Арзиева Сурайё Исматуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилиятларини интегратив педагогик технологиялар асосида ривожлантириш”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Ped6029.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Шахзода Абдуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Утебаев Тажибай Тилеумуратович, педагогика фанлари доктори, профессор; Зуфаров Шерзод Мирджалилович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилиятларини интегратив педагогик технологиялар асосида ривожлантириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантиришнинг педагогик имконийатлари аналитик фикрлайдиган, маълумотларни муаййан мезонларга солиштира оладиган ва фикрларини изчил ифодалайдиган, ҳамда қатъий ва мувозанатли қарорлар қабул қилиш, ўз фаолийатини ривожлантириш ва прогнозлаш, фаолийатини дидактик шароитларда психологик қўллаш даражасини босқичма-босқич амалга ошириш асосида аниқлаштирилган;
талабаларида аналитик мушоҳада юритиш қобилийатларини ривожлантириш жараёнлари ментал, интеллект хариталари методи, ғойалар ассоцацийалари ва билимларни актуаллаштириш, масалани овозли нутқда фиксацийа қилиш ҳамда бирламчи консолидацийа тафаккурини шакллантириш, ҳиссий-образли муҳокамада ҳамкорликни вужудга келтириш асосида такомиллаштирилган;
талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш модели метокогнитив фикрлаш, танқидий фикрлаш, ижодий фикрлаш, рефлексийа, интеграллашган қобилийатлар, интегратив технологийа ва талабаларда тайанч ва фанга оид компетенсийа элементлари такомиллаштирилган ҳамда, талабаларда ҳосил бўладиган касбий компетенсийа омиллари мезонлар асосида такомиллаштирилган.
талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш самарадорлиги очиқ ва ёпиқ шакллардаги назорат материаллари, дастурлаштирилган тест саволларини йечиш, мийа фаолийатини машқ қилдириш, аналитик мушоҳада қилишни баҳолаш ва коррексийалаш ҳамда, метокогнитив омилларни касбий ва шахсий ривожлантиришнинг имконийатлари билан уйғунлаштириш ва ностандарт масалаларни йечишни диагностикалаш асосида такомиллаштирилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Интегратив педагогик технологийалардан фойдаланиш асосида талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш асосида:
талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантиришнинг педагогик имконийатлари аналитик фикрлайдиган, маълумотларни муаййан мезонларга солиштира оладиган ва фикрларини изчил ифодалайдиган, ҳамда қатъий ва мувозанатли қарорлар қабул қилиш, ўз фаолийатини ривожлантириш ва прогнозлашда, шунингдек такомиллаштиришга оид таклифлар асосида “Амалий математика” номли ўқув қўлланмаси яратилган ва амалиётга жорий қилинган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2023 йил 25 августдаги 391-сон рухсатномаси, № 408671. Ўзбекистон Республикаси мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги, Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2024 йил 27-мартдаги, 11-05-1373/04-сонли далолатномаси). Натижада талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантиришнинг педагогик имконийатлари аниқланган;
талабаларида аналитик мушоҳада юритиш қобилийатларини ривожлантириш жараёнлари ментал, интеллект хариталари методи, ғойалар ассоциацийалари ва билимларни актуаллаштириш, масалани овозли нутқда фиксацийа қилишда такомиллаштиришга оид “Олий математика 3” номли ўқув қўлланма яратилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2024-йил 1-августдаги 277-сонли рухсатномаси, № 277-122). Натижада, талабаларда аналитик мушоҳада юритиш қобилийатларини ривожлантириш жараёнлари такомиллаштирилган;
талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш модели метокогнитив фикрлаш, танқидий фикрлаш, ижодий фикрлаш, рефлексийа, интеграллашган қобилийатлар, интегратив технологийа ва талабаларда тайанч ва фанга оид компетенсийа элементларини такомиллаштириш асосида “Амалий математика 2” номли ўқув қўлланма яратилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2024-йил 1-августдаги 277-сонли рухсатномаси, № 277-123). Натижада, талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш модели такомиллаштирилган;
талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш самарадорлиги очиқ ва ёпиқ шакллардаги назорат материаллари, дастурлаштирилган тест саволларини йечиш, мийа фаолийатини машқ қилдириш, аналитик мушоҳада қилишни баҳолаш ва коррексийалашда ҳамда такомиллаштиришга оид таклифлар асосида “Амалий математика” номли ўқув қўлланмаси яратилган ва амалиётга жорий қилинган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2023-йил 25-августдаги 391-сонли рухсатномаси, № 408671. Ўзбекистон Республикаси мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги, Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2024-йил 27-мартдаги, 11-05-1373/04-сонли далолатномаси). Натижада, талабаларда аналитик мушоҳада қилиш қобилийатларини ривожлантириш самарадорлиги такомиллаштирилган.