Carimsakov Olimjon Sharipjanovichning

fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Paxta xomashyosini uzatish va havo transportida tashishning ilmiy asoslangan samarali texnologiyasini yaratish», 05.06.02–To‘qimachilik materiallari texnologiyasi va xomashyoga dastlabki ishlov berish (texnika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.2.DSc/T76.

Ilmiy maslahatchi: Muradov Rustam, texnika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan muhandislik-texnologiya instituti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent to‘qimachilik va engil sanoat instituti, DSc.27.06.2017.T.08.01.

Rasmiy opponentlar: Muxammadiev Davlat Mustafaevich, texnika fanlari doktori; Xakimov Sherqul Sherg‘ozievich, texnika fanlari doktori, professor; Ergashov Muxammadrasul, texnika fanlari doktori, professor.

Yetakchi tashkilot: Jizzax politexnika  instituti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: paxta g‘aramini buzish, bir tekisda uzatish va tashish jarayonlarini takomillashtirish yo‘li bilan paxtani havo transportida tashishning samaradorligini oshirishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

paxta g‘aramini buzuvchi mashina chambaragining g‘aramdagi paxta qatlami bilan o‘zaro ta’sirlashuvi matematik modeli asosida uzatilayotgan paxtani qo‘shimcha titib beradigan yangi ishchi organi yaratilgan;

paxtani havo transportiga bir tekisda uzatib beruvchi pnevmomexanik ta’minlagichning yangi konstruksiyasining ratsional parametrlari aniqlangan;

paxta va havo aralashmasi harakatining ko‘p tezlikli geterogen muhit harakatiga asoslangan matematik modeli negizida paxtani havo transportida tashish jarayonida oqim parametrlarining o‘zgarishi va paxtaning quvurda egallagan hajmi aniqlangan;

havo transporti uskunasi energiya quvvati sarfi va quvur o‘tkazish qobiliyatining oqim parametrlariga bog‘lanish qonuniyatlari aniqlangan va  paxtani tashuvchi havo transporti uskunasi uchun amaldagidan kichik diametrli havo quvurlaridan foydalanish asoslangan;

pnevmotrassaning ko‘chiriladigan qismi uchun aerodinamik qarshiligi past,  uchlari konus shaklidagi havo quvuri konstruksiyasi yaratilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:

Paxta g‘aramini buzish, bir tekisda uzatish va tashish jarayonlarini takomillashtirish bo‘yicha olingan  ilmiy natijalar asosida:

havo transporti uskunasi uchun yuqori samarali, energiya tejovchi qurilmalar yaratilgan va ixtiroga O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligining patentlari olingan («Og‘ir aralashmalarni ushlab qolgich», №IAR02604-1995y.; «Separator», №IAR04363-2008y). Natijada paxtaning og‘ir jismlardan tozalanishi, tashishda aerodinamik qarshilikning va chigit mexanik shikastlanishining kamayishi paxta tolasi sifatini yaxshilash va energiya sarfini kamaytirish imkonini bergan;

paxta g‘aramini buzuvchi mashina uchun uzatilayotgan paxtani titib beradigan yangi ishchi organ «Namangan Paxtasanoat» hududiy filialiga qarashli Uchqo‘rg‘on paxta tozalash korxonasida ishlab chiqarishga joriy qilingan («O‘zpaxtasanoat» AJning 2017 yil 18 sentyabrdagi 02-14/2856-son ma’lumotnomasi). Natijada chigit mexanik shikastlanishi 0,3% ga kamayishi, tola sifatini bir sinfga oshirish imkonini bergan;

paxta g‘aramini buzuvchi mashina uchun uzatilayotgan paxtani titib beradigan yangi ishchi organ hamda pnevmomexanik ta’minlagichning yangi konstruksiyasi, 315 mm diametrli havo quvurlari va konus uchli quvurlar «Namangan Paxtasanoat» hududiy filialiga qarashli Kosonsoy paxta tozalash korxonasida joriy qilingan («O‘zpaxtasanoat» AJning 2017 yil 18 sentyabrdagi 02-14/2856-son ma’lumotnomasi). Natijada quvurdagi havoda paxta konsentratsiyasining oshishi chigit mexanik shikastlanishini va toladagi ifloslik va nuqsonli aralashmalarning massaviy ulushini 0,4 % ga kamaytirish imkonini bergan;

paxtani havo transportiga bir tekisda uzatib beruvchi pnevmomexanik ta’minlagichning yangi takomillashtirilgan konstruksiyasi «Namangan Paxtasanoat» hududiy filialiga qarashli Uchqo‘rg‘on paxta tozalash korxonasida joriy qilingan («O‘zpaxtasanoat» AJning 2017 yil 18 sentyabrdagi 02-14/2856-son ma’lumotnomasi). Natijada havo quvuri va separatorning paxta bilan tiqilish holatlari bartaraf etilib, toshtutgich va quritish-tozalash mashinalari samaradorligini oshirish imkonini bergan.