Абдурахмонов Абилжон Абдусаматовичнинг 
филология фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Замонавий ўзбек адабиётида нур ва ранг поетикаси”, 10.00.07 – Адабиёт назарияси (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B.2022.2 DSc/Fil 440.
Илмий маслаҳатчи: Милиев Сувонқул, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Тожибоева Муқаддас Абдураҳимовна, филология фанлари доктори, профессор; Пардаева Зулфия Жўраевна филология фанлари доктори, профессор; Аҳмедова Шоира Нематовна, филология фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади нурнинг адабиётда маданий-тарихий ҳодиса сифатида тадрижий шаклланиши, талқинидаги бадиий-эстетик хусусиятлари, ифода шакли ва функсияларини аниқлаш, рангнинг маълум ифода, рамзда қўлланиши муайян даврнинг маънавий-маданий маҳсули ва  талаби эканлигини лирик ҳамда эпик ўзига хосликда илмий-назарий асосларини кўрсатиб беришдан иборатдир.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Нурнинг адабиётдаги тадрижий шаклланиши, унинг талқинидаги бадиий-эстетик хусусиятларининг ифода шакли ва функсиялари муайян даврнинг маҳсули сифатида илмий-назарий таҳлил қилиниб, унга муносабат маданий-тарихий ҳодиса эканлиги исботланган;
Нур замонавий ўзбек шеъриятида ижтимоий-сиёсий ҳаёт фонидаги шоирнинг маънавий-эстетик идеалини мужассамлаштирувчи ролида намоён бўла бошлаганлиги, реал ҳаётга инъикос тасвирланаётган бадиий маконга бадиий талқиннинг мослашишида моддий ва маънавий кўринишлари билан реал ҳаётни фалсафий-рамзий аҳамияти ошганлиги, реал воқелик қуршовидаги лирик қаҳрамоннинг интилишларини ёритиб беришда ижодий консепсиянинг бош омили, мотив, образ, тимсол кўринишларда конкрет шаклланганлиги, зоҳирий ва ботиний олам ўртасида воситачилик роли яққоллашганлиги далилланган;
Нур манбалари: қуёш, ой, юлдуз, чироқнинг ижтимоий-маънавий ҳаёт тасвирида табиий хусусиятига хос ижодий консепсияни юзага чиқаришдаги поетик функсияларининг бадиий-эстетик аҳамияти аниқланган;
Рангнинг лирикада жамият психологиясидан дарак берувчи ижтимоий-маънавий ҳаётнинг кўрсаткичи сифатидаги, ҳикоя ва қиссаларда ижодий ғояни шакллантирувчи ва белгиловчи, лейтмотивлик функсияларни бажариши аниқланиб, ижодкор томонидан адабий асардаги ранг қўлланиши табиий, ижтимоий-маънавий, миллий-тарихий омиллардан шаклланган индивидуал муносабат бадиий-эстетик асос сифатида белгиланган ҳамда насрий контекстда статик ҳамда динамик кўринишда асарнинг бош қаҳрамони учун мантиқий асос омили – ижодий консепт мўлжали бўлиб образ ёки деталларнинг сифатловчиси баробарида ўзининг рамзий ифодасига хос бадиий-эстетик психологик манзара ҳосил қилиши исботланган.
Нур ‒ соя ‒ ранг муносабатининг лирик ҳамда эпик хусусиятларининг ўзига хослиги, нур ва соя зиддиятида рангнинг урғуловчи ва функсиядошлик вазифаларининг аҳамияти далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий ўзбек адабиётида нур ва ранг поетикаси муаммоси тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
бадиий асарда рангнинг ифодавий хусусиятларини матнга сингдирилиш ва ижодий ёндашувда миллий ўзига хосликнинг ғоявий-бадиий мазмунни очишдаги аҳамиятини аниқлашда Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида 2017-2020-йилларда бажарилган Ф3-2016-0908165532-рақамли “Қорақалпоқ тилининг янги алфавит ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳасини амалга ошириш жараёнида фойдаланилган. (Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиали 2022-йил 9-августдаги 190-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг илмий-назарий, илмий-амалий аҳамияти ортган.
Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида бажарилган А1-ХТ-0-92997-рақамли “Ёшларни умуминсоний, миллий ва тарихий қадриятлар уйғунлиги асосида маънавий-ахлоқий тарбиялашнинг  муаммолари” мавзусидаги амалий ва Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2017-2020-йилларда бажарилган ФА-Ф-1-005-рақамли “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ қилиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳаларини амалга ошириш жараёнида фойдаланилган (2022-йил 9-августдаги 189-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг илмий-назарий, илмий-амалий аҳамияти ортган.
Туркия давлати Артвин Cоруҳ университетидаги “Абдулла Қаҳҳор ҳикоячилиги” номли амалий лойиҳада диссертация материалларидан фойдаланилган (Артвин Cоруҳ университетининг 2022-йил 11-ноябрдаги Э–368-сон маълумотномаси).
О'збекистон Ёзувчилар уюшмаси Ше'рият ва Бадиий таржима ижодий кенгашларии ҳисобот йиг'илишларида, “Онажоним шеърият” то'гараги ва Эркин Воҳидов номидаги ижод мактабида о'тган ижодий кечалар, “Маҳорат дарслари”да диссертациядаги замонавий ўзбек адабиётида нур ва ранг поетикасини ўрганишнинг аҳамияти ҳақидаги мулоҳазалардан, нур замонавий ўзбек шеъриятида ижтимоий-сиёсий ҳаёт фонидаги шоирнинг маънавий-эстетик идеалини мужассамлаштирувчи ролида намоён бўла бошлаганлиги, реал ҳаётга инъикос тасвирланаётган бадиий маконга бадиий талқиннинг мослашишида моддий ва маънавий кўринишлари билан реал ҳаётни фалсафий-рамзий аҳамияти ошганлиги ўрганилган таҳлил натижаларидан фойдаланилган. (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2024-йил 03-декабрги 01-03/962-сон маълумотномаси). Натижада мақола ва диссертациядаги маълумотлар ҳозирги адабий жараённи холис ва теран таҳлил этишга хизмат қилган. 
Замонавий ўзбек адабиётида нур ва ранг қўлланиши ва бадиий-эстетик қарашларда миллий ўзига хосликнинг акс этиши ҳақидаги материаллардан 2021-2022-йилларда Фарғона вилоят телерадио-компаниясининг 2021-2022-йилларда эфирга узатилган “Маънавият сарчашмаси”, “Адабий муҳит”, “Қадрият”, кўрсатувларида, шунингдек, “Маънавият – қалб кўзгуси” номли радиоешиттиришлари ссенарийларини тайёрлашда кенг фойдаланилган (Фарғона вилояти телерадиокомпаниясининг сонли 2022-йил 29-сентябрдаги 204-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатув ва эшиттиришларнинг илмий далилларга бой ва оммабоп бўлиши таъминланган.