Тошев Акмал Юсуповичнинг
техника фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тери хом ашёларини қайта ишлашда барқарор қопламалар ва пардозлашнинг илмий-амалий асослари», 05.06.03 - «Тери, мўйна, пойабзал ва тери-галантерея буюмлари технологияси» (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  B2019.2.DSc/T288.
Илмий маслаҳатчининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Қодиров Тўлқин Жумаевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти, DSc.03/30.12.2019.T.08.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: 
Худайбердиева Дилфуза Бахрамовна, техника фанлари доктори, профессор; Икромов Абдувахоб Икрамович, техника фанлари доктори, профессор; Каримов Маъсуд Убайдулла ўғли, техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Наманган мухандислик-технология институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: янги технологик ва истеъмол хусусиятларига эга бўлган барқарор қопламалар асосидаги қоплама бўёқларни олиш, асосий кимёвий ва физик – механик ҳамда гигиеник хоссаларини сақлаб қолган ҳолда чарм ва мўйна тери тўқималарини пардозлашнинг самарали технологиясини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
чарм ва мўйна тери тўқималарини пардозлашда қопламали бўёқларнинг термомеханик барқарорлигини таъминлайдиган пигментли ва пигментсиз грунтлар билан ишлов бериш ва локлаш жараёнлари қисқартирилган ҳолда пардозлашнинг бир босқичли технологияси ишлаб чиқилган;
коллагеннинг аморф ҳолатдан кристалл ҳолатга ўтиши жараёнида мураккаб кимёвий боғларнинг ҳосил бўлиши, қопламали бўёқларни чоклаш термобарқарор ва пишиқ фазовий структуранинг ҳосил бўлиши аниқланган;
плёнка ҳосил қилиш ҳароратининг пасайтиришга, қотиш вақтининг қисқаришига олиб келувчи сополимер эмулсия ва чокловчи агент қўшиш эвазига қопламали бўёқларни оптимал таркиби аниқланган;
қопламали бўёқни термобарқарорлигининг оширишига олиб келувчи, беркитувчан ва чўзилувчан полиакрил бўёвчи композиция таркибига гетероциклик бирикмани киритиш технологияси ишлаб чиқилган;
чарм ва мўйна тери тўқимаси юзасининг структурасини ўзгартиш, коллаген толалар тутамларини ажратиш, қопламали бўёқ компонентларини чарм ва мўйна тери тўқимаси билан адгезиясини ошириш ҳамда кимёвий модификацияларсиз уларнинг реакцион қобилиятини ортишига имконият берувчи қўшимча лазер нури ёрдамида ишлов бериш технологияси яратилган;
тери сирт юзасига махсус чокланган қопламали бўёқларни киритилиши эвазига тери тўқимаси морфологиясининг кескин ўзгариши, эластиклик модулининг ортиши аниқланган ва унинг тартибли структурага олиб келишини амалга ошириш услуби ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Диссертация тадқиқоти жараёнида олинган натижалар асосида:
чарм сирти ишлов бериш учун таркибига Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Интелектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти (IAP 03517, 2007 й.) олинган. Натижада пардозланган чармнинг табиий хусусиятларини нисбаттан сақлаш имконятини берган;
чармни пардозлаш учун пенетраторга Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Интелектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти (IAP 04089, 2010 й.) олинган. Натижада чармни пардозловчи юқори сифатли қопламали бўёқ таркибини олиш имконияти яратилган;
чармларни қоплама бўяш жараёнида янги бўёвчи полимерли плёнка ҳосил қилувчи таркиблари «O`zcharmsanoat» уюшмаси таркибидаги  «XROMPIK» хусусий ишлаб чиқариш корхонасида жорий этилган («O`zcharmsanoat» уюшмасининг 28 январь 2021 йил №ФБ-9/264 маълумотномаси). Натижада қопламали бўёқ таркибига чокловчи агентнинг киритилиши эвазига буғ ўтказувчанлги 7,0 % га камайишига ҳамда қопламали бўёқнинг кўп иарта эгилиб букилишга чидамлилиги 15,0 % ошишига эришилган;
ишлаб чиқилган бўёвчи полимерли плёнка ҳосил қилувчилардан фойдаланиб чармларни қоплама бўяш жараёни «Шохайдаров Х.Ш.» хусусий тадбиркорида жорий этилган («O`zcharmsanoat» уюшмасининг 28 январь 2021 йил №ФБ-9/264 маълумотномаси);
чармларни қоплама бўяш жараёнида янги қопламали бўёқ таркиблари «O`zcharmsanoat» уюшмаси таркибидаги  «IJOBAT AGRO TERI» шўъба корхонасида жорий этилган («O`zcharmsanoat» уюшмасининг 28 январь 2021 йил №ФБ-9/264 маълумотномаси). Натижада қопламали бўёқ таркибига маҳаллий реагентлар ҳамда чокловчи агентнинг киритилиши эвазига чарм тўқимасининг сифат ва физик-механик кўрсаткичлари ортишига имкон яратилган;
кийим-кечаклар учун пўстинбоп қўй тери тўқимасини қоплама бўяш жараёнида янги қопламали бўёқ таркиблари «O`zcharmsanoat» уюшмаси таркибидаги «Qunduz-A» хусусий корхонасида жорий этилган («O`zcharmsanoat» уюшмасининг 28 январь 2021 йил №ФБ-9/264 маълумотномаси). Натижада қопламали бўёқ композицияси миқдорини 2,9 баробарга қисқариши тери тўқимаси юза сиртига юпқа парда ҳосил қилиб, унинг гигиеник ва адгезион хоссаларини оширишга эришилган.