Уктамов Урайимжон Шавкатжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Марказий Фарғона чўллари ландшафтларининг антропоген трансформацийалашуви ва геоекологик вазийати», 11.00.01 –Табиий география (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Gr193.
Илмий раҳбар: Боймирзаев Каримжон Мирзахмедович, география фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Андижон давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Ярашев Қувондиқ Сафарович, география фанлари доктори, доцент; Рахматов Юсуфжон Бобоқулович, география фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Марказий Фарғона чўллари ландшафтларининг антропоген трансформациялашувини мониторинг қилиш ва геоекологик вазиятини қулайлаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Марказий Фарғона чўллари ландшафтларининг бошқа чўл ҳудудларидан ажралиб турувчи белгилари ҳамда ички тафовутлари аниқланган ва бир бутун функционал геотизим эканлиги асосланган;
чўл ландшафтларининг антропоген трансформациялашуви натижасида ҳосил бўлган нохуш ландшафт-экологик вазиятни вужудга келтирувчи омиллар ва манбалар аниқланган ҳамда уларнинг қулайлаштириш йўл-йўриқлари ишлаб чиқилган;
Марказий Фарғона чўлларида вужудга келган геоекологик вазиятнинг баҳолаш асосида 4 та геоекологик раёнга ажратилган ва ҳар бир раён ландшафт-географик жиҳатдан тавсифланган;
Марказий Фарғона чўлларининг замонавий дастурлардан фойдаланган ҳолда ўрта ва йирик масштабли ландшафт, геоекологик, ландшафтларнинг ўзгариб бориши ва ландшафт-экологик раёнлаштириш карталар туркуми яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Марказий Фарғона чўллари ландшафтларининг антропоген трансформациялашуви ва геоекологик вазиятини таҳлил қилиш ҳамда геоекологик жиҳатдан раёнлаштириш бўйича олинган натижалар асосида:
Марказий Фарғона чўлларининг турли масштабли ландшафт ва ландшафт-экологик, чўлланиш, тупроқларнинг шўрланиш жараёнлари, геоекологик вазияти, биохилма-хилликнинг ўзгариб бориши нуқтаи-назардан баҳолаш ишлари Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги фаолиятида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 - йил "26" - август 03-03/3-8316 - сонли маълумотномаси). Натижада, Марказий Фарғона чўлларида вужудга келган нохуш экологик вазиятларни бартараф этиш имконини берган;
Марказий Фарғона чўлларининг ландшафт, геоекологик, ландшафтларнинг ўзгариб бориши, тупроқларнинг шўрланиши ва ландшафт-экологик раёнлаштириш карталари Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги фаолиятида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 - йил "26" - август 03-03/3-8316 - сонли маълумотномаси). Натижада, Марказий Фарғона чўлларида олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялар қишлоқ хўжалик экинларини ландшафт ва тупроқ типларига мақбул жойлаштиришга оид тезкор таҳлилий маълумотлар олиш имконини берган;
Марказий Фарғона чўллари тупроқларининг шўрланиш кўламини олдини олиш, тупроқларнинг айрим шўрланган майдонларида зах қочириш, шўр ювиш ишларини самарали олиб бориш, маданий тупроқларининг агрокимёвий ва физикавий хоссалари мўл ҳосил олиш учун анча қулайлигига оид маълумотлар муаллифнинг “Тупроқлар географияси” дарслигига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024 йил, 7 майдаги 149-сонли буйруғи, нашр рухсатномаси №149162). Натижада, талабаларнинг тупроқлардан самарали фойдаланиш, тупроқ хоссаларининг инсон хўжалик фаолияти давомида ўзгариб бориши, нафақат ландшафтларнинг, балки тупроқларнинг ҳам антропоген трансформациялашуви тўғрисидаги билимларининг ривожланишига имкон берган;
Марказий Фарғона чўлларида вужудга келган геоекологик вазиятнинг  баҳолаш асосида ажратилган геоекологик раёнлар ва улар ҳудудидаги чўл ландшафтларининг антропоген трансформациялашуви натижасида ҳосил бўлган нохуш ландшафт-экологик вазиятни вужудга келтирувчи омиллар ва манбалар ҳамда уларнинг қулайлаштириш йўл-йўриқларидан Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг  2024 - йил "26" - август 03-03/3-8316 - сонли маълумотномаси). Натижада, Марказий Фарғона чўлларида кузатилаётган салбий ландшафт-экологик вазиятни вужудга келтирувчи омиллар аниқлаш ҳамда экологик муаммоларни олдини олиш имконини берган.