Sayt test rejimida ishlamoqda

Муродов Бақожон Эгамберди ўғлининг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Унаби энтомофаунасининг биоэкологияси ва биоценозда улар миқдорини бошқариш усуллари», 03.00.06 - Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.DSc/В178.
Илмий маслаҳатчи: Кимсанбоев Ҳожимурод Ҳамроқулович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Зоология институти, DSc.02/30.12.2019.В.52.01. 
Расмий оппонентлар: Бекчанов Худойберган Ўринович, биология фанлари доктори, профессор; Зокиров Исломжон Илҳомжонович, биология фанлари доктори, профессор; Хусанов Алижон Каримович, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: унаби ўсимлиги биоценозидаги ҳашаротларнинг замонавий ҳолатини баҳолаш ҳамда инвазив доминант турларни бошқаришга оид экологик безарар кураш усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Ўзбекистонда унаби ўсимлиги энтомофаунасининг замонавий ҳолати таҳлил қилиниб, 8 туркум, 23 та оила, 39 авлодга мансуб 52 тури аниқланган;
унаби энтомофаунаси доминант турлари - Parlatoria oleae, Quadraspidiotus perniciosus, Carpomya vesuviana,  Plodia  interpunctella, Trogoderma versicolor, Tribolium confusum, Oryzaephilus surinamensis нинг биоэкологик хусусиятлари, тарқалиши, зарар етказиши ҳамда мавсумий ўзгаришлари аниқланган; 
унаби энтомофаунаси фитофаг ҳашаротларининг яшаш тарзига кўра 3 та, трофик ихтисослашувига кўра 2 та, трофик алоқалар билан популяцияларининг шаклланишига кўра 4 та экологик гуруҳларга ажратилган;
чет эл унаби биоценозидаги карантин аҳамиятига эга хавфли инвазив турлар рўйхати шакллантирилган ва фитосанитар хавфи асосланган;
унаби энтомофаунасининг инвазив турлари сонини бошқаришда биологик, агротехник ва кимёвий кураш чораларини самарадорлиги очиб берилган;
чет эл унаби энтомофаунасида мавжуд хавфли инвазив турларни республика ҳудудига кириб келишини олдини олиш чора тадбирлари бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган;
унаби энтомофаунасининг инвазив турларини атроф муҳит учун зарарсиз бошқариш усулларини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Унаби энтомофаунасининг биоэкологияси ва биоценозда улар миқдорини бошқариш усуллари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
унаби ўсимлигининг доминант инвазив турларига қарши курашда пестицидларни қўллаш бўйича ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг ҳудудий бошқармалари фаолияти амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 17 августдаги 04/21-06/894-сон маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистондаги унабизорларда учровчи ва иқтисодий хавфли зараркунандаларга қарши кураш чоралари ишлаб чиқилиб, унаби ҳосилдорлигини 90-100 фоизгача зарарланишдан саклаб колиш имконини берган;
унаби ўсимлиги кўчатлари билан четдан кириб келиш хавфи бўлган ўсимликлар карантини аҳамиятига эга инвазив турларнинг Ўзбекистон Республикаси флораси учун фитосанитар хавфи таҳлил этилиши юзасидан ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатасида “Ўзбекистон Республикасининг “Ўсимликлар карантини тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги ЎРҚ-484-сон Қонунини такомиллаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Аграр ва сув хўжалиги масалалари қўмитасининг 2022 йил 2 ноябрдаги 04/8-10-4761в4-сон маълумотномаси). Натижада, Ўсимликлар карантини тўғрисидаги қонунни жорий килиниши, республиканинг фитосанитар тозалигини таъминлаш имконини берган; 
республикага четдан кириб келиши мумкин бўлган ўсимликлар карантинидаги зарарли организмларни тарқалишини олдини олиш бўйича ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлигининг ҳудудий бошқармалари фаолияти амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлигининг 2023 йил 18 январдаги 2-39/101-сон маълумотномаси). Натижада, четдан кириб келиши мумкин бўлган карантин зарарли организмлардан фитосанитар тоза унаби кўчатларини республикага келтириш имконини берган. 

Yangiliklarga obuna bo‘lish