Холбобоева Азиза Шербобоевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама дискурсининг антропосентрик моҳияти”, 10.00.06-Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили), (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B 2023.3.DSc/Fil663 . 
      Илмий маслаҳатчи: Бакиева Гуландом Ҳисамовна филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети, DSc.03/30.12.2019.Fil/.27.01.
    Расмий оппонентлар: Худайберганова Дурдона Сидиковна филология фанлари доктори, профессор; Сиддиқова Ирода Абдузуҳуровна филология фанлари доктори, профессор; Нормуродова Нозлия Зариловна филология фанлари доктори,доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: инглиз ва оъзбек тилларидаги реклама дискурсининг антропоцентрик моҳиятини очиб беришдан иборат .
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
онтологик нуқтайи назардан антропоцентризм “инсон” тўғридан-тўғри ифодаланадиган баъзи лисоний бирликларнинг хусусияти сифатида инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама дискурси лингвистик жиҳатдан турли аспектлар орқали идрок этилиши, инглиз ва ўзбек реклама дискурсидаги асосий фарқ тил услуби ва маданий таъсирда намоён бўлиши чоғиштирма таҳлил ва тасвирий метод негизида далилланган; 
код-сwитчинг, метафорик воситалар, прагматик стратегиялар ҳамда мултимодал ёндашувлар негизида реклама матнларининг лингвистик хусусиятларини корпус лингвистикаси, психолингвистика ва дискурс таҳлили нуқтайи назаридан тадқиқ этилиши реклама тилининг ривожланиш динамикасини чуқурроқ тушунишга хизмат қилиши аниқланган;
ГЭСҳталт принциплари воситасида рекламада визуал элементлар уйғунлашиб, диққатни жалб қилиш ва хотирада сақланиш самарадорлигини ошириши, Блендинг назарияси орқали эса реклама матнида янги маънолар пайдо қилиши, томошабинда мураккаб ва таъсирчан семантик эффект ҳосил қилиб, рекламани тез ва осон қабул қилишга ёрдам бериши когнитив назариялар, хусусан, ГЭСҳталт, блендинг ва фрейм назарияси негизида далилланган;
инглиз реклама матнларида эллиптик тузилмалар, паратактик бирикмалар ва императив гаплар устунлик қилиши, ўзбек реклама дискурсида эса редундантлик, такрорлаш ва анафорик бирликлар орқали мулоқотнинг экспрессив таъсири ошиши, инглиз тилидан олинган янги сўз ва иборалар реклама тилининг креативлигига ҳисса қўшиб, ижобий реклама имижини моделлаштириши ҳамда персуацив эффект  ҳосил қилиши дискурсив таҳлил асосида очиб берилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги рекламаларда гендер тасвири кўпинча стереотипик бўлиб, ўзбек рекламасида аёллар кўпинча уй бекаси, ғамхўр она ёки гўзаллик тимсоли сифатида; эркаклар эса муваффақиятли тадбиркор, кучли ва ишончли раҳбар сифатида; инглиз рекламасида эса аёллар мода, косметика, уй-рўзғор буюмлари рекламаларида марказий ўринда бўлса, эркаклар технология ва бизнес соҳаларида кўпроқ акс эттирилиши чоғиштирма таҳлил орқали далилланган; 
инглиз тилидаги рекламалар индивидуалистик қадриятларга йўналтирилган бўлиб, инновацияга, динамик ва самарадорликка урғу бериши, ўзбек реклама дискурси эса кўпроқ миллий анъаналарга асосланган бўлиб, самимийлик ва жамоавийликни тарғиб қилиши, ҳар иккала тилдаги реклама дискурсида рақамли технологиялар ва нейрореклама брендларнинг мижозлар билан янада яқин алоқа ўрнатишига хизмат қилиши, сунъий интеллект, АР/ВР, чатботлар, нейролингвистик дастурлаш каби технологиялар рекламани интерактив ва таъсирчан қилиши кросс-маданий ва статистик таҳлил асосида исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва оъзбек тилларидаги рекламанинг антропоцентрик моҳиятини чоғиштирма тадқиқ этиш жараёнида олинган натижалар асосида:
онтологик нуқтайи назардан антропоцентризм “инсон” тўғридан-тўғри ифодаланадиган баъзи лисоний бирликларнинг хусусияти сифатида инглиз ва ўзбек тилларидаги реклама дискурси лингвистик жиҳатдан турли аспектлар орқали идрок этилиши, инглиз ва ўзбек реклама дискурсидаги асосий фарқ тил услуби ва маданий таъсирда намоён бўлиши чоғиштирма таҳлил ва тасвирий метод негизида далилланганига оид хулосалардан Оъзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида давлат илмий-техника дастурлари доирасида 2021–2022-йилларда бажарилган “Ўзбекистоннинг географик обектлари учун кўп тилдаги электрон луғат яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Оъзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023-йил 15-декабрдаги 04-696-сон маълумотномаси). Натижада таклиф қилинган тавсия ва хулосалар амалий лойиҳа мазмунининг такомиллашишига хизмат қилган;
код-сwитчинг, метафорик воситалар, прагматик стратегиялар ҳамда мултимодал ёндашувлар негизида реклама матнларининг лингвистик хусусиятларини корпус лингвистикаси, психолингвистика ва дискурс таҳлили нуқтайи назаридан тадқиқ этилиши реклама тилининг ривожланиш динамикасини чуқурроқ тушунишга хизмат қилиши аниқлангани хусусидаги мулоҳазалардан Гулистон давлат университети ва Аркансас (АҚШ) Спринг Интернатионал Лангуаге Cентер ҳамкорлигида амалга оширилган “Энглиш лангуаге cапаcитй буилдинг прожеcт” мавзусидаги лойиҳада фойдаланилган (Гулистон давлат университетининг 2023-йил 1-июндаги 158-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида яратилган электрон манбалар мундарижаси бойитилган; 
ГЭСҳталт принциплари воситасида рекламада визуал элементлар уйғунлашиб, диққатни жалб қилиш ва хотирада сақланиш самарадорлигини ошириши, Блендинг назарияси орқали эса реклама матнида янги маънолар пайдо қилиши, томошабинда мураккаб ва таъсирчан семантик эффект ҳосил қилиб, рекламани тез ва осон қабул қилишга ёрдам бериши когнитив назариялар, хусусан, ГЭСҳталт, блендинг ва фрейм назарияси негизида далиллангани борасидаги назарий таклиф ва тавсиялардан Алишер Навоий номидаги ўзбек тили ва адабиёти университетида давлат илмий-техник дастурлари доирасида 2020–2023-йилларда бажарилган А-ОТ-2019-10 “Ўзбек тилида нейминг: меъёрий ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 15-июлдаги 04/1-1841-сон маълумотномаси). Натижада замонавий матнларда ўқувчига таъсир кўрсатишда лисоний ва нолисоний факторларнинг  турли маданиятларда ўзига хослигини аниқлашга ва уларнинг шаклланиш тамойилларини ёритишга эришилган;
инглиз реклама матнларида эллиптик тузилмалар, паратактик бирикмалар ва императив гаплар устунлик қилиши, ўзбек реклама дискурсида эса редундантлик, такрорлаш ва анафорик бирликлар орқали мулоқотнинг экспрессив таъсири ошиши, инглиз тилидан олинган янги сўз ва иборалар реклама тилининг креативлигига ҳисса қўшиб, ижобий реклама имижини моделлаштириши ҳамда персуацив эффект  ҳосил қилиши дискурсив таҳлил асосида очиб берилган хулоса ва материаллардан Ўзбекистон Республикаси экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги “Миллий ПР-маркази” фаолиятида самарали фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги “Туризм қўмитаси ҳузуридаги “Миллий ПР-маркази” давлат унитар корхонасининг 2024-йил 18-июлдаги 01-03/582-сон маълумотномаси). Натижада реклама дискурсини ижтимоий-маданий ҳодиса сифатида англашга нарративликни қўллаш орқали амалга оширилиши аниқланишига хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги рекламаларда гендер тасвири кўпинча стереотипик бўлиб, ўзбек рекламасида аёллар кўпинча уй бекаси, ғамхўр она ёки гўзаллик тимсоли сифатида; эркаклар эса муваффақиятли тадбиркор, кучли ва ишончли раҳбар сифатида; инглиз рекламасида эса аёллар мода, косметика, уй-рўзғор буюмлари рекламаларида марказий ўринда бўлса, эркаклар технология ва бизнес соҳаларида кўпроқ акс эттирилиши чоғиштирма таҳлил орқали далилланган ҳамда  инглиз тилидаги рекламалар индивидуалистик қадриятларга йўналтирилган бўлиб, инновацияга, динамик ва самарадорликка урғу бериши, ўзбек реклама дискурси эса кўпроқ миллий анъаналарга асосланган бўлиб, самимийлик ва жамоавийликни тарғиб қилиши, ҳар иккала тилдаги реклама дискурсида рақамли технологиялар ва нейрореклама брендларнинг мижозлар билан янада яқин алоқа ўрнатишига хизмат қилиши, сунъий интеллект, АР/ВР, чатботлар, нейролингвистик дастурлаш каби технологиялар рекламани интерактив ва таъсирчан қилиши кросс-маданий ва статистик таҳлил асосида исботланган хулоса ва таклифлардан Алишер Навоий номидаги ўзбек тили ва адабиёти университетида давлат илмий-техник дастурлари доирасида 2022–2024-йилларда бажарилган ИЛ-402104209 рақамли “Ахборот-қидирув тизимлари (Гоогле, Яндех, Гоогле транслате) учун автоматик ишлов бериш воситаси – ўзбек тилининг морфолексикони ва морфологик анализатори дастурий воситасини яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада кенг фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил, 16-октябрдаги о4/1-2883-сон маълумотномаси-сон маълумотномаси).  Натижада реклама дискурси консептуализацияси орқали маҳсулот ёхуд хизматни янгича идрок этиш кўникмаси шакллантирилган.