Sayt test rejimida ishlamoqda

Таниш Гул Ахмаднинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Эндохирургик  аралашувлар йули билан аёллар тухумдон генезли бепуштликни даволаш усулларини такомиллаштириш”, 14.00.01-Акушерлик ва гинекология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2022.3. PhD /Тib2999.
Илмий раҳбар: Бабаджанова Гулджахан Саттаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Каттаходжаева Махмуда Хамдамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Рузиева Нодира Хакимовна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Тиббиёт ходимлариннинг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тухумдон генезли аёллар бепуштлиги хавф омиллари ва сабабларини ўрганиш, ривожланиш механизмларини аниқлаш, комплекс дифференциал даволаш усулини ишлаб чиқиш ва репродуктив функциянинг тикланиши самарадорлигини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Aфғонистон худудида яшовчи репродуктив ёшдаги аёлларда тухумдон генезли бепуштлик ривожланишининг энг аҳамиятли хавф омили тухумдон поликистози синдроми бўлиб, 67% аёлларда фертиллик бузилишининг асосий сабаби эканлиги исботланган;
фертил ёшдаги аёлларда тухумдон генезли бепуштликда ТПКС ривожланишининг негизидаги патогенетик механизмлардан 32,5% ҳолларда ановулятор цикл ривожланиши билан тавсифланган гиперандрогенизм ва 20% беморларда  оғирлашган оила анамнези (ирсий гиперандрогения 49,1%, семизлик 17,5%, ота-онасида қандли диабет 11%) асосий сабаблари  исботланган;
 ТПКС генезли бепушт аёлларда гормонал бузилишлардан 24% холларда гиперпролактинемия, 8,6% ҳолларда қалқонсимон без функциясининг бузилиши ва 17,5%да инсулинга резистентлик ривожланиши билан боғликлиги исботланган;
ТПКС генезли бепуштликда патогенетик асосланган дори воситалар ва эндожарроҳлик (пилинг-61,3%, дриллинг-29,3%) коррекция йўли билан комплекс даволаш ва натижа булмаганида ҚРТ ЭКУ  йули билан алгоритми ишлаб чиқилган ва 70% беморларда фертилликни тиклаш имконини бериши билан исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тухумдон генезли бепуштлиги мавжуд аёлларда тухумдонлар фаолиятини ўрганиш ва репродуктив функцияни тиклаш бўйича ўтказилган илмий тадқиқотлар  натижалари асосида:
биринчи илмий янгилик: Aфғонистон худудида яшовчи репродуктив ёшдаги аёлларда тухумдон генезли бепуштлик ривожланишининг энг аҳамиятли хавф омили тухумдон поликистози синдроми бўлиб, 67% аёлларда фертиллик бузилишининг асосий сабаби эканлиги исботланган. Мазкур таклиф Музработ туман тиббиёт бирлашмасида 28.12.2023 йилдаги. 2083-сонли буйруғи ҳамда Балх университети (Aфғонистон, Мозори шариф ш.) клиникаси 15.12.2023 ийлдаги бош директорининг буйруғи билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий-техник кенгашининг 22.10.2024 йилдаги № 07/78-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: бепуштликка чалинган аёлларни текшириш асосида бепуштликнинг энг асосий сабабларининг аниқланиши ва ташҳислаш бўйича тавсиялар берилиши аёллар репродуктив функциясини тиклаш учун самарали комплекс босқичма-босқичли даволаниш имкониятларини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: хавф омилини ҳисобга олган ҳолда 56% аёлларда гиперандрогения негизидаги бепуштлик сабабларини аниқлашга мувофиқ бўлди, бу бир нафар беморга текширишлар учун 1330000 сўм маблағини иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: бепуштлик сабабларини аниқлаш мақсадида таклиф этилган усул ва тавсиялар бўйича эҳтимоллиги энг юқори бўлган хавф омилларини аниқлаш керак. Бепуштликка чалинган беморни текширишга индивидуал ёндашув бепуштлик турининг нотўғри ташҳисланишини истисно этади ва бир нафар беморга шифокорга мурожаат қилишга ва ташҳис қўйилиши учун комплекс текширувдан ўтишга 1330000 сўм маблағнини иқтисод қилиш имконини берган;
иккинчи илмий янгилик: фертил ёшдаги аёлларда тухумдон генезли бепуштликда ТПКС ривожланишининг негизидаги патогенетик механизмлардан 32,5% ҳолларда ановулятор цикл ривожланиши билан тавсифланган гиперандрогенизм ва 20% беморларда  оғирлашган оила анамнези (ирсий гиперандрогения 49,1%, семизлик 17,5%, ота-онасида қандли диабет 11%) асосий сабаблари  исботланган. Мазкур таклиф Музработ туман тиббиёт бирлашмасида 28.12.2023 йилдаги. 2083-сонли буйруғи ҳамда Балх университети (Aфғонистон, Мозори шариф ш.) клиникаси 15.12.2023 йлдаги бош директорининг буйруғи билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий-техник кенгашининг 22.10.2024 йилдаги № 07/78-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: тухумдон генезли бепуштликка чалинган беморларни комплекс текшириш ва гиперандрогения мавжудлиги билан изоҳланадиган ТПКС аниқланиши нафақат бундай беморларда бепуштлик ривожланиши механизмини асослаш, балки тухумдонлар патологиясининг оғирлик даражасини ҳам аниқлаш имконини беради. Нормогонадотропия негизида тестостерон ва пролактин миқдорининг ошиши, инсулинга резистентлик ривожланиши ановуляция ривожланишига олиб келади, бу эса тухумдон генезли бепуштлик ривожланишига шарт-шароит яратади, олинган натижалар даволаш тактикасини гиперандрогения миқдорига қараб тўғри ишлаб чиқиш имкониятни оширади. Иқтисодий самарадорлиги: аёл бепуштлик сабабини аниқлаш учун такрорий текширувларга таклиф этилган текшириш алгоритмига қараганда кўпроқ маблағ сарфлайди, бунда бир нафар беморга харажатлар 2520000 сўмгача бўлиши мумкин. Таклиф этилган алгоритм бўйича бир марта текширилганда харажат 1190000 сўмни ташкил этади, яъни бир нафар беморга кўрикдан ўтказиш, текширишларни амалга ошириш, такрорий консултациялар ва текширишлардан 1330000 сўм тежалади; умумий ҳисобда, текширилган 42 нафар аёлга тежамкорлик 55860000 сўм маблағнини иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: таклиф этилган алгоритм бўйича бир марта тўғри текширувлар ўтказиш нафақат тухумдон генезли бепуштлик сабабини аниқлаш, балки такрорий текширишлар ва даволанишдан маблағ тежаш имконини ҳам беради. Умумий ҳисобда, бу бир нафар аёлга бепуштлик сабабларини аниқлашга кетадиган 1330000 сўм маблағнини иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: ТПКС генезли бепушт аёлларда гормонал бузилишлардан 24% холларда гиперпролактинемия, 8,6% ҳолларда қалқонсимон без функциясининг бузилиши ва 17,5%да инсулинга резистентлик ривожланиши билан боғликлиги исботланган. Мазкур таклиф Музработ туман тиббиёт бирлашмасида 28.12.2023 йилдаги. 2083-сонли буйруғи ҳамда Балх университети (Aфғонистон, Мозори шариф ш.) клиникаси 15.12.2023 йилдаги бош директорининг буйруғи билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий-техник кенгашининг 22.10.2024 йилдаги № 07/78-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ТПКС ва гиперандрогенияли беморлар анамнезини чуқур ўрганиш ТПКС ва бепуштлик ривожланишида оғирлашган оила анамнези (артериал гипертония, семизлик, оилавий гиперандрогения ва қандли диабет) муҳим рол ўйнашини аниқлаш имконини берган. Таклиф этилган алгоритм бўйича текшириш ва анамнестик хавф омилларини аниқлаш тухумдон генезли бепуштлик патогенезини аниқлаш, ташҳис қўйиш учун гормонал текширувларни асосли тарзда ўтказиш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: анамнези ҳақида маълумотларни олиш беморларда тухумдон генезли бепуштлик ривожланишининг хавф омилларини ва унинг ривожланиши механизмини аниқлаш, ташҳисни қўйиш учун гормонал текширувларни тўғри ўтказиш ва патогенетик асосланган даволаш имконини берган. Хулоса: бунда ТПКСли беморни бир марта текширишда биокимёвий таҳлиллар, шу жумладан гормонал қон таҳлилларига бир нафар беморга 1330000 сўм маблағнини иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: ТПКС генезли бепуштликда патогенетик асосланган дори воситалар ва эндожарроҳлик (пилинг-61,3%, дриллинг-29,3%) коррекция йўли билан комплекс даволаш ва натижа булмаганида ҚРТ ЭКУ  йули билан алгоритми ишлаб чиқилган ва 70% беморларда фертилликни тиклаш имконини бериши билан исботланган. Ижтимоий самарадорлиги: тухумдон генезли бепуштликка чалинган беморларни комплекс текшириш беморларда репродуктив функциянинг тикланишига олиб келди. Иқтисодий самарадорлиги: текширув натижалари асосида дори-дармонли даволаниш, қўшимчасига лапароскопик усулдаги хирургик коррекция, зарур бўлганда, ҚРТни ЭКУ йўли билан қўллашни ўз ичига оладиган комплекс даволанишга харажатларни қисқартириш ва бир нафар беморга ўртача 1330000 сўм маблағнини иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: тухумдон генезли бепуштликни даволаш алгоритмини жорий этиш даволаниш давомийлиги ва карралилигини қисқартириш, аёллар фертиллигини тиклаш имконини берган, бу эса, ўз навбатида, оиланинг мустаҳкамланишига хизмат қилди ва фарзанд кўриш имкониятларини оширди.

Yangiliklarga obuna bo‘lish