Буранова Сагдияна Насуруллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Остеоартритда тоғай олигомер матриксли  оқсил даражасига кўра бўғим тузилмаларидаги бузилишларнинг клиник хусусиятлари», 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/Tib855
Илмий раҳбар: Ахмедов Халмурад Садуллаевич, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc 04/30.12.2019.Tib 30.02.
Расмий оппонентлар: Хамраев Аброр Асрарович, тиббиёт фанлари доктори, профессор;  Абдуллаев Акбар Хaтамович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: остеоартритга (ОА) чалинган беморларда бўғим тузилмаларидаги ўзгаришлар ва касалликнинг клиник кечишига кўра тоғай олигомер матрикс оқсилини силжиши ҳамда эрта давонинг клиник самарадорлигини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
остеоартритда тизза бўғими тоғайининг юзасидаги дефект шаклланиши ва унинг субхондрал суякка нисбатан ўрнашувидаги ўзгаришларни эрта аниқлашда тоғайни хариталаш тизимини ўрни асосланган;
остеоартритда тизза бўғими тоғайининг юзасида 5% дан кичик ҳажмдаги дефект шаклланганда беморлар қон зардобида тоғай олигомер матрикс оқсили (ТОМО) миқдорининг ишончли ортиши исботланган;
остеоартритда ТОМО миқдорининг кенг доирадаги силжишлари негизида бўғим синдроми авжланиши, бўғим букилиш бурчаги ўткирлашуви (150°>) ва беморларда бўғим фаолияти чекланиб бориши аниқланган;
остеоартритнинг илк даврларида ТОМО миқдорини камайтиришга қаратилган даво негизида бўғим тузилмасидаги ўзгаришларнинг ривожланишини камайиши ҳамда бўғим синдроми, унинг функционал имкониятини яхшиланиши ва тизза бўғими букилиш бурчагини (150° гача) кенгайиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
ОАда бўғим тузилмаларидаги бузилишларни эрта аниқлашда ТОМОнинг ўрни ва даволашнинг самарадорлигини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган:
ОАда тоғайнинг эрта деструкциясини аниқлаш усули бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган «Остеоартритни эрта аниқлаш усули» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 14 июндаги 8 н-з/191-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома Соғлиқни сақлаш тизимининг бирламчи ва иккиламчи бўғинида фаолият юритиб келаётган оилавий шифокор ва ревматологларга мўлжалланган бўлиб, ундаги тавсиялар ОАда бўғим тоғайида ривожланган деструкцияни эрта ташхислаш самарадорлигини ошириш имконини берган;
ОАда тоғайнинг эрта шаклланган деструкциясини даволаш усули бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган «Остеоартритга чалинган беморларда тоғай олигомер матрикс оқсили динамикасига қаратилган даволаш усули» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 14 июндаги 8н-з/191-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсияномада берилган тавсиялар ОАнинг эрта босқичларида даволаш бўғим тузилмаларидаги яққол бузилишларни олдини олиш имконини берган;
ОАга чалинган беморларда тоғайнинг эрта деструкциясини ташхислаш ва уни даволаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, хусусан Тошкент шаҳар 3-сон клиник шифохонасида ҳамда Тошкент тумани 22-қишлоқ оилавий поликлиникаси клиник амалиётига тадбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 25 декабрдаги 08-09/20 874-сонли маълумотномаси). Олинган тадқиқот натижаларининг клиник амалиётга жорий қилиниши йил давомида 32% гача бўғимдаги муаммолар юзасидан ОА чалинган беморларнинг шифокорга мурожаати камайиши ҳамда шифохонада даволаниш эҳтиёжи ва меҳнатга яроқсизлик кунларни камайиши, моддий сарф-ҳаражатларнинг қисқариш имконини берган.