Sayt test rejimida ishlamoqda

Юан Сяовейнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қишки олимпия ўйинлари (2022) терминалогиясининг функсионал ва прагматик хусусиятлари (инглиз тили мисолида)”, 10.00.04 –Европа, Америка ва Австралия халқари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Fil4106
Илмий раҳбар: Иброҳимжон Кўрпашевич Усаров, ф.ф.н., доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Джумабаева Жамила Шариповна, филология фанлари доктори, профессор; Ахмедов Ойбек Сапарбаевич, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педогогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқоднинг мақсади лисоний таҳлил орқали инглиз қишки олимпия ўйинларига доир термин ва лексемаларнинг функсионал ва прагматик хусусиятларини аниқлаш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қишки олимпия ўйинлари спорт терминларининг этимологик жараёнини таҳлил қилиб, лексик-семантик, функсионал-семантик ва синтактик усулларни аниқлаб, уларнинг қўшимча, морфемик-морфологик моделлари далилланган;
қишки олимпия ўйинлари терминларининг таснифи  ва таърифи изоҳланган, уларнинг турли маданий, ижтимоий, географик ва тарихий меросларга хос семантик маъноси асосланган;
қишки олимпия ўйинлари терминларининг 11 функсионал хусусиятини илмий тадқиқ қилиб, уларнинг прагматик хусусиятлари қишки спорт ўйинларига доир матнлар орқали очиб берилган;
 қишки олимпия ўйинлари спорт мажмуасида номинатив, ассоциатив семантик категорияларни шакллантиришда турли таркибий қисмларга эга спорт терминлар берилган бўлиб, уларнинг фаолият даражаси ва фойдаланиш частотасига асосланиб, уларнинг миқдорий кўрсаткичлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тилидаги спорт терминларининг функсионал-прагматик тадқиқоти асосида олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
Спорт дискурсида турли компонентлардан ташкил топган номинатив ва ассоциатив семантик категорияларга эга спорт терминлари, Ўзбекистон Миллий Телевидение ва Радио эшиттириш Компанияси “Ўзбекистон” давлат телерадиоканалида  (Ўзбекистон Миллий телевидения ва радио эшиттириш компаниясининг 2023-йил 12-декабр санасидаги № 06-28-2022 сертификати). Натижада, кенг доирадаги номинатив ва ассоциатив лексик бирликлар уларнинг тилларига киритилди ва уларнинг ифодаси янада жонли ва қизиқарли бўлди, бу эса кўпроқ томошабинларни дастурга эътиборини қаратишга жалб қилди.
Турли тизимли тиллардаги қишки олимпия ўйинлари спорт терминологияси лексик-семантик ва мавзувий гуруҳларга интегратив жиҳатдан таснифланади. Икки тилли, тушунтириш ва тезаурус лугʻатларни яратишнинг лингвистик тамойиллари ва методологик ёндашуви такомиллаштирилди, бу Ўзбекистон Республикаси Маданият Вазирлиги томонидан 2023-йилда амалга оширилди (Ўзбекистон Республикаси Маданият Вазирлигининг 2023-йил 11-декабр санасидаги № 04-12-13-5575 Сертификати). Натижада, спорт тили янада ихтисослашган ва стандартлашган, назарий ва амалий спорт терминологияси бўйича ўрганиш бойитилди ва халқаро спорт маданияти алоқаси рагʻбатлантирилди.
Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2017-2021 йилларда бажарилган ОТ-ФИ-030-рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографиясини яратиш номли фундаментал лойиҳа доирасида жорий қилинган. Жумладан, мазкур диссертация иши илмий инновацияларнинг далили бўлиб, кўплаб функсионал ва прагматик хусусиятларни ўз ичига олади. Улар нафақат спортчилар ва томошабинлар учун умумий тажрибани оширади, балки технология ва спорт кўрсаткичлари чегараларини ҳам кенгайтиради. Ушбу тадқиқотда 2022-йилги қишки олимпия ўйинлари билан богʻлиқ бўлган атамалар, уларни илмий асослари ва амалий қўлланилиши ўрганилди.

Yangiliklarga obuna bo‘lish