Аметова Дилноза Маулетбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Автомобил бензинларининг детонацион барқарорлигини яхшиловчи қўндирмалар олиш технологияси», 02.00.08 – Нефт ва газ кимёси ва технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Т2447.
Илмий раҳбар: Махмудов Мухтор Жамолович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақолпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро муҳандислик-технология институти, DSc.03/28.02.2022.Т101.01.
Расмий оппонентлар: Дўстов Ҳамро Бозорович, кимё фанлари доктори, профессор; Содиқов Усмонали Худойберганович, техника фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Етакчи ташкилот: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: автомобил бензинларини детонацион барқарорлигини яхшиловчи қўндирмалар ва паст октанли автомобил бензинлари асосида юқори детонацион барқарорликка эга бензинлар олиш технологияси ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ОҲ* ва *ҲО₂ радикаллар тўпланиши билан метанолнинг оксидланиш механизми ва кимёвий реакциянинг эҳтимолий реакция йўналиши ишлаб чиқилган;
метанол асосида, анилин, бутанол-1, ЭУБЕ ва уротропин асосида октан сонини оширувчи ОКТАН–МА антидетонацион қўндирмалари олиниб, уларнинг бензинлардаги максимал концентрациялари аниқланган;
ТОС-ЛАБ-02 лаборатория қурилмаси ёрдамида АСТМ Д 381 синов стандарти талаб бўйича бензинларнинг смола ҳосил қилиши аниқланиб, ОКТАН – МА-4 (3%) ва АИ-80 (97%) бензини асосида олинган 100 см³ АИ-91 бензини таркибида смолалар миқдори – 2,6 мг ни, ОКТАН – МА-4 (1%) ва АИ-91 (99%) бензини асосида олинган 100 см³ АИ-95 бензини таркибида смолалар миқдори 2,8 мг ташкил этиши исботланган;
ОКТАН–МА-4 антидетонацион қўндирмаси асосида олинган АИ-91 бензини тўйинган буғ босими – 63,0 кПа ва АИ-95 товар бензинники эса – 62,9 кПа ни ташкил этганлиги аниқланган;
ОКТАН–МА-4 антидетонацион қўндирмаси ва автомобил бензинлари асосида юқори октанли товар бензинлари олиш технологик тизими ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Автомобил бензинларини детонацион барқарорлигини яхшиловчи қўндирмалар олиш технологияси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
кислородли бирикмалар асосида олинган Октан-МА-4 оксигенати 1% миқдорда маҳаллий АИ-91 бензинига аралаштирилиб, АИ-95 автомобил бензинини ишлаб чиқариш технологияси Фарғона нефтни қайта ишлаш заводининг “2026-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалари рўйхати”га киритилган (Фарғона нефтни қайта ишлаш заводининг 2024 йил 11 июлдаги 02-03-01/182-сонли маълумотномаси). Натижада, АИ-91 автомобил бензини ва Октан-МА-4 оксигенати асосида АИ-95 октан сонига эга бўлган маркадаги ва атроф-муҳитга кам зарарли автомобил бензинлари ишлаб чиқариш имконини беради;
октан-МА-4 оксигенат композициясини олиш ва уни маҳаллий АИ-91 автомобил бензинига қўшиб, АИ-95 автомобил бензинлари ишлаб чиқаришнинг технологик тизими Фарғона нефтни қайта ишлаш заводининг  “2026-2030-йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалари рўйхати”га киритилган (Фарғона нефтни қайта ишлаш заводининг 2024 йил 11 июлдаги 02-03-01/182-сонли маълумотномаси). Натижада, ОКТАН-МА-4 қўндирмаси ва паст октанли товар бензинлари ҳамда бензин компонентлари асосида октан сини бўйича Эвро талабларга жавоб берувчи автомобил бензинлари ишлаб чиқариш имконини беради.