Мамажонова Шохиста Камолдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Ўсмирларда аддиктив хулқ шаклланишининг ижтимоий-психологик омиллари», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/P503.
Илмий раҳбар: Юнусова Гўзал Султоновна, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Умаров Бахриддин Менгбоевич, психология фанлари доктори, профессор; Шукуров Бахтиёр Сувонович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD)
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўсмирлик йошидаги йигит-қизларда аддиктив хулқ шаклланишининг ижтимоий-рсихологик омилларини аниқлаш ҳамда уларни олдини олиш юзасидан илмий-амалий тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўсмирлик йошидаги ўғил болаларда, қиз болаларга нисбатан таваккалчиликка асосланган ўйинларга тобеликнинг кучлилиги гендер тафоввутларга боғлиқ эканлиги рақобатбардошлик, мақом, шунингдек, муваффақиятга интилувчанликнинг омили бўлиши илмий далиллар билан исботланган;
ўсмирларда тенгқурлар босимига қарши туриши ҳар қандай аддиксияларга мойилликнинг пасайишига олиб келишига ҳамда ўсмирлардаги аддиксияларнинг пасайиши қадриятлар автономияси ривожланишининг психологик жабҳаси эканлиги аниқ далиллар билан асосланган;
ўсмирларда ёлғизликка мойилликнинг кузатилиши, фикрдошларини топишга нисбатан эҳтиёжнинг ортиши натижасида ўсмирларнинг ижтимоий муносабатларидаги қийинчиликларга дуч келиши уларнинг ўз эмоционал ҳолатларини етказа олмаслик каби аддиктив хулқ шаклланишининг сабаблари эмпирик жиҳатдан асослаб берилган;
аддиктив хулққа мойил ўсмирларнинг ижтимоий хулқ-атвор психокоррексияси дастури асосида, ўсмирлардаги, «ёлғизликка мойиллик», «эмоционал ҳайрихоҳлик», «ўсмирлик автономиялари» соҳаларига таъсир кўрсатиш орқали аддиктив хулқни коррексия қилишнинг методологик-услубий имкониятлари такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ўсмирларда аддиктив хулқ шаклланишининг ижтимоий-рсихологик омилларини бартараф этишга қаратилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
ўсмирлик йошидаги ўғил болаларда таваккалчиликка асосланган ўйинларга тобеликнинг кучлилиги улардаги гендер тафоввутларга боғлиқ эканлиги рақобатбардошлик, мақом, шунингдек, муваффақиятга интилувчанликнинг омили бўлиши далилланган. Йангилик марказ қошидаги рсихологларни қайта таййорлаш ва малакасини ошириш курси ўқув режасининг «Ижтимоий рсихологийа ва хулқи оғишганлик рсихологийаси» модулига киритилган. (Тошкент давлат редагогика университети ҳузуридаги Рсихологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-июндаги РМ-148-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирлардаги емоционал хайрихоҳликни меъйорида ривожланишига, йолғизликни ҳис қилиш даражасини камайишига йордам берган;
ўсмирларда тенгқурлар босимига қарши туриши ҳар қандай аддиксияларга мойилликнинг пасайишига олиб келишига ҳамда ўсмирлардаги аддиксияларнинг пасайиши қадриятлар автономияси ривожланишининг психологик жабҳаси эканлиги асосланган. Йанглик марказ қошидаги рсихологларни қайта таййорлаш ва малакасини ошириш курси ўқув режасининг «Ижтимоий рсихологийа ва хулқи оғишганлик рсихологийаси» модулига киритилган. (Тошкент давлат редагогика университети ҳузуридаги Рсихологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-июндаги РМ-148-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирлик автономийаларининг йош меъйорларига мос тарзда ривожланиши аддиктив хулққа мойилликни расайтирувчи омил сифатида хизмат қилган;
ўсмирларда ёлғизликка мойилликнинг кузатилиши, фикрдошларини топишга нисбатан эҳтиёжнинг ортиши натижасида ўсмирларнинг ижтимоий муносабатларидаги қийинчиликларга дуч келиши уларнинг ўз эмоционал ҳолатларини етказа олмаслик каби аддиктив хулқ шаклланишининг сабаблари эмпирик жиҳатдан исботланган. Йангилик марказ қошидаги рсихологларни қайта таййорлаш ва малакасини ошириш курси ўқув режасининг «Ижтимоий рсихологийа ва хулқи оғишганлик рсихологийаси» модулига киритилган. (Тошкент давлат редагогика университети ҳузуридаги Рсихологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-июндаги РМ-148-а-сон маълумотномаси) Натижада ўсмирларда аддиктив хулққа қарши турувчи хулқ моделини шакллантиришда когнитив, емоционал, конатив бошқарувчанлик моделини йаратиш орқали услубий тавсийалар такомиллаштирилган;
аддиктив хулққа мойил ўсмирларнинг ижтимоий хулқ-атвор психокоррексияси дастури асосида, ўсмирлардаги, «ёлғизликка мойиллик», «эмоционал ҳайрихоҳлик», «ўсмирлик автономиялари» соҳаларига таъсир кўрсатиш орқали аддиктив хулқни коррексия қилишнинг методологик-услубий имкониятлари такомиллаштирилган йангилик марказ қошидаги рсихологларни қайта таййорлаш ва малакасини ошириш курси ўқув режасининг «Ижтимоий рсихологийа ва хулқи оғишганлик рсихологийаси» модулига киритилган. (Тошкент давлат редагогика университети ҳузуридаги Рсихологийа ўқув-илмий марказининг 2024-йил 21-июндаги РМ-148-а-сон маълумотномаси). Натижада ўсмирларда аддиктив хулққа қарши ижобий хулқ-атвор стратегийаларини намойон бўлиши жарайонида ҳамкорлик усулининг устувор характерга егалигини далиллаш имконийати йаратилган.