Матназаров Хайрулла Юлдашовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ёш сузувчиларни дастлабки ихтисослик босқичида саралаш услубиятини такомиллаштириш”,13.00.04 – Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Ped836.
Илмий раҳбар: Кдирова Мухаббат Алланиязовна,педагогика фанлари номзоди, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами:  Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped 28.01.
Расмий оппонентлар: Усмонходжаев Талат Саидович,педагогика фанлари доктори, профессор; Краснова Галина Мансуровна,педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ёш сузувчиларни дастлабки ихтисослик босқичида саралаш самарадорлигига таъсир кўрсатувчи омилларни инобатга олган ҳолда саралаш тизими ва тайёргарлик жараёни мувофиқлигини  такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
дастлабки ихтисослик босқичидаги ёш сузувчиларни саралашда спорт муваффақиятини белгиловчи омилларнинг таъсир кўрсатиш даражасини тизимлаштириш ҳисобига саралашнинг мажмуавий модели ишлаб чиқилган;
ёш сузувчиларни саралаш тизими самарадорлигини оширишда кўкракда крол усулида кўрсатган натижаларнинг намунавий чегараси организмнинг зўриқиш ва қайта тикланиш имкониятлари ҳисобига дастлабки ихтисослик босқичида саралаш услубияти такомиллаштирилган;
11-13 ёшли сузувчилар нисбий чидамкорлик кўрсаткичлари асосида ҳар бир ёш бўйича тренировка юкламалар нисбатини мослаштириш ҳисобига кўп йиллик тайёргарликнинг меъёрий талаблари ишлаб чиқилган;
ёш сузувчиларни дастлабки ихтисослик босқичида спорт натижаларининг биологик етилишига мос равишда машғулотни бошқаришнинг бўғимлардаги ҳаракатчанлик ва эгилувчанлик сифатларни доимий ўзгариши ҳисобига техник тайёргарликка йўналтирилган янги модел яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ёш сузувчиларни саралаш самарадорлигини ошириш бўйича амалга оширилган илмий-тадқиқот   натижалари  асосида:
ёш сузувчиларни дастлабки ихтисослик босқичига саралаш самарадорлигига таъсир кўрсатувчи омиллар таснифи бўйича таклифлар “Сузишни ўргатиш методикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қошидаги Мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2021 йил 31 майдаги қарори асосида берилган 237-291 рақамли гувоҳномаси). Натижада, тавсифланган омиллардан шуғулланувчиларнинг антропометрик кўрсаткичлари, жисмоний ва техник тайёргарлиги омиллари орасидаги юқори корреляцион боғлиқликнинг  (Пирсон шкаласи бўйича мос равишда 0,72%, 0,68% ва 0,65%) мавжудлиги аниқланган; 
ёш сузувчиларни кўкракда крол усулида кўрсатган натижаларнинг намунавий чегарасини аниқлаш услубияти бўйича таклифлар “Сузишни ўргатиш методикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қошидаги Мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2021 йил 31 майдаги қарори асосида берилган 237-291 рақамли гувоҳномаси). Натижада, сузувчиларни саралаш бўйича 15 та кўрсаткичдан иборат намунавий модель ҳамда 50 м ва 100 м масофага кўкракда крол усулида сузишга ихтисослашган спортчилар учун спорт натижалари бўйича намунавий моделни қўллаш асосида ўқув-тренировка гуруҳларидаги сузувчиларни ҳар хил сузиш ихтисосликларига саралаш ва йўналтириш имкониятлари оширилган;
кўкракда крол усулида сузувчилар жисмоний ва техник тайёргарлигига йўналтирилган машқлар мажмуаси ва унинг кўллаш меъёри бўйича таклифлар “Сузишни ўргатиш методикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қошидаги Мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2021 йил 31 майдаги қарори асосида берилган 237-291 рақамли гувоҳномаси). Натижада, ўқув-тренировка гуруҳида шуғулланувчиларнинг жисмоний ва техник тайёргарлигини яхшилаш орқали уларнинг натижалари яхшиланишига, яъни 50 метр масофани тўлиқ координацияда сузиш вақти тажриба гуруҳида назорат гуруҳига нисбатан 5,39% га яхшилангани (ишончлилик даражаси р<0,05) кузатилган;
ёш сузувчиларни дастлабки ихтисослик босқичида саралаш бўйича иқтидорли спортчиларни саралаш дастури ва саралаш модели бўйича таклифлар “Сузишни ўргатиш методикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қошидаги Мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2021 йил 31 майдаги қарори асосида берилган 237-291 рақамли гувоҳномаси). Натижада, дастлабки ихтисослик босқичидаги сузувчиларнинг ҳафталик машғулот дастури қуруқликда ва сувда бажариладиган машқларни қўллаш асосида оптималлаштирилган.