Шамсиддинов Элёрбек Хабибуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: 05.06.02–Тўқимачилик материаллари технологияси ва хомашёга дастлабки ишлов бериш - “Пахта учун аррали тола ажраткич ишчи органларининг ресурстежамкор конструксияларини ишлаб чиқиш”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Т2663
Илмий раҳбар: Саримсаков Олимжон Шарипжанович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган тўқимачилик саноати институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган тўқимачилик саноати институти, PhD.03/04.10.2023.Т.174.01
Расмий оппонентлар: Мурадов Рустам Мурадович, техника фанлари доктори, профессор; Хусанова Шоҳида Алибек қизи, (PhD), доц.
Етакчи ташкилот: Марғилон шаҳридаги Ўзбекистон табиий толалари илмий-тадқиқот институти
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Пахта толасини ажратиш машинаси учун, янги профилга эга бўлган тишли арра цилиндри конструксиясини ишлаб чиқиш йўли билан тола ажратиш жараёни самарадорлигини  оширишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
пахта чигитининг шаклини яримшар ва конус кесишмаси кўринишида қабул қилган ҳолда унинг ён сирти юзасининг математик ифодаси келтириб чиқарилган ва унинг бирлик юзасида жойлашган толалар сони ҳамда тола ажратиш жараёнида битта арра тиши билан таъсирлашадиган толалар сони аниқланган;
пахтадан толани ажратиб олишда арра тиши шакли ва ўлчаларининг толани илиб олиш хусусияти ва чигитнинг шикастланишига таъсирини ҳисобга олган ҳолда чигит механик шикастланишининг олдини олувчи ва толани илиб олиш хусусиятини оширувчи арра тиши профили  ишлаб чиқилган;
арра тишларининг толани илиб олиш қобилияти уларнинг чигит билан таъсирлашув майдонига боғлиқлигидан келиб чиқиб, тишнинг бир қисмини биринчи ён томондан, кейинги қисмини иккинчи ёндан, қолган қисмини эса иккинчи томонидан 0.1-0.2 мм гача учлаш ва тўмтоқлаш орқали, тишларнинг тола массасига кафолатли кириб бориши ва тишларнинг арра дискининг бутун қалинлиги бўйича ишлашини таъминлашга асосланган техникавий ечим ишлаб чиқилган;
  аррали тола ажратиш жараёнида хомашё валиги ва аррали цилиндр арраси тишларининг ўзаро таъсирлашувини назарий таҳлил қилиш натижасида бир вақтда хомашё валиги билан таъсирлашадиган тишлар сони ва арранинг бир марта айланишида хомашё валиги билан таъсирлашадиган арра сигменти сони аниқланган.
Тадқиқотнинг амалий натижалари қуйидагилардан иборат:
аррали жин машинасида жинлаш жараёнини таҳлил қилиш имконини берувчи машинанинг унумдорлиги ва тола сифат кўрсаткичларининг янги профилга эга арра тишлари ҳамда аррали цилиндр тезлигига боғланиш тенгламаси ишлаб чиқилган;
пахта чигитининг ён сирти юзасининг математик ифодаси келтириб чиқарилган ва унинг бирлик юзасида жойлашган толалар сони ҳамда тола ажратиш жараёнида битта арра тиши билан таъсирлашадиган толалар сони аниқланган;
    арра тишларининг толани илиб олиш қобилиятини ошириш учун, тишнинг бир қисмини биринчи ён томондан, кейинги қисмини иккинчи ёндан, қолган қисмини эса иккинчи томонидан 0.1-0.2 мм гача учлаш ва тўмтоқлаш орқали, тишларнинг тола массасига кафолатли кириб бориши ва тишларнинг арра дискининг бутун қалинлиги бўйича ишлашини таъминлашга асосланган техникавий ечим ишлаб чиқилган;
ишчи цилиндри тезлиги ростланадиган аррали жинга Ўзбекистон Республикаси адлия вазирлигининг “Пахта учун аррали тола ажраткич ишчи органларининг ресурстежамкор конструксияларини ишлаб чиқиш” номли ЭҲМ дастури учун ДГУ 41674 рақамли гувоҳномаси олинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Арра цилиндр тезлиги ростланадиган аррали жинлашнинг ресурстежамкор технологиясини ишлаб чиқиш бўйича олинган натижалар асосида:
аррали цилиндр тезлиги ростланадиган, янги профилдаги тишларга эга бўлган аррали жин Андижон вилояти Олтинкў тумани «ҚАДИР ТЕКСТИЛ КЛАСТЕР» МЧЖ да ишлаб чиқаришга жорий этилди («ЎЗТЎҚИМАЧИЛИКСАНОАТ» уюшмасининг 2024 йил 20 майдаги 03/25-105б-сонли маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқарилаётган И-нав пахтани ишлашда пахта толасидаги нуқсонлар ва ифлос аралашмалар массавий улушини 2,3 % га камайтириш, штапел масса узунлигини 0,1 мм га ошириш, чигитнинг механик шикастланганлигини 1,2 % га, чигитнинг тукдорлигини 1,8 % га камайтириш, ИВ-нав пахтани ишлашда эса машина унумдорлигини 4,7 % га оширишга эришилган.