Sayt test rejimida ishlamoqda

Туракулова Ҳилола Эркиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда бронхообструктив синдром шаклланишининг клиник ва иммунологик жиҳатлари, даволашни такомиллаштириш», 14.00.09 – «Педиатрия».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tib2250.
Илмий раҳбар: Азизова Нигора Давлятовна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти, DSc.04/07.06.2024.Tib.95.03.
Расмий оппонентлар: Миррахимова Мактуба Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Раббимова Дилфуза Таштемировна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: болаларда бронхообструктив синдром шаклланишининг клиник ва иммунологик жиҳатларини инобатга олган ҳолда даволаш тактикасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
болаларда бpoнх-ўпкa патолoгияси таркибида 11,2% дa ўткиp бpoнхит; 24,5% да ўткир обстpyктив бpoнхит; 19,8% да бронхообструктив синдромли қайталанувчи бронхит учраши ҳамда мактабгача ёшдаги болаларда ҳаётининг эрта даврида БОС эпизодларининг тез қайталаниши, жисмоний зўриқишдан кейин давомли йўтал ва ҳансираш; сунъий озиқланиш, атопик касалликлар бўйича ирсий мойиллик, онанинг ҳомиладорликдаги респиратор ва аллергик касалликлари, ота-оналарнинг чекиши бронхообструкцияли қайталанувчи бронхит ривожланиш эҳтимолини оширувчи хавф омиллар эканлиги аниқланган;
илк бор обструктив бронхит билан касалланган болаларда D витаминни беморнинг иммун статусига, процитокинлар ва яллиғланишга қарши цитокинларнинг кўрсаткичларига патогенетик таъсирининг аҳамияти ва уларнинг ўртасидаги коррелятив боғлиқлик тасдиқланган;
болалapда бронхообструкцияли қайталанувчи бронхитни ташхислаш учун  IL-1β, IL-4, IL-6, IL-8 TNFα процитокинлар ва яллиғланишга қарши цитокинларнинг кўп миқдорда ишлаб чиқарилиши ва IFNγ концентрациясининг пасайиши билан намоён бўлувчи ахборотли диагностик маркёрлар аниқланган;
бронхообструкцияли бронхит этиологиясига кўра дифференциаллашган олиб бориш ва даволаш схемалари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Бронхообструктив синдром кyзaтилгaн бoлaлapни дaвoлaш ycyллapини яхшилaшгa бaғишлaнгaн тaдқиқoт бўйичa oлингaн нaтижaлap acocидa:
биринчи илмий янгилик: болаларда бpoнх-ўпкa патолoгияси таркибида 11,2% дa ўткиp бpoнхит; 24,5% да ўткир обстpyктив бpoнхит; 19,8% да бронхообструктив синдромли қайталанувчи бронхит учраши ҳамда мактабгача ёшдаги болаларда ҳаётининг эрта даврида БОС эпизодларининг тез қайталаниши, жисмоний зўриқишдан кейин давомли йўтал ва ҳансираш; сунъий озиқланиш, атопик касалликлар бўйича ирсий мойиллик, онанинг ҳомиладорликдаги респиратор ва аллергик касалликлари, ота-оналарнинг чекиши бронхообструкцияли қайталанувчи бронхит ривожланиш эҳтимолини оширувчи хавф омиллар эканлиги аниқланганлиги Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2023 йил 30 январда 8н-р/172-сон билан тасдиқланган “Болаларда бронхообструктив синдромни ташхислаш усуллари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Ушбу янгилик Фapғoнa вилoят бoлaлap кўпgтapмoқли тиббиёт мapкaзининг 2023 йил 19 июлдаги 49-сон ва Андижон шаҳар болалар шифохонасининг 2023 йил 18 июлдаги 57-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/62-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: бронхообструктив синдром кyзaтилгaн бoлaлapни даволашда касалликнинг клиник хусусиятларини ҳамда бронхообструкцияли қайталанувчи бронхит ривожланиш эҳтимолини оширувчи хавф омилларни инобатга олиш касалликнинг асоратланган шакллари улушини камайтиришга, шифохонада қолиш муддатларини қисқартиришга ва даволаш натижаларини яхшилашга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: болаларда бронхообструкцияли қайталанувчи бронхит ривожланишига сабаб бўлувчи хавф омилларини эрта аниқлаш ва преморбид фон ҳолатини баҳолашни қўллаш орқали беморларнинг стационарда бўлиш муддати 2 кунга қисқартирилди. Бунинг натижасида 1 нафар беморнинг стационарда бўлиши 1 кунлик жами харажатларининг ўртача миқдори (дори-дармонлар, текширувлар билан биргаликда) 540480 сўмни ташкил этгани ҳолда 1080960 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинишига имкон берган. Хулоса: ушбу илмий янгиликни даволаш стандартларига киритиш ўрин-кунларни қисқартириш ҳисобига тадқиқот кўлами бўйича (n=130) 140524800 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: илк бор обструктив бронхит билан касалланган болаларда D витаминни беморнинг иммун статусига, процитокинлар ва яллиғланишга қарши цитокинларнинг кўрсаткичларига патогенетик таъсирининг аҳамияти ва уларнинг ўртасидаги коррелятив боғлиқлик тасдиқланганлиги Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2023 йил 30 январда 8н-р/172-сон билан тасдиқланган “Болаларда бронхообструктив синдромни ташхислаш усуллари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Ушбу янгилик Фapғoнa вилoят бoлaлap кўпgтapмoқли тиббиёт мapкaзининг 2023 йил 19 июлдаги 49-сон ва Андижон шаҳар болалар шифохонасининг 2023 йил 18 июлдаги 57-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/62-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: обструктив бронхит билан касалланган болаларни даволашда касалликнинг иммунoлoгик хусусиятларини инобатга олиш даволашнинг самарали патогенетик усулини белгилашга, натижада асоратлар сонини камайтиришга, реабилитация муддатларини қисқартиришга ва беморларнинг хаёт сифатини оширишга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: болаларда бронхообструктив синдромнинг этиологик структураси ҳусусиятларини ўрганиш, ушбу касалликка чалинган болаларни тўғри ва режали даволаш имконини берган холда, даволаш учун кетадиган 1 нафар бемор учун (дори-дармонлар, текширувлар билан биргаликда) 215990 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинишига имкон берган. Беморлардаги бактериологик текширувни хамма худудларда ўтказиш мумкинлиги сабабли беморлар ва уларнинг ота-оналарига ортиқча сарф-харажатлар ва қийинчиликлар туғдирмайди. Хулоса: беморларда микробиологик текширувларни ўтказиш орқали касалликни атипик кечишини, қайталанишларни олдини олиш, клиник белгиларни тез фурсатда бартараф қилиш ҳисобига 1 нафар беморда ортиқча сарф-харажатларга йўл қўймаслик имконини берган.
учинчи илмий янгилик: болалapда бронхообструкцияли қайталанувчи бронхитни ташхислаш учун  IL-1β, IL-4, IL-6, IL-8 TNFα процитокинлар ва яллиғланишга қарши цитокинларнинг кўп миқдорда ишлаб чиқарилиши ва IFNγ концентрациясининг пасайиши билан намоён бўлувчи ахборотли диагностик маркёрлар аниқланганлиги Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2023 йил 30 январда 8н-р/172-сон билан тасдиқланган “Болаларда бронхообструктив синдромни ташхислаш усуллари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Ушбу янгилик Фapғoнa вилoят бoлaлap кўпgтapмoқли тиббиёт мapкaзининг 2023 йил 19 июлдаги 49-сон ва Андижон шаҳар болалар шифохонасининг 2023 йил 18 июлдаги 57-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/62-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: бронхообструкцияли қайталанувчи бронхитни ташхислашда ахборотли диагностик маркёрларни инобатга олиш ташҳислаш ва самарали даволаш усулини қўллаш имконини яратади. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: ижтимоий-иқтисодий самарадорликни ошириш учун беморларда корреляцион боғлиқликка асосланиб дифференциал даволаш тактикалари ишлаб чиқилган ва тадбиқ этилгандан сўнг бир нафар беморга 53200 сўм ортиқча сарф харажатларини иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: шифохонадан ташқари бронхообструктив синдром кузатилган беморларни даволашда дифференциал даволаш тактикасини қўллаш орқали касалликнинг қайталаниши, юқориги ва пастки нафас йўллари патологияларининг камайиш ҳисобига, 1 нафар бемордан бюджетдан ташқари маблағларини (n=130) 691600 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: бронхообструкцияли бронхит этиологиясига кўра дифференциаллашган олиб бориш ва даволаш схемалари ишлаб чиқилганлиги Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2023 йил 30 январда 8н-р/172-сон билан тасдиқланган “Болаларда бронхообструктив синдромни ташхислаш усуллари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Ушбу янгилик Фapғoнa вилoят бoлaлap кўпgтapмoқли тиббиёт мapкaзининг 2023 йил 19 июлдаги 49-сон ва Андижон шаҳар болалар шифохонасининг 2023 йил 18 июлдаги 57-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/62-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: бронхообструкцияли бронхит этиологиясига кўра дифференциаллашган олиб бориш ва даволаш схемаларини қўллаш бемор болаларни шифохонада ётиш ҳамда реабилитация муддатларини қисқартиргани ҳолда даволаш натижаларини яхшилашга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: бронхообструкцияли қайталанувчи бронхит кузатилган болаларни юритиш ва даволаш схемасини ишлаб чиқилган ва соғлиқни сақлаш амалиётига тадбиқ қилинганда 1 нафар бемор учун (ётоқ-койка, дори-дармонлар ва текширувлар билан биргаликда) 593680 сўмни бюджет ва бюджетдан ташқари маблағларни иқтисод қилинишига имкон берган. Хулоса: ишлаб чиқилган ва таклиф қилинаётган қўзғатувчининг турига боғлиқ равишда дифференциаллашган даволаш схемаларини қўллаш орқали болаларда бронхообструктив синдромни эрта босқичларда ташхислаш ва касаллик қайталанишини олди олиш ва шу билан умумий харажатларни (касалхонада ётоқ кунларини камайтириш, беморларнинг фаол ҳаётга қайтишига олиб келади ва даволаш самарадорлигини оширади) (n=130) 77178400 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish