Хажиева Ирода Адамбаевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришнинг педагогик психологик хусусиятлари», 19.00.06 – Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам В2024.2.DSc/P199
Илмий раҳбар: -.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Қодиров Умарали Дўстқобилович, психология фанлари доктори, профессор; Элов Зиёдулла Сатторович, психология фанлари доктори, профессор; Жураев Бахром, психология фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришнинг педагогик психологик хусусиятларини ўрганиш ва зарур тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришда уларнинг ўша ёш даврига хос бўлган «ҳокимийатга интилиш», «ютуқларга интилиш», «гедонизм», «стимулйацийа», «мустақиллик», «универсаллик», «меҳрибонлик», «анъаналар», «конформлилик» ва «хавфсизлик» каби устувор сифатларини таъсир кўрсатиши аниқланган;
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожланишида «этник толерантлик», «социал толерантлик», «толерантлик шахс хислати сифатида» каби толерантлик индексини намоён бўлишидаги ёшга оид динамик фарқлар идентив эканлиги асосланган;
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларнинг ривожланганлик даражаси баҳоланган ва уларнинг ўзаро алоқадорлиги аниқланган;
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожланишига таъминловчи тайанч мезонларни «ижтимоий мослашув» «ўзини англаш», «масъулийатлилик» каби омилларни устувор намоён бўлиши шахснинг рефлексив хусусийатлари «тизимли рефлексийа», «интроспексийа» ва «квазирефлексийа» каби сифатларни ривожланишига олиб келиши асосланган;
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришнинг тренинг дастури ишлаб чиқилган ва унинг самарадорлиги баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Техника олий таълим муассасалари талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришнинг дидактик таъминотини такомиллаштиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожланишида «этник толерантлик», «социал толерантлик», «толерантлик шахс хислати сифатида» каби толерантлик индексини намоён бўлишидаги ёшга оид динамик хусусиятларга асосланиб, этник идентификацияга боғлиқ эканлиги исботланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-ноябрдаги ПМ-244-сон буйруғи билан «Онтогенез психологийаси. Дифференциал психологийа» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-244 а-сон маълумотномаси). Натижада техника таълим йўналиши талабаларида маънавий қадриятларни ривожлантиришга таъсир этувчи омиллар аниқлаштирилган.
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришда уларнинг ўша ёш даврига хос бўлган «ҳокимийатга интилиш», «ютуқларга интилиш», «гедонизм», «стимулйацийа», «мустақиллик», «универсаллик», «меҳрибонлик», «анъаналар», «конформлилик» ва «хавфсизлик» каби устувор сифатларини таъсир кўрсатиши аниқланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-ноябрдаги ПМ-244-сон буйруғи билан «Онтогенез психологийаси. Дифференциал психологийа» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-244 а-сон маълумотномаси). Натижада техника таълим йўналиши талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантиришнинг ўзига хос жиҳатлари очиб берилган.
талабаларнинг маънавий қадриятларининг ривожланиши ижтимоий муҳитга мослашиш жараёнида турли вазиятларни аниқлаши, тушуниши, воқеликни идрок қилишида ўз хатти-ҳаракатларини таҳлил қилиши билан боғлиқ жиҳатларни интроспексия таъсирида кучайиши туфайли шахс рефлексив хусусиятларига боғлиқ эканлиги исботланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-ноябрдаги ПМ-244-сон буйруғи билан “Ижтимоий психология” модулига киритлган. модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-244 а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг маънавий қадриятларини ривожланишига шахс рефлексив хусусиятларининг таъсири очиб берилган.
талабаларнинг маънавий қадриятларининг ривожланганлик даражаси шахслараро муносабатлардаги ижтимоий мослашув ва масъулиятлилик пргматик, ўзини англаш жамоавий ёндашувнинг кучли ифодаланишига олиб келганлиги туфайли уларнинг гуруҳни идрок этиш даражасига таъсир этиши асосланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-ноябрдаги ПМ-244-сон буйруғи билан «Онтогенез психологийаси. Дифференциал психологийа» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-244 а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг маънавий қадриятларининг ривожланиши билан шахснинг гуруҳни идрок этиш даражасининг боғлиқлиги ёритиб берилган.
техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантирувчи психологик модел шахсдаги эмпатия, ўз-ўзини бошқариш, эмоционал барқарорликнинг ижтимоий мослашув ва конформлилик билан уйғун намоён бўлишига кўра ривожланиш мезонлари ва функсияларини ўзаро интеграциялаш асосида такомиллаштирилган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 9-ноябрдаги ПМ-244-сон буйруғи билан “Психокоррексия” модулига киритилган. (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психологийа ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-244 а-сон маълумотномаси). Натижада техника олий таълим муассасаси талабаларида маънавий қадрийатларни ривожлантирувчи психологик модел ишлаб чиқилган.