Sayt test rejimida ishlamoqda

Бердияров Ўктам Менгтўраевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Парафинлар асосида алифатик аминлар олиш технологияси, хоссалари ва қўлланилиши», 02.00.14 - Органик моддалар ва улар асосида материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Т4590.
Илмий раҳбар: Нурманов Сувонқул Эрханович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент кимё-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология институти, DSc.03/30.12.2019.Т.04.01.
Расмий оппонентлар: Икрамов Абдуваҳоб, техника фанлари доктори, профессор; Вапоев Хуснитдин Мирзоевич, техника фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: парафин асосида C20-С22 таркибли алифатик аминлар ишлаб чиқариш технологиясини яратиш, уларнинг хоссаларини аниқлаш ва қўллаш усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
парафинлар асосида карбон кислоталар, карбон кислота нитриллари ва никел катализатори иштирокида бирламчи алифатик аминлар синтези илмий асосланган;
C20 ва C22 таркибли тўйинган ва тўйинмаган кислоталар буғ-вакуумда қўш фазали дистиллаш орқали фракцияларга самарали ажратилиши исботланган;
Ле-Шателе принципига асосан, гидрогенлаш жараёни аммиак атмосферасида олиб борилиши билан иккиламчи ва учламчи аминларнинг ҳосил бўлиши ингибирланиб, бирламчи амин унуми ошиши исботланган;
фаол азот атоми манфий заряди, протонлашган водород атоми мусбат зарядга эга ионланиш потенсиали кичик электродонор Н-винилейкозан-1-амин ва Н-винилдоказан-1-амин молекулалари, металл юзасида кучли барқарор координацион ва водород боғлар ҳосил қилиши билан самарали коррозия ингибиторлари эканлигини асосланган;
ингибитор дозаси 30 мг/л бўлган барча ҳолатларда ҳимоялаш даражаси бўйича бу турдаги ингибиторларга қўйилган 9.506-87 стандарти талабларига (З > 90 %) тўла мос асосланган;
парафинни каталитик оксидлаш асосида олинган ёғ кислоталарни  дистиллаб фракцияларга ажратиш, каталитик нитриллаш ва гидрогенлаш тизимида бирламчи аминлар олиш принципиал технологик схемаси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Парафинни каталитик оксидлаш асосида олинган ёғ кислоталарни дистиллаб фракцияларга ажратиш, каталитик нитриллаш-гидрогенлаш тизимида бирламчи аминлар олиш, уларни виниллаш билан коррозия ингибиторлари олиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
синтез қилинган бирламчи амин эйкосиламин ва докасиламинлар Муборак газни қайта ишлаш заводи газ қувурларини коррозиядан сақлаш ингибитори сифатида амалиётга жорий этилган (Муборак ГҚИЗнинг 2023 йил 22 декабрдаги 1065/ГК-12-сон маълумотномаси). Натижада, юқори ёғ кислоталарини сувсизлантириб, аммиак таъсирида синтезланган нитрилларни гидрогенлаб олинган C20-C22 углерод атомли аминлар асосида самарали коррозия ингибиторлари ишлаб чиқариш имконини берган;
алифатик аминларни виниллаб олинган мураккаб эфирлар Муборак газни қайта ишлаш заводи газ қувурларини коррозиядан сақлаш ингибитори сифатида амалиётга жорий этилган (Муборак газни қайта ишлаш заводининг 2023 йил 31 октябрдаги 857/ГК-10-сон маълумотномаси). Натижада, C20-C22 углерод атомли аминларни асетилен билан виниллаб маҳаллий коррозия ингибиторлари ишлаб чиқариш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish