Мардонов Алишер Абдуназаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Ўзбекистон шароитида қутқарувчи-ғаввослар меҳнат фаолияти самарадорлигини ошириш усулларини такомиллаштириш” мавзусидаги 05.10.01 – “Меҳнатни муҳофаза қилиш ва  инсон фаолияти хавфсизлиги” ихтисослигида диссертация мавзусини рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Т3783.
Илмий раҳбар: техника фанлари доктори (DSc), профессор, Қурбонбоев Шухрат Эргашевич.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси ФВВ Академияси DSc.40/29.12.2022.Т.129.01.
Расмий оппоненетлар:
Сулейманов Адилжон Арифжонович – техника фанлари доктори, профессор, И.Каримов номидаги Тошкент Давлат техника университети профессори;
Нурмаматова Раҳима Раҳмоновна – техника фанлари доктори (DSc), профессор, Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги ходимларининг малакасини ошириш маркази кафедра мудири.
Етакчи ташкилот: Турин политехника университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қутқарувчи-ғаввосларнинг шахсий фаолияти хавфсизлигини таъминлаш, тезкор ва тизимли қутқарув ишларини ташкиллаштириш, меҳнат фаолияти самарадорлигини оширишнинг усул ва воситаларини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгиликлари қуйидагилардан иборат:
қутқарувчи-ғаввосларнинг тезкорлик билан тўғри харакатланиши,  ўз вақтида  чуқур сувдан қутқарув ишлари олиб бориши учун машқларни бажариш меёрлари ва шартлари ҳисобга олинган, қутқариш тоифалари турли хил ҳудуд ва шароитларда қўлланиладиган ҳимоя воситаларини такомиллаштириш самарадорлигини барвақт прогнозлаш усули ва модели ишлаб чиқилган;
тез ва сокин оқар сув дарё ва каналларининг қумли майдонда оддий шароитга нисбатан “қутқарувчи-ғаввозларнинг тезкор ҳаракати” бўйича 12-15% гача кўп вақт сарфланиши, танланган усулда тезкорлик билан қутқарувчи-ғаввосларнинг бартараф этишни 10-12% гача, меҳнат муҳофазасини таъминлаш самарадорлигини 7-10% гача ошириш мумкинлиги аниқланишига эришилган;
илк бора қутқарувчи-ғаввосларнинг сув остида ҳаракати жараёнида гавда ҳолатларини видеохранометраж усул орқали фотохронометражи шакллантирилган бўлиб, қутқарувчи ғаввозлар 40 ёшдан ошгандан кейин, тана мускулларида ўзгаришлар юз бериши ҳисобига тан жароҳати олиш ҳолатларини 5-8% гача, меҳнат хавфсизлигини ва тан жароҳатларини олдини олиш 7-10% гача яхшилаш усуллари ишлаб чиқилган;
барокамера шароитида, қутқарувчи-ғаввослар организмининг юқори босимга чидамлилиги, касбий яроқлилигини аниқлаш ва мураккаб шароитларга руҳий кўникмаси ишлаб чиқилган услубият ёрдамида қутқарувчи-ғаввосларнинг соҳага тизимли тайёргарлик сифатини белгиловчи мезонларининг коеффициенти асосида математик моделаштириш кетма-кетлиги ишлаб чиқилди.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қутқарувчи-ғаввосларнинг махсус тайёргарлик машғулотларида меҳнат фаолияти самарадорлигини ошириш усулларини такомиллаштириш бўйича олинган натижалар асосида:
қутқарувчи-ғаввослар билан ўтказилган машқлар давомида юқори босимга чидамлилиги ва руҳий тайёргарлигининг ортиб бориши ҳамда бундай машғулотлар ёрдамида қутқарувчи-ғаввосларни юқори босим таъсирларига кўникмаларини ҳосил қилиш билан эришиш мумкинлиги ҳамда қутқарувчи-ғаввосларни сув остида қанча чуқурликка тушиш имкониятларини аниқлаш ва белгилаш имконини бериши “РБК-1200 русумли ғаввослик барокамерасида қутқарувчи-ғаввосларни тайёрлаш” бўйича Ўзбекистон Республикаси ФВВнинг Махсус вазифаларни бажарувчи республика кўп тармоқли марказида жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси ФВВнинг Махсус вазифаларни бажарувчи республика кўп тармоқли марказининг 2023 йил 10 сентябрдаги 166-сонли далолатномаси). Натижада тез ва сокин оқар сув дарё ва каналларининг қумли майдонда оддий шароитга нисбатан “қутқарувчи ғаввозларнинг тезкор ҳаракати” бўйича 12-15% гача кўп вақт сарфланиши, танланган усулда тезкорлик билан ёнғинларни бартараф этишни 10-12% гача, меҳнат муҳофазасини таъминлаш самарадорлигини 7-10% гача ошириш имкониятини берган;
таклиф қилинган усул ёрдамида республикамизда ғаввослик фаолияти билан шуғулланадиган инсонларнинг ижтимоий ҳимояси, хавфсизлигини таъминлаш ва меҳнат фаолияти самарадорлигини оширишга эришилиши бўйича олинган илмий натижалар  Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлигининг маълумотномаси билан тасдиқланган (Ўзбекистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги 2023 йил 5 октябрдаги 01/00-02/14-9642-сонли маълумотномаси). Натижада қутқарувчи ғаввозлар 40 ёшдан ошгандан кейин, тана мускулларида ўзгаришлар юз бериши ҳисобига тан жароҳати олиш ҳолатларини 5-8% гача, меҳнат хавфсизлигини ва тан жароҳатларини олдини олиш 7-10% гача яхшилаш имкониятини берган.