Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдурахманова Саида Сабидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Фенилацетилен ва айрим альдегидлар асосида ацетилен спиртлари каталитик синтези технологияси», 02.00.03 – Органик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/K187.
Илмий раҳбар: Зиядуллаев Одилжон Эгамбердиевич, кимё фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти, DSc.03/30.09.2020.К.82.02.
Расмий оппонентлар: Махсумов Абдухамид Гафурович, кимё фанлари доктори, профессор; Турғунов Эрхон, кимё фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: турли каталитик системалар ёрдамида ацетилен спиртлари, уларни винил эфирлари синтези ва технологиясини ишлаб чиқиш, синтез қилинган бирикмаларнинг қўлланиш соҳаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Sn(OTf)2/NEt3/MeCN, Zn(OTf)2/NEt3/MeCN, ZnEt2/Ti(OiPr)4/PhMe, EtMgBr/Ti(OiPr)4/PhMe, CsOH/NH3/CH3OH комплекс каталитик системалар ёрдамида илк бор фенилацетилен ва айрим альдегидлар асосида ацетилен спиртларини синтез қилиш усуллари ишлаб чиқилган;
альдегидларни этиниллаш реакцияларининг фаолланиш энергиялари, кинетик тенгламалари, материал баланслари, техник талаблари ҳисобланган, реакция механизми таклиф этилган, технологик регламент ишлаб чиқилган;
альдегидлар молекуласидаги радикаллар ҳажми ва сонининг маҳсулот унумига таъсири асосида ацетилен спиртларининг ҳосил бўлиш самадорлик қатори, жараён селективлиги асосида қўлланилган комплекс каталитик системаларнинг нисбий каталитик фаоллик қатори ишлаб чиқилган.
илк бор юқори асосли каталитик системада ацетилен спиртларини синтез қилиш технологияси яратилган;
ацетилен спиртларини алкинлар билан реакциялари асосида винил эфирларни синтез қилишнинг гомоген ва гетероген каталитик усуллари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Фенилацетилен ва айрим альдегидлар асосида ацетилен спиртлари каталитик синтези технологияси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
cинтез қилинган ацетилен спиртлари нефть маҳсулотлари олтингугуртли бирикмаларни комплекс ҳосил қилиш орқали тозаловчи ингибиторлар сифатида “Фарғона нефтни қайта ишлаш заводи” МЧЖда амалиётга жорий этилган (“O‘zbekneftegaz” AJнинг 2021 йил 30 июндаги 28-1-01/697-сон маълумотномаси). Натижада, нефть таркибидаги олтингугуртли бирикмалар миқдорини 52% гача камайтириш имконини берган;
cинтез қилинган ацетилен спиртлари саноат оқава сувлари қуйқа ҳосил қилувчи тузларига қарши ингибиторлар сифатида “Ohangaronsement” AJда амалиётга жорий этилган (“Ohangaronsement” AJнинг 2020 йил 28 августдаги АТЦ-473-сон маълумотномаси). Натижада, саноат корхоналари технологик қурилмаларида қатлам ҳосил бўлишини 89% гача камайтириш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish