Мирхайдарова Феруза Сайфуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда қандли диабетнинг 2-турига мойиллик омиллари ва клиник кечиши», 14.00.03 – Эндокринология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib1141.
Илмий раҳбар: Шагазатова Барно Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc 04/30.12.2019.Tib30.02.
Расмий оппонентлар: Камалов Телман Туляганович, тиббиёт фанлари доктори; Касимова Раъно Ибрагимовна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда қандли диабетнинг 2-турига мойиллик омиллари ва клиник кечишини баҳолашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
орттирилган иммунтанқислик вируси инфекциясига чалинган беморларда антиретровирус дори воситалари, коинфекциялар, оппортунист касалликлар билан углевод ва липид алмашинувининг издан чиқиши орасида боғлиқлик асосланган; 
орттирилган иммунтанқислик вируси инфекцияси негизида қандли диабет ривожланган беморларда ОИВ инфекциясининг жинсий йўл билан зарарланиши, аввал қандли диабет сўнг ОИВ инфекцияси кузатилганларда парентерал йўл билан зарарланиш устувор эканлиги аниқланган; 
орттирилган иммунтанқислик вируси инфекциясидан сўнг қандли диабет билан касалланганларга нисбатан қандли диабет негизида орттирилган иммунтанқислик вируси инфекциясига чалинган беморлар солиштирилганда гликемик кўрсаткичларнинг устувор бузилиши аниқланган; 
антиретровирус терапия қабул қилувчиларга нисбатан антиретровирус терапия қабул қилмайдиган беморларда липид алмашинувининг яққол бузилиши аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда қандли диабетнинг 2-турига мойиллик омиллари ва клиник кечиши бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган:
орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда антиретровирус терапия қабул қилишига кўра инсулинрезистентлик ва углевод алмашинуви бузилишларини баҳолаш асосида ишлаб чиқилган «Орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда углевод алмашинуви кўрсаткичлари бузилишини баҳолаш» мавзусидаги услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 19 январдаги 8н-з/15-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда инсулинрезистентлик ривожланиш эҳтимоллиги антиретровирус терапия қабул қилувчиларда юқорилигини аниқлаш орқали қандли диабетнинг 2-турини эрта аниқлаш ва олдини олиш, бу орқали эса беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш имконини берган;
орттирилган иммунтанқислик вируси билан касалланган беморларда қандли диабетнинг 2-турига мойиллик омиллари ва клиник кечишини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент вилояти ва Наманган вилояти ОИТСга қарши кураш марказлари клиник амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 29 мартдаги 08-09/853-сонли маълумотномаси). Олинган тадқиқот натижаларининг амалиётга жорий қилиниши натижалари қандли диабетнинг 2-турини эрта аниқлаш орқали беморларнинг касалхонада ётиш муддатини қисқаришига, асоратларни олдини олиш ва даволаш самарадорлигини ошириш имконини берган.