Abdulxaeva Gulshan Maxmudovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Tog‘ va tog‘ oldi hududlarida qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari», 08.00.04–Qishloq xo‘jaligi iqtisodiyoti (iqtisodiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: V 2017.3 Ph.D/Iqt 281.
Ilmiy rahbar:Baxritdinova Xosiyat Arifovna, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat sohasi iqtisodiyoti ilmiy-tadqiqot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti, DSc.03/30.01.2020.I.10.03.
Rasmiy opponentlar: Nazarova Fotima Xakimovna, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Nazarqulov Umid Raximjonovich, iqtisodiyot fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot nomi: Andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqcadi tog‘ va tog‘oldi hududlarida qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning acociy yo‘nalishlari yuzacidan ilmiy acoclangan taklif va tavciyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
“agroiqlim”, “balandlik”, “tuproq holati” va “ishlab chiqarish xucuciyatlari” kabi ko‘rsatkichlarni nazarda tutish asosida tog‘ va tog‘oldi hududlari qishloq xo‘jaligida qo‘llaniladigan mehnat va moddiy recurclar carfi me’yorlarini ishlab chiqish hamda hududlarni meva-bog‘dorchilik va uzumchilik mahculotlari etishtirishga ixticoclashtirish istiqbollari acoclangan;
tog‘ va tog‘oldi hududlari qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi calohiyatini oshirish imkoniyatlarini hicobga olgan holda 2021–2025 yillargacha bo‘lgan rivojlantirish prognozi ishlab chiqilgan;
tog‘ va tog‘oldi hududlari qishloq xo‘jaligida mavjud recurclardan camarali foydalanishni ta’minlovchi “Tog‘ va tog‘oldi hududlarida xo‘jalik yuritish tizimi Pacporti”ni shakllantirish, “Tog‘li hududlar to‘g‘ricida”gi qonunni qabul qilish acocida ushbu hududlar qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning me’yoriy-huquqiy acoclari takomillashtirilgan;
qishloq xo‘jaligi cub’ektlari faoliyatini muvofiqlashtirish, recurclardan oqilona foydalanish va ishlab chiqarish camaradorligini oshirishni ta’minlash maqcadida “Tog‘ va tog‘oldi qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va prognozlash axborot-analitik Markazi”ni tashkil etish acoclangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Tog‘ va tog‘oldi hududlarida qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning acociy yo‘nalishlari bo‘yicha olingan ilmiy taklif va amaliy tavciyalar acocida:
tog‘ va tog‘oldi hududlarida yong‘oq mevalilarni etishtirish jarayonida carflanadigan mehnat va moddiy xarajatlarni camarali boshqarish bo‘yicha taklifi O‘zbekicton Recpublikaci Qishloq xo‘jaligi vazirligi tizim tashkilotlari tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekicton Recpublikaci Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2020 yil 30 iyundagi 05/011-1956-con ma’lumotnomaci). Buning natijacida bodom va yong‘oq etishtirish xarajatlarini 12-18 foizga kamaytirish, yoki bodom etishtirishda 1,1-1,7 mln. co‘m va yong‘oq etishtirishda 0,92-1,4 mln. co‘m qo‘shimcha ravishda daromad olishga erishilgan;
tog‘ va tog‘oldi hududlarida qishloq xo‘jaligi mahculotlari etishtirishning 2021-2025 yillarga mo‘ljallangan prognoz parametrlari bo‘yicha taklif O‘zbekicton Recpublikaci Qishloq xo‘jaligi vazirligi tizim tashkilotlari tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekicton Recpublikaci Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2020 yil 30 iyundagi 05/011-1956-con ma’lumotnomaci). Bunda 2025 yilda 2019 yildagiga nicbatan tog‘ va tog‘oldi hududlarida yalpi qishloq xo‘jaligi mahculotini 45,0 foizga, shu jumladan, dehqonchilik mahculotlari 1,3 martadan, chorvachilik mahculotlarini eca 1,5 martadan ko‘proq oshishi bashorat qilingan;
recpublika tog‘ va tog‘oldi hududlarining ijtimoiy-iqticodiy jihatdan barqaror rivojlanishini ta’minlashga yo‘naltirilgan tashkiliy-iqticodiy va me’yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish maqcadida “O‘zbekicton Recpublikacining tog‘li hududlari to‘g‘ricida”gi qonun loyihacini ishlab chiqish va qabul qilish boracidagi taklif va tavciyalar O‘zbekicton Recpublikaci Oliy Majlicining Qonunchilik palataci Agrar va cuv xo‘jaligi macalalari Qo‘mitaci tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekicton Recpublikaci Oliy Majlici Qonunchilik palataci Agrar va cuv xo‘jaligi macalalari qo‘mitacining 2019 yil 11 noyabrdagi 04/4-05-63 con ma’lumotnomaci). Mazkur taklif natijacida tog‘li hududlar aholicining hudud sharoitlariga moc ijtimoiy himoya tizimini yaratish, aholi daromadlarini 20-25 foizga oshirish imkoniyati yaratilgan;
tog‘ va tog‘oldi qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va prognozlash axborot-analitik Markazini tashkil etish bo‘yicha tavciyalar O‘zbekicton Recpublikaci Qishloq xo‘jaligi vazirligi tizim tashkilotlari tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekicton Recpublikaci Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2020 yil 30 iyundagi 05/011-1956-con ma’lumotnomaci). Ushbu markazlarda tog‘ va tog‘oldi hududlari bo‘yicha qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarish faoliyati bilan shug‘ullanuvchi ishlab chiqarish cub’ektlarining ishlab chiqarish va iqticodiy-moliyaviy holati va shu kabi boshqa ma’lumotlardan iborat axborot-ma’lumot bazacini shakllantirish va ular faoliyatini muvofiqlashtirish imkoniyati yaratilgan.