда жорий этиш зарурлиги асосланган;
ҳудудлардаги иқтисодий тенгсизликни қисқартириш мақсадида кичик бизнес ва тадбиркорлик ривожлантириш имконияти паст бўлган ҳудудларда табақалаштирилган солиқ солишни қўллаш орқали солиқ тушумлари прогнозини ишлаб чиқиш тавсия этилган;
давлат бюджетини прогнозлаштиришда солиқ тўловчиларни қўшимча рағбатлантириш мақсадида ҳудудларнинг солиқ салоҳиятини баҳолаш услубиятини такомиллаштириш асосида 2025-2027 йилларга мўлжалланган прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўрта муддатли истиқболда давлат бюджети даромадларини прогнозлаштириш ва режалаштириш методологиясини такомиллаштириш масалаларига бағишланган илмий тадқиқот ишининг натижалари асосида:
юридик шахсларнинг мол-мулкига ва ер солиғи тўлашдан озод этилган тўловчилардан ушбу солиқлардан берилган имтиёзга суммаси тушумларини бюджет даромадларида аниқ прогнозлаштириш ва режалаштириш мақсадида қатʼий белгиланган миқдордаги солиқ ставкасида солиққа тортишни жорий этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 30 декабрдаги ПҚ-73-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2022 йил 17 февралдаги 15-15687-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида, юридик шахсларнинг мол-мулкига ва ер солиғи тўлашдан озод этилган тўловчилардан ушбу солиқлардан ҳисобланган сумманинг 1 фоиз ставкасида солиқ ундириш тартиби ўрнатилган.
қўшилган қиймат солиғининг тўлақонли занжирини яратиш ва давлат бюджети даромадларини барқарорлаштириш таъминлаш мақсадида айланма (оборот)дан қатʼий назар суғориладиган ер майдони 25 гектардан кўп қишлоқ хўжалиги корхоналарига қўшилган қиймат солиғини жорий этиш тавсияси Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 29 декабрдаги ЎРҚ-741-сон "Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги Қонунини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2022 йил 17 февралдаги 15-15687-сон маълумотномаси). Натижада, суғориладиган ер майдони 25 гектардан 50 гектаргача бўлган ва қўшилган қиймат солиғи тўлашга ўтмаган 5,8 мингта ёки 30 фоиз корхонани ушбу тизимга ўтказиш орқали, уларда ҳисобга олинган (экспортда, техник хизмат, уруғ, ёқилғи ва бошқа товарлар сотиб олинганда) қўшилган қиймат солиғи суммасини бюджетдан қоплаб бериш имконияти яратилган.
юридик шахсларнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказувчи органларда рўйхатдан ўтказилган бинолар ва иншоотларни кадастр ҳужжатларидаги қиймати билан бозор нархи ўртасидаги тафаввутларни мақбуллаштириш ҳамда мол-мулк солиғи бўйича прогноз қўрсаткичларини аниқлаш мақсадида юридик шахсларнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйҳатидан ўтказувчи органларда рўйҳатдан ўтказилган бинолар ва иншоотларни қийматига энг кам меʼёрларни жорий этиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 29 декабрдаги ЎРҚ-741-сон "Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги Қонуни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2022 йил 17 февралдаги 15-15687-сон маълумотномаси). Натижада, солиқ тўловчи кўчмас мулк объектлари қийматини мустақил баҳолашни амалга оширишга ҳуқуқи берилган ҳолда, кўчмас мулк объектларига нисбатан солиқ базаси 1 кв. метр учун мутлақ миқдорда Тошкент шаҳрида – 2,5 млн сўм, Нукус шаҳри ва вилоят марказларида – 1,5 млн сўм, бошқа ҳудудларда – 1 млн сўмдан паст бўлиши мумкин эмаслиги белгиланган.
мамлакатнинг ҳудудлар ўртасидаги иқтисодий тенгсизликни қисқартириш, туман ва шаҳарларнинг салоҳияти ва имкониятларидан келиб чиқиб давлат бюджети тушумларни режалаштиришнинг натижадорлигини ошириш мақсадида табақалаштирилган солиқ солиш амалиётини қўллаш бўйича тавсияси Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 30-декабрдаги ПФ-287-сон “Республика ҳудудларини тоифаларга ажратиш ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлашнинг табақалаштирилган тизимини жорий етиш чора-тадбирлари тўғрисида” фармонини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024 йил 15 мартдаги 15-25190-сон маълумотномаси). Натижада, кичик бизнес ва тадбиркорликни ривожлантириш имкониятлари енг паст бўлган ҳудудларда фойда солиғи, айланмадан олинадиган солиқ ва ижтимоий солиқ, юридик шахсларнинг мол-мулкига солиқ ва ер солиғини мазкур солиқлар бўйича ҳисобланган сумманинг 1 фоизи миқдорида белгиланган. Шунингдек, 2023-йилда 5 тоифадаги кичик бизнес субъектлари сони 581 тага ошишига эришилган.
ҳудудларнинг ички имкониятларини ошириш, солиқ базасини мунтазам ошириб бориш, ҳудудларда потенциал солиқ тўловчиларни қўшимча рағбатлантириш мақсадида ҳудудларнинг солиқ салоҳиятини баҳолаш услубиётини такомиллаштириш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019-йил 10-июлдаги ПҚ-4389-сон “Солиқ маъмуриятчилигини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” қарори ижросини таъминлаш мақсадида “Ҳудудлар солиқ салоҳиятини баҳолаш методикаси” ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024 йил 15 мартдаги 15-25190-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида 2022-йилда ҳудудларда солиқ тўловчилар сони 52,1 минг тага, 2023-йилда 82,7 минг тага ошган, шунингдек, ҳудудлар солиқ тушумлари 2022-йилда 113,5 фоизга, 2023-йилда 113,4 фоизга ўсишига эришилган.