Аблатдинов Султанбек Азатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Олий та'лим муассасалари фаолиятида маркетинг стратегияларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш”, 08.00.11-“Маркетинг”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/.
Илмий раҳбари: Остонақулова Гулсарахон Мухаммадёқуб қизи, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2020.I.16.02 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Қориева Ёқутхон Каримовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Мурадова Наргиза Улжаевна, иқтисодиёт фанлари бўйча фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Олий таълим муассасалари фаолиятида маркетинг стратегияларидан самарали фойдаланиш самарадорлигини оширишга қаратилган илмий асосланган таклифлар ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра, “маркетинг стратегиялари” тушунчасининг иқтисодий мазмуни ташкилот ёки муассасанинг бозорга маҳсулот ёки хизматларни самарали тарғиб қилиш, сотиш ва истеъмолчилар эҳтиёжини қондиришга қаратилган ўз мақсадларига эришиш учун ишлаб чиқиладиган узоқ муддатли режа сифатида, олий таълим хизматлари бозори таҳлили, сегментацияси, позициялаш, маркетинг мажмуаси ҳамда маркетингни бошқариш тизими нуқтаи назаридан ёндашув орқали такомиллаштирилган;
давлат, нодавлат ва хорижий олий таълим муассасалари маркетинг стратегияларини ўзаро мувофиқлаштиришда хорижий тажрибани маҳаллий шароитга адаптация қилиш (МША=0,52), рақамли маркетинг воситаларидан фойдаланиш (РМ=0,31) ва инновацион ҳамкорлик (ИҲ=0,17) моделларини татбиқ этишнинг мақбул нисбатини таъминлаш орқали таълим сифатини ошириш ва глобал таълим бозорида миллий олий таълим муассасалари нуфузини кучайтириш таклифи асосланган;
олий таълим муассасалари томонидан талабаларининг янги замонавий мутахассисликларга эҳтиёжларини аниқлаш, иш берувчиларнинг талабларини таҳлил қилиш ва таълим дастурларини бозор талабларига мослаштиришда “ОТМ-талаба-иш берувчи” занжирини самарали жорий этишга йўналтирилган маркетинг стратегияси асосланган;
олий таълим муассасалари ривожланиши ва рақобатбардошлигига таъсир қилувчи кўп омилли эконометрик модел асосида Тошкент давлат иқтисодиёт университетининг 2028-йилгача бўлган асосий фаолият прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасаларида маркетинг стратегияларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
методологик ёндашувга мувофиқ, "маркетинг стратегиялари" тушунчасининг иқтисодий мазмуни ташкилот ёки муассасанинг ўз маҳсулотлари ёки хизматларини бозорда самарали тарғиб қилиш, сотиш ва истеъмолчиларнинг эҳтиёжларини қондиришга қаратилган узоқ муддатли режасини англатади. Ушбу режа олий таълим хизматлари бозорини таҳлил қилиш, сегментация, позициялаш, маркетинг мажмуаси ва маркетингни бошқариш тизими нуқтаи назаридан такомиллаштирилган. Ушбу ёндашув "Маркетинг" номли ўқув қўлланмасини тайёрлашда ўз аксини топди ва 60410400-Молия ва молиявий технологиялар ҳамда 60411500-Бизнес-аналитика таълим йўналишлари талабалари учун тавсия этилди (Тошкент давлат иқтисодиёт университетининг 2024-йил 25-апрелдаги 111-сонли буйруғи). Ушбу таклифнинг жорий этилиши маркетинг стратегиялари консепсиясининг назарий-методик жиҳатларини ривожлантиришга хизмат қилади.
миллий олий таълим муассасаларининг глобал таълим бозорида рақобатбардошлигини ошириш ва уларнинг обрўсини мустаҳкамлаш бўйича хорижий тажрибани маҳаллий шароитга мослаштириш (МШМ = 0,52), рақамли маркетинг воситаларидан фойдаланиш (РМ = 0,31) ва инновацион ҳамкорлик моделларини жорий этиш (ИҲ = 0,17) орқали давлат, нодавлат ва хорижий университетларнинг маркетинг стратегияларини мувофиқлаштиришга йўналтирилган таклиф илмий жиҳатдан асослаб берилди (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 12-февралдаги 03/03-371-сонли маълумотномаси). Ушбу илмий янгиликнинг татбиқи таълим сифатининг оширилиши, янги касбий ва ишлаб чиқариш технологияларидан фойдаланиш ва фаол тажриба алмашинуви орқали университетларнинг рақобатбардошлигини оширишга хизмат қилди.
талабаларнинг замонавий мутахассисликларга бўлган эҳтиёжларини аниқлаш, иш берувчиларнинг талабларини таҳлил қилиш ва таълим дастурларини бозор шароитларига мослаштиришга йўналтирилган “ОТМ –
талаба – иш берувчи” занжирини самарали жорий этишга қаратилган маркетинг стратегияси ишлаб чиқилди (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 12-февралдаги 03/03-371-сонли маълумотномаси). Ушбу илмий янгиликнинг жорий этилиши олий таълим муассасаларида назарий билимларнинг амалий тайёргарлик билан уйғунлашувини таъминлади ҳамда университет битирувчиларининг бандлик даражаси 6,7%га оширилган.
олий таълим муассасаларининг ривожланиши ва рақобатбардошлигига таъсир кўрсатадиган кўп омилли эконометрик модел асосида Тошкент давлат иқтисодиёт университетининг 2028-йилгача бўлган асосий фаолият прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилди (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 12-февралдаги 03/03-371-сонли маълумотномаси). Ушбу илмий янгиликнинг татбиқи асосида Тошкент давлат иқтисодиёт университетининг 2028-йилгача даромадлилигини прогноз қилиш ва рентабеллик даражасини оширишга имкон яратилган.