Хазратқулов Музаффар Исматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Зарафшон воҳаси суғориладиган ерларида хўраки кўк нўхатнинг ҳосилдор, дон сифати юқори бошланғич манбаларини яратиш”, 06.01.05 – Селекция ва уруғчилик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Qx1257
Илмий раҳбар: Ғайбуллаев Ғулом Сайдалимович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Лалмикор деҳқончилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти, PhD.05/29.08.2023.Qx.172.01.
Расмий оппонентлар: Бекбанов Бисенбай Арипович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим; Қаршиева Умида Шукуровна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университити.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади суғориладиган ерларда экиш учун хўраки кўк нўхатнинг қимматли хўжалик белгиларига эга, ҳосилдор, дон сифати юқори бўлган бошланғич манбаларини бойитиш асосида экиннинг янги навларини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
хўраки кўк нўхат нав ва намуналарнинг ўсув даври давомийлиги, касалликларга чидамлилиги, ҳосилдорлиги, дон сифати ва бошқа қимматли хўжалик белгиларини баҳолаш асосида дурагайлаш учун ота-она жуфтлари танлаб олинган;
дурагайлаш орқали белги ва хусусиятларнинг Ф1-Ф2 авлодларида ирсийланиш ва ўзгарувчанлиги аниқланган; 
дурагай авлодларидан ҳосилдор, дон сифати юқори ва бошқа қимматли хўжалик белгиларига эга тизмаларни танлаш асосида экин селекцияси учун бошланғич манбалар яратилган;
ўрганилган намуналар орасидан ҳосилдор, технологик сифат кўрсаткичлари, доннинг диаметри, дон пўстининг дағаллиги, доннинг ранги, таъми, дон таркибида оқсил миқдори ва бошқа қимматли хўжалик белги ва хусусиятлари юқори намуна ва тизмаларни танлаб олиш орқали экин селекцияси учун дастлабки манбалар яратилган. 
яратилган дастлабки манбалар асосида хизмат қилган намуна ва тизмалар орасидан ажратиб олинган КП-18-2014/01 тизмасидан якка танлаш усули билан ҳосилдорлиги ва дон сифати юқори бўлган хўраки кўк нўхатнинг янги Шода нави яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Зарафшон воҳаси суғориладиган ерларида хўраки кўк нўхатнинг ҳосилдор, дон сифати юқори бошланғич манбаларини яратиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида:
Селекция учун танлаб олинган нав намуналар ва тизмалар асосида ҳосилдорлиги ва дон сифати юқори, эртапишар, фузариоз ва аскохитоз касалликларига ётиб қолишга, дон тўкилишига, чидамли янги бошланғич манбалар яратиш бўйича ишлар олиб борилган ҳамда Самарқанд вилояти Жомбой туманида жойлашган “Фарбома селект” уруғчилик фермер хўжалигида 2,7 гектар майдонда жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил, 22-июндаги 05/05-02-448 сонли маълумотномаси). Натижада, кўк нўхат учун хўжалик жиҳатдан аҳамиятли белги ҳисобланган детерминант, баргсиз жингалакли шаклга эга, дон тукилувчанлигига ўта чидамли, ҳосилдор, дон сифати юқори бўлган 10 дан ортиқ бошланғич манбалар яратилган ва селекцияда бошланғич манба сифатида танлаб олинган.
хўраки кўк нўхатнинг нав намуналари ва линялари устида илмий тадқиқотлар асосида хўраки кўк нўхатнинг “Шода” нави яратилган ҳамда Самарқанд вилояти Жомбой туманида жойлашган “Ёдгор Назаров ерлари” фермер хўжалигида 2,4 гектар, “Фарбома селект” уруғчилик фермер хўжалигида 2,7 гектар, “Шахбоз Нурли даласи” фермер хўжалигида 3,0 гектар, “Зумрат Сайидова” фермер хўжалигида 1,5 гектар майдонда, жами 9,6 гектар майдонга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил, 22-июндаги 05/05-02-448 сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида, яратилган янги “Шода” нави андоза “Осиё-2001” навига нисбатан юқори ҳосилдорлик кўрсаткичига эга бўлиб, бу навдан андоза навга нисбатан 4,5-5,0 с/га гача қўшимча ҳосил олинган.
хўраки кўк нўхатнинг (П. сативум) суғориладиган ерларида экишга мос бўлган “Шода” нави яратилиб, Самарқанд вилояти Жомбой туманида 9,6 гектар майдонга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил, 22-июндаги 05/05-02-448 сонли маълумотномаси). Натижада хўраки кўк нўхатнинг “Шода” навидан юқори иқтисодий самарадорликка, яъни 78,4% рентабелликка эришилган.