Хамроев Гулом Абдиганиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Чов чуррасини кекса ва қари ёшдаги беморларда хирургик даволашнинг хусусиятлари», 14.00.27 – «Хирургия».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Tib4147.
Илмий раҳбар: Курбаниязов Зафаржон, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, DSc.04/05.05.2023.Tib.102.03.
Расмий оппонентлар: Хўжабаев Сафарбой Тухтабаевич, тиббиёт фанлари доктори, доцент. Хакимов Мурод Шавкатович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Приволжск тадқиқот тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
Очиқ протезли пластик жарроҳлик ва лапароскопик TAPP герниопластикасини танлашни индивидуаллаштириш орқали катта ва кекса ёшли беморларда чов чурраларни жарроҳлик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
герниопластиканинг турли усулларидан сўнг катта ва кекса ёшдаги беморларда чов чуррасининг қайталаниши учун жарроҳлик ва анестетик хавф омиллари (лигатураларнинг очилиши, тўқималарда дегенератив-дистрофик ўзгаришлар, Лихтенштейн бўйича очиқ протезли пластик жарроҳликда имплантнинг фиксация нуқталаридан силжиши) аниқланган;
катта ва кекса ёшли беморларда чов чурраси герниопластикаси усулини танлашга индивидуал ёндашув очиқ протез ва лапароскопик операцияларни табақалаштирилган ёндашув асосида ишлаб чиқилган;
катта ёшдаги беморларда трансабдоминал преперитонеал пластика (TAPP) техникасидан фойдаланган ҳолда лапароскопик герниопластика учун кўрсатмалар чов сохасидаги маҳаллий патологик ўзгаришларни ва Америка анестезиологлар асоциацияси (ASA) таснифига кўра умумий жарроҳлик ва анестетик хавф омилларини (умумий кон йукотиш, организм захарланиши, гипотония ва гипоксия) ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган;
кекса ва кари ёшда лапароскопик трансабдоминал преперитонеал пластика (TAPP) ва очиқ тортилмайдиган протезли (такомиллаштирилган Lichtenstein техникаси) чов чурраси герниопластикасининг клиник самарадорлиги (операциядан кейинги ўзига хос узоқ муддатли асоратларнинг частотасини 14,9% дан 7,7% гача,  чурранинг қайталаниши 10,6% дан 3,1% гача камайиши) исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Чов чуррасини кекса ва қари ёшдаги беморларда хирургик даволашнинг хусусиятлари бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида (Ўзбекистон Республикаси ССВ ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 26.08.2024 й. 05/20-сон хулосаси):
биринчи илмий янгилик: герниопластиканинг турли усулларидан сўнг катта ва кекса ёшдаги беморларда чов чуррасининг қайталаниши учун жарроҳлик ва анестетик хавф омиллари (лигатураларнинг очилиши, тўқималарда дегенератив-дистрофик ўзгаришлар, Лихтенштейн бўйича очиқ протезли пластик жарроҳликда имплантнинг фиксация нуқталаридан силжиши) аниқланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: герниопластиканинг турли усулларидан сўнг кекса ёшдаги беморларда чов чуррасининг қайталаниши учун хавф омиллари аниқлаш бўйича таклифлар Самарқанд давлат тиббиёт университети қошидаги Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 08 апрелдаги 55-сонли хулосаси билан тасдиқланган «Хирургия паховых грыж у больных старших возрастных групп» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 05.08.2024 й. 302-U-сон буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмаси 07.08.2024 й. 2732-7-107-TB/2024-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: чов чурраси билан оғриган кекса ва қари ёшдаги, шунингдек гиперстеник типдаги беморлар ишга ва жамиятдаги фаол ҳаётга қайтиш, тиббий ёрдамдан қониқиши, умр кўриш давомийлигининг ошиши, ўлим ва ногиронликнинг камайиши имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: амалиётга татбиқ этилган такомиллаштирилган таранглашмаган чов герниоаллопластикасини қўллаш натижасида оғриқ қолдирувчи дори – воситаларини буюриш сони кескин камайган, шунингдек беморларнинг стационар шароитида даволаниш даври қисқарган. Хулоса: Личтенстеин операциясини танлаб бажариш оқибатида, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 540000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 700000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Чов чуррасини кекса ва қари ёшдаги беморларда хирургик даволашнинг хусусиятлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ ректори томонидан 2024 йил 26-августдаги 5097-сонли хат юборилган.
иккинчи илмий янгилик: катта ва кекса ёшли беморларда чов чурраси герниопластикаси усулини танлашга индивидуал ёндашув очиқ протез ва лапароскопик операцияларни табақалаштирилган ёндашув асосида ишлаб чиқилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: катта ва кекса ёшли беморларда чов чурраси герниопластикаси усулини танлашга индивидуал ёндашув очиқ протез ва лапароскопик операцияларни табақалаштирилган ёндашув бўйича таклифлар Самарқанд давлат тиббиёт университети қошидаги Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 08 апрелдаги 55-сонли хулосаси билан тасдиқланган «Хирургия паховых грыж у больных старших возрастных групп» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 05.08.2024 й. 302-U-сон буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмаси 07.08.2024 й. 2732-7-107-TB/2024-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: ушбу янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги шундаки, чов чурраси билан оғриган беморларда операциядан кейинги асоратларнинг камайиши ва оғриқ кузатилмаслиги ҳисобига беморлар ишга ва жамиятдаги фаол ҳаётга қайтиш, тиббий ёрдамдан қониқиши, умр кўриш давомийлигининг ошиши имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Чов чурралари хирургик давосида такомиллаштирилган усулни қўллаш оқибатида операциядан кейинг асоратлар частотаси 13,5% дан 7,2% гача (р=0,045) камайган, операция давомийлиги, реабилитация даври, ҳамда стационар давонинг умумий муддатини қисқариши имконини берган. Хулоса: Чов чурраси билан оғриган беморларда операциядан кейинги эрта асоратлар камайганлигини ҳисобга олиб, 1 нафар бемордан бюджет маблағларини 6400000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 7200000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Чов чуррасини кекса ва қари ёшдаги беморларда хирургик даволашнинг хусусиятлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ ректори томонидан 2024 йил 26-августдаги 5097-сонли хат юборилган.
учинчи илмий янгилик: катта ёшдаги беморларда трансабдоминал преперитонеал пластика (TAPP) техникасидан фойдаланган ҳолда лапароскопик герниопластика учун кўрсатмалар чов сохасидаги маҳаллий патологик ўзгаришларни ва Америка анестезиологлар асоциацияси (ASA) таснифига кўра умумий жарроҳлик ва анестетик хавф омилларини (умумий кон йукотиш, организм захарланиши, гипотония ва гипоксия) ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: катта ёшдаги беморларда TAPP техникасидан фойдаланган ҳолда лапароскопик герниопластика учун кўрсатмалар чов сохасидаги маҳаллий патологик ўзгаришларни ва ASA таснифига кўра умумий хавф омилларини ҳисобга олган ҳолда оптималлаштириш бўйича таклифлар Самарқанд давлат тиббиёт университети қошидаги Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 08 апрелдаги 55-сонли хулосаси билан тасдиқланган «Хирургия паховых грыж у больных старших возрастных групп» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 05.08.2024 й. 302-U-сон буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмаси 07.08.2024 й. 2732-7-107-TB/2024-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1) беморнинг шифохонадаги даври учун: беморнинг шифохонада қолиш муддатини 7 кундан 3 кунгача кунга қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 210 минг сўмга камайтирган (РПМ нинг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 76000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этилган (1 кунга ўртача 150000 сўм дори воситалари сарфланади); реабилитасия харажатларини камайтирган (1 кунга ўртача реабилитасия учун ишлатиладиган 35000 сўм дори воситалари сарфланади); 2) беморнинг шифохонадан ташқаридаги даври учун (бошқа тиббий муассасаларда даволаниши, масалан беморнинг яшаш жойи бўйича поликлиникаларда) бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этилган. Хулоса: Чов чурраси билан оғриган беморларда герниоаллопластиканинг таранглашмаган усулини қўллаш натижасида 1 нафар бемордан бюджет маблағларини 6400000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 7200000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Чов чуррасини кекса ва қари ёшдаги беморларда хирургик даволашнинг хусусиятлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ ректори томонидан 2024 йил 26-августдаги 5097-сонли хат юборилган.
тўртинчи илмий янгилик: кекса ва кари ёшда лапароскопик трансабдоминал преперитонеал пластика (TAPP) ва очиқ тортилмайдиган протезли (такомиллаштирилган Lichtenstein техникаси) чов чурраси герниопластикасининг клиник самарадорлиги (операциядан кейинги ўзига хос узоқ муддатли асоратларнинг частотасини 14,9% дан 7,7% гача,  чурранинг қайталаниши 10,6% дан 3,1% гача камайиши) исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: лапароскопик (TAPP) ва очиқ тортилмайдиган протезли (такомиллаштирилган Lichtenstein техникаси) чов чурраси герниопластикасининг клиник самарадорлиги бўйича таклифлар Самарқанд давлат тиббиёт университети қошидаги Эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 08 апрелдаги 55-сонли хулосаси билан тасдиқланган «Хирургия паховых грыж у больных старших возрастных групп» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 05.08.2024 й. 302-U-сон буйруғи ва Самарқанд шахар тиббиёт бирлашмаси 07.08.2024 й. 2732-7-107-TB/2024-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: ушбу янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги шундаки, чов чурраси билан оғриган беморларда операциядан кейинги асоратларнинг камайиши ва оғриқ кузатилмаслиги ҳисобига беморлар ишга ва жамиятдаги фаол ҳаётга қайтиш, тиббий ёрдамдан қониқиши, умр кўриш давомийлигининг ошиши имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Чов чурралари хирургик давосида такомиллаштирилган усулни қўллаш оқибатида операциядан кейинг асоратлар частотаси камайган, операция давомийлиги, реабилитация даври, ҳамда стационар давонинг умумий муддатини қисқариши имконини берган. Хулоса: чов чурраси билан оғриган беморларда операциядан кейинги эрта асоратлар камайганлигини ҳисобга олиб, 1 нафар бемордан бюджет маблағларини 3640000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 5360000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Чов чуррасини кекса ва қари ёшдаги беморларда хирургик даволашнинг хусусиятлари» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ ректори томонидан 2024 йил 26-августдаги 5097-сонли хат юборилган.