Нуруллаева Нодира Сайфуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Жинғил (Lycium L.) туркум турларининг морфобиологияси ва фойдаланиш истиқболлари», 03.00.05 – Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.3.PhD/B358.
Илмий раҳбар: Хайдаров Хислат Қудратович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.02.08.
Расмий оппонентлар: Мавлонов Хударган, биология фанлари доктори, профессор; Тўхтаев Бобоқул Ёрқулович, фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Lycium L. туркум турларининг морфобиологик хусусиятларини асослаш ва кўпайтириш усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Самарқанд вилояти шароитида Lycium L. туркуми турлари уруғларининг лаборатория ва далада унувчанлиги аниқланган, қаламчаларидан кўпайтириш усуллари ишлаб чиқилган;
Самарқанд вилояти шароитида туркум турлари онтогенезининг давр ва босқичларига боғлиқ ҳолда ўсиш-ривожланиши ва морфобиологик хусусиятлари очиб берилган;
туркум турларининг гуллаш биологияси, уруғ маҳсулдорлиги аниқланган;
туркум турлари меваларининг кимёвий таркиби, миқдорий кўрсаткичлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Lycium L. туркуми турларининг кўпайтириш ва морфобиологик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Lycium L. туркуми турларини кўпайтириш ҳамда етиштиришнинг оптимал меъёрлари Самарқанд, Қашқадарё вилоятлари ўрмончилик ва фермер хўжаликлари амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2021 йил 10 сентябрдаги 03/21-3666-сон маълумотномаси). Натижада, 6,5 га майдонда кўчатзорлар ташкил этиш ва ўрмон ҳўжалиги ерлари биохилмахиллигини ошириш имконини берган;
жинғил туркум турлари табиий популяциялари ҳолатини мониторинг қилиш натижасида тузилган ГАТ хариталар Самарқанд вилояти Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бошқармаси фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш қўмитасининг 2021 йил 22 сентябрдаги 04-02/8-2824-сон маълумотномаси). Натижада, Самарқанд вилояти Пастдарғом туманидаги фермер хўжаликларининг 1,5 га тошлоқ, унумсиз ерларида бу ўсимликни кўпайтириш орқали тупроқ эрозиясини олдини олиш ҳамда тарқалиш ареалларини аниқлаш имконини берган.