Носиров Жасур Турсунпулотовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Суғурта компанияларининг молиявий барқарорлигини таъминлаш амалиётини такомиллаштириш», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит(иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:B2020.4.PhD/Iqt1498.
Илмий раҳбар: Бурханов Актам Усманович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Ташмурадова Бувсара Эгамовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;Нуриллаев Абдулазиз Сирожиддинович,иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчиташкилот:«Кафолатсуғуртакомпанияси» АЖ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсадисуғурта компанияларининг молиявий барқарорлигини таъминлаш амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чикишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
устав капиталида давлат улуши бўлган суғурта компанияларида давлатнинг 25 фоизгача улушини босқичли режа асосида сотиш орқали қўшимча капитал ҳажмини ошириш таклифи асосланган;
даромадлар 20 фоизигача миқдордаги ажратмалар ҳисобига, уларни чегириладиган харажатларга киритган ҳолда суғурта захира жамғармасини мустаҳкамлаш таклифи асосланган;
огоҳлантириш чора-тадбирлар захираси (ОЧЗ)ни шакллантириш бўйича фоиз ставкаларини бекор қилиш асосида 25 фоизгача қўшимча молиявий ресурслар жалб қилиш орқали компания молиявий барқарорлигини таъминлашга эришиш таклифи асосланган;
суғурта компаниялари молиявий барқарорлигини баҳолашда интеграллашган кўрсаткичлар шкаласига суғурта захиралари ва номоддий активлар кўрсаткичларини киритишнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот натижасида суғурта компаниялари молиявий барқарорлигини таъминлаш амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий натижалар асосида:
устав капиталида давлат улуши бўлган суғурта компанияларида давлатнинг йигирма беш фоизгача улушини босқичли режа асосида сотиш орқали қўшимча капитал хажмини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 2 августдаги ПҚ-4412-сон “Ўзбекистон республикасининг суғурта бозорини ислоҳ қилиш ва унинг жадал ривожланишини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида” Қарорида ўз аксини топган (“Кафолат суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 8 январдаги 01-01/69-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф асосида “Кафолат суғурта компанияси” АЖ давлат улушининг 25 фоизи хусусийлаштириш мақсадида сотувга қўйилди ва 2020 йил июнь ойида 22 млрд.сўмга инвесторлар томонидан сотиб олишга имконият яратилган;
даромадлар йигирма фоизигача миқдордаги ажратмалар ҳисобига, уларни чегириладиган харажатларга киритган ҳолда суғурта захира жамғармасини мустаҳкамлаш таклифи “Кафолат суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 8 январдаги 01-01/69-сон баённома қарори асосида “Кафолат суғурта компанияси” АЖ фаолиятига жорий этилган (“Кафолат суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 8 январдаги 01-01/69-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни қўлланилиши орқали “Кафолат суғурта компанияси” АЖ суғурта компаниясининг 2019 йил якуни бўйича 680,0 млн. сўм захира фондига ажратиш имконини берган, бунинг натижасида тўлов қобилиятлилик маржаси 2,42 ни ташкил этишига эришилган;
огоҳлантириш чора-тадбирлар захираси (ОЧЗ)ни шакллантириш бўйича фоиз ставкаларини бекор қилиш асосида йигирма беш фоизгача қўшимча молиявий ресурслар жалб қилиш орқали компания молиявий барқарорлигини таъминлашга эришиш таклифи “Kapital sug’urta” АЖнинг 2020 йил 22 декабрдаги 01/2838-сон баённома қарорида ўз аксини тонган (“Kapital sug’urta” АЖнинг 2020 йил 22 декабрдаги 01/2838-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни жорий этиш «KAPITAL SUG’URTA” АЖ га 2020 йил ихтиёрий суғурта турлари бўйича 2 млрд сўмдан ортиқ маблағни тежаш имконини берган;
суғурта захиралари ва номоддий активлар кўрсаткичларини суғурта компаниялари молиявий барқарорлигини интеграллашган кўрсаткичлар шкаласига киритиш орқали молиявий барқарорликни прогноз қилиш таклифи “Кафолат суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 8 январдаги 01-01/69-сон баённома қарори асосида “Кафолат суғурта компанияси” АЖ фаолиятига жорий этилган (“Кафолат суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 8 январдаги 01-01/69-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни тадбиқ этиш натижасида “Кафолат суғурта компанияси” АЖ суғурта компаниясининг 2020 йилнинг 9 ой якунлари бўйича соф фойда миқдори 3 122,4 млн. сўмни ташкил этиб, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 13,3 фоиз(%)га оширишга эришилган.