Ходжаева Дилафрўз Изатиллоевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармог'и): «Инглиз ва ўзбек тиллари лингводидактик терминлари: семантик ва функсионал хусусиятлар », 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В2024.1.DSc/Fil.770.
Илмий маслаҳатчи: Мирзаев Ибодулло Камолович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Гадоева Мавлюда Ибрагимовна, филология фанлари доктори, профессор; Киличев Байрамали Эргашевич, филология фанлари доктори, профессор, Мирсанов Ғайбулло Қулмуродович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги лингводидактик терминларининг семантик ва функсионал хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
қиёсланаётган тиллардаги лингводидактик терминларнинг функсионал хусусиятлари номинатив (бирор нарсага ном бериш), сигнификатив (бирор нарсанинг маъносини кўрсатиш), коммуникатив (ахборот алмашиш), прагматик (амалга ундаш ёки таъсир кўрсатиш) ҳамда гносеологик (тушуниш ва ифодалаш) вазифалар устиворлигида намоён бўлиши аниқланган;
инглиз ва ўзбек тиллари лингводидактик терминологиясининг семантик муносабатлари, асосий ва ҳосила маънолари, контекстуал фарқлари, терминлар таркибида маъно кенгайиши, торайиши, семантик ўзгариш жараёнлари ҳар иккала миллат менталитетига хос бўлган мантиқий, лисоний, маданий тафаккурнинг вербаллашув ҳодисаси эканлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги лингводидактик терминларнинг тил ва нутқ, шакл ва маъно муносабатига кўра маънодошлик (синонимлик), оппозитивлик (антонимлик), иерархик (гиперо-гипонимик) алоқа ҳосил қила олиши каби лексик-семантик, когнитив-прагматик, концептуал-контекстуал имконияти интралингвистик ва экстралингвистик омиллар замирида шаклланганлиги исботланган;
лингводидактик терминларнинг инглиз ва ўзбек тилларида қўлланилишига оид яратилган корпус мазкур бирликларнинг частотавий, контекстуал, коллокацион ва этимологик хусусиятларини эмпирик таҳлил қилиш, уларнинг қўлланилиш қамровини аниқлаш орқали дескриптив, консептуал аниқлик ва дидактик функсиялари самарадорлиги далилланган;
ҳар иккала тилдаги лингводидактик терминлар ясалиш жараёнининг дериватив ва коммуникатив характери терминологик бирликнинг контекст ривожи доирасида воқеланиши, контекст ҳосил қилиш қонуниятлари билан белгиланиши ва мазкур жараёнда аффиксация усули термин ҳосил қилишда сермаҳсул эканлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларидаги лингводидактик терминларининг семантик ва функсионал хусусиятлари тадқиқини амалга ошириш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
қиёсланаётган тиллардаги лингводидактик терминларнинг функсионал хусусиятлари номинатив (бирор нарсага ном бериш), сигнификатив (бирор нарсанинг маъносини кўрсатиш), коммуникатив (ахборот алмашиш), прагматик (амалга ундаш ёки таъсир кўрсатиш) ҳамда гносеологик (тушуниш ва ифодалаш) вазифалар устиворлигида намоён бўлишига доир назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2017-2020-йилларда бажарилган ОТ-Ф1-030 “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографиясини (7 жилд) чоп этиш” мавзуидаги фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 22-июндаги № 04/1-1875-сон маълумотномаси). Натижада соҳа терминларининг семантик, функсионал ҳамда прагматик хусусиятларини генетик-этимологик нуқтаи назардан талқин қилиш имкониятини берган; 
инглиз ва ўзбек тиллари лингводидактик терминологиясининг семантик муносабатлари, асосий ва ҳосила маънолари, контекстуал фарқлари, терминлар таркибида маъно кенгайиши, торайиши, семантик ўзгариш жараёнлари ҳар иккала миллат менталитетига хос бўлган мантиқий, лисоний, маданий тафаккурнинг вербаллашув ҳодисаси эканлигига оид илмий хулоса ва тавсияларидан Тукиянинг Баликесир университетида амалга оширилган “Идаре Ҳукуку Ве Идаре Ярги Улусларараси Исалаж 24” хорижий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Туркия Баликесир университетининг 2024-йил 16-майдаги маълумотномаси). Натижада турк ва хорижлик талабаларнинг турли тилларда ўқитиш методикаси билан боғлиқ терминларни, уларнинг лингвистик хусусиятлари, этимологик асосини тушуниш ва улардан фойдаланиш бўйича хабардорлигини оширишда хизмат қилган;
ҳар иккала тилдаги лингводидактик терминлар ясалиш жараёнининг дериватив ва коммуникатив характери терминологик бирликнинг контекст ривожи доирасида воқеланиши, контекст ҳосил қилиш қонуниятлари билан белгиланиши ва мазкур жараёнда аффиксация усули термин ҳосил қилишда сермаҳсул эканлигига доир илмий хулоса ва тавсиялардан  Урганч давлат университетида 2020-2022-йилларда амалга оширилган С-УЗ800-20ГР-0034-рақамли “АCCЕСС МИCРОСЧОЛАРШИП ПРОГРАМ” хорижий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Урганч давлат университетининг 2024-йил 20-июлдаги № 06-137/4-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларга хорижий тил ўргатишда ўқитувчилар томонидан лингвотаълимшунослик терминларидан самарали фойдаланиш имконияти яратилган. 
инглиз ва ўзбек тилларидаги лингводидактик терминларнинг тил ва нутқ, шакл ва маъно муносабатига кўра маънодошлик (синонимлик), оппозитивлик (антонимлик), иерархик (гиперо-гипонимик) ҳосил қила олиши каби лексик-семантик, когнитив-прагматик, концептуал-контекстуал хусусиятлари интралингвистик ва экстралингвистик омиллар таъсирида шаклланишига доир хулоса ва натижалардан Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2021-йил 23-ноябрдаги 500-сонли буйруғига асосан берилган №500-161 рақамли нашр гувоҳномаси асосида 70230104 – Адабиётшунослик (инглиз), 70230201 – Қиёсий тилшунослик, лингвистик таржимашунослик (инглиз тили)  мутахассислиги талабалари учун “Хорижий тилларни ўқитишда маданиятлараро мулоқотни шакллантириш” номли ўқув қўлланмасини яратишда фойдаланилган (Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2024-йил 25-июлдаги № 02/01-01-61-сон маълумотномаси). Натижада лингводидактик терминларнинг тил ва нутқдаги ўрни, қўлланиши, семантик ва функсионал хусусиятларига доир назарий ҳамда фактик материаллар орқали ўқув адабиёти мазмуни такомиллаштирилган; 
лингводидактик терминларнинг инглиз ва ўзбек тилларида қўлланилишига оид яратилган корпус терминларнинг частотавий, контекстуал, коллокацион ва этимологик хусусиятларини эмпирик таҳлил қилиш, уларнинг қўлланилиш қамровини аниқлаш орқали дескриптив, консептуал аниқлик ва дидактик функсиялари самарадорлиги билан боғлиқ хулоса ва натижалардан Бухоро вилоят телерадиокомпанияси “Бухоро” телеканалининг “Ассалом, Бухоро”, “Нажот билимда”, “Ёшлар сиёсати” теледастурлари ссенарийсини тузишда фойдаланилган  (Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2024-йил 08-августдаги № 01-09-116-сон маълумотномаси). Натижасида эса ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукамаллаштирилиб, илмий далилларга бой бўлишига, кўрсатувнинг илмий-оммабоплик хусусияти оширилган.