Сотволдиева Исторахон Лутфулло қизининг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): 
“Инглиз ва ўзбек тилларида коллоквиализмнинг қиёсий тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Fil35.12.
Илмий раҳбар: Воситов Валижон Абдуваҳобивич, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат чет тиллари институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Саидхонов Мамуржон Муҳаммедович, филология фанлари доктори, профессор; Ашуров Шаҳобиддин Саидович, филология фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат чет тиллари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги коллоквиализмларнинг структурал ва семантик имкониятларини ўрганиш орқали таққосланаётган тилларга хос умумий ва хусусий жиҳатларни очиб бериш ҳамда тиллараро коллоквиал мувофиқликларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сўзнинг коллоквиал маънолари, одатда ясама бўлиб, уларнинг ҳосил бўлишида метафораларнинг муҳим рол ўйнаши очиб берилиб, натижада, ҳайвон ва предмет номлари коллоквиал номинацияда энг фаол қўлланувчи лексик-семантик вариантларни ташкил қилиши аниқланган;
чоғиштирилаётган тилларда коллоквиал сўз ясашдаги бир қатор фарқлар ўрганилиб, натижада, ўзбек тилининг коллоквиал номинациясида аффиксация ва сўз қўшиш, инглиз тилида сўз қўшиш ва конверсия усулларининг нисбатан фаол қўлланиши аниқланди. Шунингдек, инглиз сўзлашув тилида ўзбек тилига нисбатан субстандарт суффиксларни қўллашга мойилликнинг юқорилиги очиб берилган; 
чоғиштирилаётган тилларнинг тиллараро коллоквиал мувофиқлигининг бир қанча турлари таҳлил қилиниб, инглиз тилидаги бирор стилистик бўёққа эга бўлган коллоквиализмга ўзбек тилида бошқа стилистик элементлар мувофиқ келиши мумкинлиги ҳамда битта инглизча коллоквиализм ўзбек тилида бир вақтнинг ўзида ҳам нейтрал, ҳам сўзлашув эквивалентига эга бўлиши ёки умуман бир лексемали мувофиқликка эга бўлмаслиги кўрсатиб берилган;
иккала тил ҳам ўзининг коллоквиал универбларига эга бўлиб, инглизча коллоквиал универбнинг ўзбек тилида эркин перифраза, фразеологик бирлик ёки боғланган фразеологик бирикма (идиома) кўринишидаги мувофиқликка эга бўлиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Инглиз ва ўзбек тилларида коллоквиализмларнинг қиёсий тадқиқи юзасидан эришилган илмий натижалар асосида: 
сўзнинг коллоквиал маънолари, одатда ясама бўлиб, уларнинг ҳосил бўлишида метафораларнинг муҳим рол ўйнаши очиб берилиб, натижада, ҳайвон ва предмет номлари коллоквиал номинацияда энг фаол қўлланувчи лексик-семантик вариантлар эканлиги аниқланганлиги, янги коллоквиал сўз ясалишида аффиксация, редупликация ва конверсия усулларининг маҳсулдор эканлиги, шунингдек, инглиз сўзлашув тилида субстандарт суффиксларнинг қўлланишига мойиллик очиб берилганлиги каби илмий янгиликлардан Америка Қўшма Штатлари таълим ва маданий ишлар бюроси билан ҳамкорликда амалга оширилган С-ЭCАГД-18-CА-0067 (ПО20002335) рақамли “ФЙ 2018 Энглиш Аccесс Миcросчоларшип Програм” (2020-2022) мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтининг 2024-йил 30-майдаги 53-сон маълумотномаси). Натижада, янги пайдо бўлувчи нутқий бирликларнинг илмий талқинига оид қарашлар мукаммаллашган;
чоғиштирилаётган тилларнинг тиллараро коллоквиал мувофиқлиги таҳлил қилиниб, инглиз тилидаги бирор стилистик бўёққа эга бўлган коллоквиализмга ўзбек тилида бошқа стилистик элементлар мувофиқ келиши мумкинлиги ҳамда битта инглизча коллоквиализм ўзбек тилида бир вақтнинг ўзида ҳам нейтрал, ҳам сўзлашув эквивалентига эга бўлиши ёки умуман бир лексемали мувофиқликка эга бўлмаслиги, иккала тил ҳам ўзининг коллоквиал универбларига эга бўлиб, инглизча коллоквиал универбнинг ўзбек тилида эркин перифраза, фразеологик бирлик ёки боғланган фразеологик бирикма (идиома) тарзидаги мувофиқликка эга бўлиши каби илмий хулосалардан ИЛ-402104213 рақамли “Ўзбек тилида электрон лингвистик энциклопедик луғат ишлаб чиқиш” (2022-2023) мавзусидаги грант лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2024-йил 20-августдаги 59-08-803-сон маълумотномаси). Натижада, нутқий қўлланишда ўзига хослик касб қилувчи айрим тил бирликларининг тавсифи янада ёрқинлашган;
инглиз ва ўзбек тилларида сўзлашув тилига хос бўлган бирликларнинг ясалишидаги фарқли жиҳатлар, жумладан инглиз коллоквиализмларининг ясалишида конверсия, ўзбек тилида аффиксация ва редупликация усулларининг фаол қўлланилиши, инглизча коллоквиализм ўзбек тилида бир вақтнинг ўзида ҳам нейтрал, ҳам сўзлашув эквивалентига ва эркин перифраза, фразеологик бирлик ёки боғланган фразеологик бирикма (идиома) кўринишидаги мувофиқликка эга бўлиши ҳамда коллоквиализмларнинг бугунги кундаги аҳамияти тўғрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ  “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Адабий жараён”, “Жаҳон адабиёти” номли дастурлар ссенарийсини тайёрлашда (2022-2024-йиллар давомида) фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2024-йил 30-июлдаги 04-36-895-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган медиали материаллар мазмун жиҳатдан мукаммаллашган.